Gebrek aan prikkels tijdens de puppytijd
Honden die vanaf de geboorte niet veel verder zijn gekomen dan een asiel of een kennel, kunnen op latere leeftijd erg onder de indruk zijn van de ‘echte’ wereld. Een wereld met onbekende mensen, onbekende objecten, verkeer, geluiden en drukte in de openbare ruimte. Deze honden hebben een belangrijk stuk socialisatie en habituatie gemist. Alles is nieuw en eng. Ze voelen zich onveilig op straat en een wandeling door een dorp of stad kan een ware nachtmerrie zijn voor zo’n hond.
Heb je een hond uit het buitenland? Een hond die slecht gesocialiseerd is bij een fokker of een hond die door een gebeurtenis de straat niet meer op durft? Dan hopen we dat je iets hebt aan de tips in dit artikel.
Komt het nog goed?
Bij de meeste honden is er met de juiste aanpak zeker vooruitgang te boeken. Of het hélemaal goed komt verschilt per individu. Het belangrijkste wat nodig is, is tijd en geduld. Verwacht geen grote wonderen binnen een week. Sommige honden hebben een paar maanden nodig, anderen jaren. Het is een geleidelijk proces. Je zult zien dat het kleine stapjes zijn. Dit zijn niet alleen kleine stapjes, het zijn ook grote overwinningen!
Start met het opbouwen van vertrouwen
Wanneer je een hond in huis haalt, waarvan je weet dat hij als pup weinig heeft meegemaakt, dan is het belangrijk dat je eerst de tijd neemt om elkaar te leren kennen. De kans is groot dat de hond ook jou eng vindt. Hij kent je niet en weet niet of hij je kan vertrouwen. In huis zal de hond misschien ook weg willen kruipen. Voordat je met elkaar de straat op gaat, is het dus belangrijk dat je hond leert dat jij zijn veilige basis bent, dat hij op jou kan terugvallen.
Foto: thuis is het veilig.
Stel je eens voor, dat je ’s-nachts een donkere steeg in moet lopen. Doodeng. Er loopt wel iemand met je mee, maar je kent die persoon niet. Misschien gaat hij je wel overvallen of aanvallen?
Óf je loopt die donkere steeg in (nog steeds doodeng), maar nu met een vriend. Iemand die jou helpt als er gevaar dreigt.
Je begrijpt dat die laatste optie velen malen fijner voelt.
Ga daarom pas die ‘enge’ straat op, wanneer je hond zich veilig bij jou voelt. Neem ook hier de tijd voor. Dit kan een aantal weken duren. Dit lijkt lang, maar je legt een stabiele basis voor het vervolg.
Neem de tijd om elkaar te leren kennen:
- Ook voor jou is het belangrijk je nieuwe hond beter te leren kennen. Naast alles wat hij spannend vindt, zijn er vast ook wel dingen waar hij blij van wordt; een botje, een balletje, hersenwerk, een knuffelbeertje?
- Lok hem niet om naar je toe te komen, maar wacht tot je hond uit zichzelf naar jou toe komt. En als hij dan zo dapper is om dichterbij te komen, laat hem dan rustig snuffelen en informatie verzamelen. Niet meteen gaan aaien en probeer oogcontact te vermijden, dat maakt het namelijk nóg spannender. Vraag niet te veel van hem. Knuffelen en kroelen doe je pas zodra je hond daar zelf om vraagt.
- Ook leert de hond jou en je routine kennen. Wanneer wordt er gegeten? Waar staat de waterbak? Hoe is het huis ingedeeld? Zijn er nog meer gezinsleden? Laat hem rustig op onderzoek gaan. Voorspelbaarheid draagt ook bij aan vertrouwen en veiligheid.
NB: Als je een tuin hebt, dan kun je deze gebruiken om te plassen en te poepen. Zo niet, kies dan dicht bij huis een rustig plekje.
Volg het tempo van je hond
Laat je hond het tempo bepalen. Ga niet sneller dan je hond aankan. De eerste wandeling is misschien maar 10 meter vanaf de voordeur en weer terug. Misschien gaat je hond bij de voordeur stil zitten om links en rechts de straat in te kijken en wil dan weer naar binnen. Beiden zijn prima! Dit is al een eerste stapje, dus ook een kleine overwinning.
Foto: de eerste keer naar buiten, een wandeling tot aan het huis van de buren. Even kijken, er lopen mensen voorbij, heel spannend! En weer terug naar huis.
