Het effect van ballen gooien op het gedrag van je hond

Gooi jij wel eens een balletje voor je hond?

Vast wel toch. De meeste honden vinden het namelijk een leuk spel om achter die bal aan te rennen en hem te vangen. En als je dit geoefend hebt dan brengt je hond de bal daarna weer terug zodat je hem nog een keer kunt gooien. Sommige honden kunnen hier eindeloos mee doorgaan. Honden houden van actie en ze hebben beweging nodig. Dus door het ballen gooien kan je hond lekker rennen en jagen, en zo raakt hij gemakkelijk zijn energie kwijt. Maar dat ballen gooien is misschien wel een minder onschuldig spelletje dan het op het eerste gezicht lijkt. Het vraagt veel van het hondenlijf én kan daarnaast invloed hebben op het gedrag van je hond. Dus is jouw hond gek op balletjes, lees dan vooral verder.

De fysieke kant van ballen gooien voor je hond

‘Je gooit de bal en deze suist door de lucht. Jouw hond rent op volle snelheid achter de bal aan. De bal raakt de grond en stuitert in een andere richting weer weg. Je hond probeert abrupt af te remmen en van richting te veranderen om de bal te pakken te krijgen. Hij maakt een draai om zijn as, springt de lucht in en klapt zijn kaken op elkaar. Mis! Een fractie van een seconde later heeft hij nogmaals afgezet en heeft hij de bal toch te pakken. Hijgend, met de bal in zijn bek en zijn tong naar buiten komt je hond naar je toegerend.’

Een herkenbaar plaatje? Achter ballen aanrennen is lichamelijk inspannend voor honden. Ze rennen op volle snelheid en remmen plotseling af, springen in de lucht en landen weer op hun pootjes, zetten zich af voor korte draaien. Kortom: ze halen de gekste capriolen uit om die bal te pakken te krijgen. Dat is een flinke belasting voor het hondenlijf.

Zeker met pups en oudere honden is dit een reden om niet te vaak balletjes te gooien. Vanaf welke leeftijd kun je dan wel ballen gooien voor een jonge hond? Nou, ben in ieder geval voorzichtig totdat je hond helemaal uitgegroeid is. Zo verklein je het risico op slijtage aan de gewrichten en andere vervelende blessures.

Blessures door het ballen gooien voorkomen

Als wij gaan sporten dan leren we om te beginnen met een warming-up, om onze spieren voor te bereiden op de inspanning die komen gaat. Daarmee voorkomen we blessures tijdens het sporten. En onze honden zouden die warming-up ook wel kunnen gebruiken voordat we ze achter ballen aan laten rennen. Want door het abrupte afremmen en de onverwachtse bewegingen die je hond maakt om de bal te pakken te krijgen kan hij zichzelf flink blesseren. Met een warming-up voor je hond verklein je dit risico. Let daarnaast goed op dat je hond niet te moe wordt, want als het lichaam vermoeid raakt dan neemt de controle over je spieren af en wordt het moeilijker om de klappen op te vangen. En vergeet ook de cooling down niet, nadat jij en je hond uitgespeeld zijn.

Ballen gooien en het gedrag van je hond

Honden houden ervan om achter dingen aan te jagen. Of het nu een bal is die je gooit of een konijn dat voor hem weghupst: ze triggeren beide het jachtinstinct van je hond. En dat jagen geeft jouw hond een goed gevoel. Er komen namelijk allerlei stofjes vrij in zijn hersenen tijdens het najagen.

Dopamine is een van de stofjes die vrijkomen en wordt ook wel het gelukshormoon genoemd. Het activeert het beloningscentrum in de hersenen en zorgt voor een fijn gevoel. Activiteiten waarbij dopamine vrijkomt werken daarom verslavend.

Stresshormonen

Terwijl je hond achter een balletje aanrent maakt zijn lichaam ook de stresshormonen adrenaline en cortisol aan. Hoe meer opwinding je hond ervaart hoe meer stresshormonen er vrijkomen. Deze hormonen zorgen ervoor dat je hond alert is en in staat om snel te reageren. Superhandig tijdens de jacht! Adrenaline zorgt er ook voor dat je tijdelijk geen pijn voelt. Hierdoor kan een hond snel over zijn eigen grenzen heen gaan tijdens het najagen: hij voelt de pijn pas achteraf.