Dit proces zal zich steeds een klein beetje gaan uitbreiden, zodra je hond vertrouwd raakt met de omgeving en leert dat er geen enge dingen zullen gebeuren. Een week later sta je misschien op de hoek van de straat. Niet omdat jij dat wil, maar omdat de hond dat zelf heeft gekozen.
Laat je hond alles rustig in zich opnemen. Laat hem snuffelen! Laat hem stil staan om te kijken wat er gebeurt. Stil staan is bij deze honden vaak belangrijker dan wandelen.
Voorkom dat je hond helemaal ‘over de rooie’ gaat. Wanneer je ziet dat hij stress aan het opbouwen is, draai dan om en voorkom erger. Het gaat er ten slotte om dat er positieve ervaringen worden opgedaan. Negatieve ervaringen dragen niets bij aan dit proces en kunnen ervoor zorgen dat je weer een stap terug moet zetten.
Blijf óók bij een enthousiaste hond opletten! Ga ook dan niet te snel te lang wandelen. Zijn ‘emmertje’ is erg klein (weinig ervaringen), waardoor deze snel kan overlopen. Bouw alles langzaam op zodat de emmer langzaam mee groeit. Wanneer je te snel gaat, kan je hond juist achteruit gaan.
Wat mag je absoluut niet doen?
- Voorkom dwang. Forceer je hond niet in situaties die hij eng vindt. Zodra de hond leert dat hij zelf keuzes kan en mag maken zal dit jullie band versterken en zal dit ook het proces positief beïnvloeden.
- Voorkom correcties. Waarom? Ten eerste schaadt je hiermee de vertrouwensband en ten tweede schaadt je hiermee het proces en kan de angst toenemen.
- Voorkom vermijding. De kunst draait om geleidelijk opbouwen in hele kleine stapjes. Begin met blootstellen op (liefst grote) afstand en voor een korte duur, zodat je hond door middel van associatie leert dat het oké is.
Tips hoe jij je bange hond helpen
Er zijn een aantal dingen die tijdens en na het wandelen kunnen bijdragen aan het opdoen van positieve ervaringen en ontspanning. Ontdek wat voor jouw hond werkt. Er bestaat niet één vast recept. Blijf áltijd naar je hond kijken hoe hij erop reageert.
Tip 1: Geef je hond de tijd om de omgeving in zich op te nemen, alle zintuigen doen mee; snuffelen, rondkijken, nieuwe geluiden waarnemen, en ook tast kan een rol spelen bij bijvoorbeeld nieuwe ondergronden. Stil staan is in veel gevallen belangrijker dan wandelen.
Tip 2: Zorg ervoor dat de afstand tot enge dingen voldoende groot is. Je hond kan ze waarnemen, maar kan er nog wel mee dealen, omdat het ver weg is. Als het goed gaat, kun je geleidelijk de afstand verkleinen of de tijd van blootstelling verlengen. Blijf kijken naar je hond! Herken de stress-signalen. Wanneer je hond bang is voor mannen: er komt jullie een man tegemoet, loop dan rustig naar de overkant van de weg of ga een andere weg in. Maak er geen big deal van. Je hond ziet de persoon, maar deze blijft op afstand.
Foto: Rustig op een afstandje de mensen op het plein bekijken. Neem hier de tijd voor!
Tip 3: Benoem alle nieuwe dingen die je tegen komt: auto, fiets, kindje, meneer… Je hond leert vanzelf de betekenis van deze woorden. In een later stadium werken deze woorden voorspellend en dat draagt bij aan het gevoel van veiligheid. Met het zinnetje “Daar komt een meneer”, help je je hond en zal hij niet schrikken wanneer die meneer plotseling voor zijn neus staat.
Tip 4: Neem iets mee wat voor je hond een positief gevoel oplevert. Dat kan bijvoorbeeld iets lekkers zijn of een speeltje. Zodra je hond rustig staat te kijken naar iets wat hij spannend vindt, dan kun je iets geven. Het liefst wel iets hoogwaardigs, dus niet het dagelijkse voer. (Lees hier meer over counter conditioning.)
Tip 5: In een drukke omgeving voelt het veiliger om ‘langs de rand’ te lopen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een plein. Wanneer je een plein recht oversteekt dan is het ‘gevaar’ aan alle kanten. Wanneer je langs de rand van het plein langs gebouwen loopt, dan voelt dat veiliger. De hond heeft als het ware rugdekking.
Tip 6: Soms vindt een hond het eng als er iemand steeds achter jullie blijft lopen. De hond kijkt steeds om, om het ‘gevaar’ in de gaten te houden. Laat deze persoon desnoods passeren zodat deze voor jullie gaat lopen. Je hond kan de geur opvangen en het ‘gevaar’ in de gaten houden. Hij leert ondertussen dat er niets aan de hand is.
Tip 7: Ben je in de gelegenheid om in het buitengebied te lopen of in een natuurgebied, dan zul je misschien ontdekken dat dit voor je hond minder stress oplevert. Minder prikkels, minder verkeer etc. Je kunt dit afwisselen met korte wandelingen in de bebouwde kom.
Tip 8: In de vroege ochtend of in de avond is het vaak rustiger op straat. Rustige momenten bieden meer kansen op positieve ervaringen.
Tip 9: Soms helpt het om een buddyhond te hebben. Een stabiele, sociale hond waar jouw hond zich aan kan optrekken. Misschien heeft je hond al een hondenvriend of kun je in je omgeving kijken of je een keer met iemand kunt afpreken? Samen wandelen kan veel steun bieden.
Tip 10: Leer welke activiteiten voor jouw hond ontspannend werken. Denk aan o.a. kauwen, graven, spelen (met een andere hond), snuffelen en nog meer! Lees hier over manieren om je hond te laten ontspannen.
De actieradius wordt langzaam steeds groter
Je had het misschien sneller gewild, maar je hond bepaalt. Stel je daarop in. Een wandeling tot het einde van de straat kan een eeuwigheid duren: snuffelen, kijken, snuffelen en nog meer kijken. Een hond die echt heel bang is op straat heeft tijd nodig om de omgeving in zich op te nemen én veel positieve ervaringen op te doen. De actieradius zal steeds een beetje groter worden. Hieronder een voorbeeldje van hoe dat kan gaan. Beschouw het als een investering die zijn vruchten gaat afwerpen.
Loslopen
Loslopen is voorlopig nog geen optie. De kans op weg lopen is te groot. In de toekomst kan het wellicht wel en dan raden we je aan om het artikel over hier komen te lezen. Want hoe pak je dat aan?
Wat heb je nodig?
Laat je hond een veiligheidstuig dragen. Een angstige hond wil nog wel eens ontsnappen en met een dergelijk tuig zit hij zeker goed vast. Uiteraard moet je voorkomen dat je hond überhaupt wil ontsnappen, maar soms kan er iets onverwachts gebeuren. Je hebt helaas niet altijd alles in de hand.
Naast een veiligheidstuig, heb je ook een penning nodig met de naam van de hond en je telefoonnummer. Als extra investering zou je een GPS aan het tuig kunnen bevestigen, dan kun je de locatie van je hond volgen via een app op je telefoon.
Uiteraard dient je hond gechipt te zijn en is deze chip ook geregistreerd op jouw naam bij bijvoorbeeld NDG.
Ondersteuning
Ter ondersteuning kun je je hond iets geven om te ontspannen. Wist je namelijk dat een angstige, gestreste hond kan niet leren? Zo’n hond is alleen maar bezig met overleven.
Als je de scherpe kantjes eraf kunt halen met bijvoorbeeld CBD dan is je hond meer ontspannen en minder gevoelig voor prikkels. Hij zal dan eerder in staat zijn om te leren in gematigd spannende situaties. Zelf hebben we goede ervaring met CBD, maar dat verschilt per hond. Ook een supplement met tryptofaan (bijvoorbeeld Adaptil kauwsnoepjes) kan bij sommige honden een positief effect hebben.
Nu is het wel belangrijk dat je blijft oefenen en dat je ook bovenstaande tips blijft opvolgen om te veel stress te voorkomen! Zonder deze inspanningen heeft een supplement niet zoveel zin. Je kunt niet met je bange hond door een drukke winkelstraat gaan lopen en denken dat een supplement het probleem zal fixen. Jouw inzet is en blijft noodzakelijk!
Professionele hulp
Heb je het gevoel dat jullie er niet zelf uit komen? Schakel dan een gediplomeerde gedragsdeskundige in. Ga niet zomaar met de eerste de beste in zee, want helaas kan het probleem verergeren bij een ondeskundige aanpak. Waar moet je op letten als je hulp zoekt?
Tot slot
Dit artikel is bedoeld om jou en je hond te helpen. Het is niet bedoeld om een discussie te starten over het al dan niet in huis halen van een angstige hond uit binnen- of buitenland. Daar helpen we die hond niet mee. Ook een angstige hond verdient een warme mand én een kans op een normaal leven.
Credits
Dit artikel is geschreven door Debby van Dongen, eigenaar van Doggo.nl.
Eindredactie door Lindsay van Gelder, hondencoach bij Stichting Dogateers United.