Hoe vaker jouw hond achter een balletje aan mag jagen, hoe meer je het jaaggedrag stimuleert. Want jagen is jagen, of dit nu op konijntjes is, of op balletjes, of op verkeer. En bij sommige honden kan dit een gedragsprobleem versterken of in stand houden.

Een opgewonden hond is niet hetzelfde als een blije hond

Opwinding en stress zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Waar we vaak een negatieve associatie hebben bij het woord stress, zien we opwinding meestal niet als een probleem. Maar in feite gaat het in beide gevallen om dezelfde fysiologische reactie van het lichaam. Een opgewonden hond hoeft daarom niet persé blij te zijn.

Raakt jouw hond erg opgewonden als je met een balletje gooit? Dan gieren de stresshormonen door zijn lijf. Het nadeel van die stresshormonen is dat ze weliswaar heel snel vrijgegeven worden door het lichaam, maar dat het lang duurt voordat ze weer opgenomen worden. En zo lang de stresshormonen door je lijf gieren, is het moeilijk om jezelf te ontspannen en tot rust te komen.

Hierdoor kun je met je hond in een vicieuze cirkel terecht komen. Door de opwinding en de bijbehorende stresshormonen kan je hond zijn rust niet vinden. En jij als eigenaar denkt: “help, mijn hond is zo druk, hij heeft vast meer activiteit nodig!” Dus wat doe je dan: je hond zijn energie kwijt laten raken door hem achter een balletje aan te laten rennen. En zo kun je onbedoeld een probleem in stand houden.

Verslaafd aan de bal

Ballen gooien kan erg verslavend zijn voor je hond. Zoals je hierboven hebt gelezen komen er telkens stresshormonen vrij als je hond achter de bal aan rent. Doe je dit dagelijks, misschien zelfs wel meerdere keren per dag, dan heeft jouw hond iedere dag veel stresshormonen in zijn lijf. En langdurige blootstelling aan stress kan bij honden, net als bij mensen, tot allerlei fysieke en mentale problemen leiden. Zo ontstaat er bij sommige honden zelfs een obsessie voor ballen. Obsessief gedrag is niet fijn. Het betekent namelijk dat je hond geen keuze meer heeft: hij MOET die bal hebben. Deze honden weten van geen ophouden.

Vooral honden met een grote werklust en sterk jachtinstinct kunnen snel verslaafd raken aan zo’n balspelletje. Daarom is het heel belangrijk dat je als eigenaar goed naar je hond kijkt en het spel bijstuurt of beëindigt. Zo zorg je ervoor dat het ballen gooien een leuk spelletje blijft en niet omslaat in een obsessie.

Hoe hou je het ballen gooien voor je hond een leuk spelletje?

Natuurlijk is het helemaal niet erg om een keer een balletje te gooien voor je hond. Het kan een hartstikke leuk spelletje zijn om te spelen. Maar zoals met alles geldt: wat voor de ene hond nog oké is, is voor de andere hond al te veel. Het is vooral belangrijk dat je goed blijft kijken naar jouw hond. Raakt hij erg druk en opgewonden tijdens het ballen gooien? Stop het spel dan. En ook heel belangrijk: leer je hond wat het woordje ‘klaar’ betekent. En dat klaar ook echt klaar is. Een leuk spel kent duidelijke spelregels, zodat je hond weet waar hij aan toe is.

Zorg ervoor dat je hond lichamelijk in goede conditie is en zijn spieren zijn opgewarmd als je met de bal wilt gooien. Gooi de bal niet te vaak achter elkaar. En gooi niet te hard of ver (dus laat die werpstokken maar lekker in de winkel liggen). Stop het spel voordat je hond erg moe wordt of te opgewonden raakt. Of, nog leuker: stop met gooien en maak er een zoekspelletje van!

Op zoek naar de bal

In plaats van de bal te gooien en je hond er achteraan te laten rennen, kun je je hond ook laten zoeken naar de bal. Zo’n zoekspelletje is net zo leuk als achter de bal aanrennen, zónder al die nadelen. Zo bied je je hond naast de nodige beweging ook meteen een mentale uitdaging. Laat je hond wachten terwijl jij de bal uit het zicht gooit of verstopt (zei er iemand ‘zelfbeheersing oefenen’?) en geef hem daarna de opdracht om de bal te gaan zoeken. Dat zoeken doet je hond door zijn neus te gebruiken. En daar wordt hij pas écht lekker moe en voldaan van.