Hoe beïnvloed je het gedrag van je hond zonder te trainen?

Is trainen noodzakelijk?

Niet iedereen heeft zin om te trainen. Er gaat veel tijd in zitten en bovendien is het een vaardigheid die op zichzelf ook weer oefening vergt. Het vraagt van jou dat je een goede timing hebt en vaardigheid ontwikkelt met bijvoorbeeld een clicker.

Het goede nieuws is dat je het gedrag van je hond ook op andere manieren kunt beïnvloeden door bijvoorbeeld elementen in de omgeving aan te passen. Blaft je hond naar voorbijgangers? Dan kun je dat gedrag stoppen of verminderen door folie op je raam te plakken. Met een dergelijke ingreep kun je al een verschil maken.

In dit artikel gaan we verder in op het managen van gedrag zonder dat daar training aan te pas komt.

Wat is management precies?

Management beschrijving Dikke van Dale:

Het leiden en besturen van een bedrijf of instelling
Degene die belast zijn met het management; beheer, bestuur
Engels leenwoord mogelijk afgeleid van de Latijnse uitdrukking:Manu Agere = ‘Aan de hand leiden

Vooral punt drie zette mij aan het denken, want het is een grappige metafoor die ik als instructeur op de hondenschool al vanaf het begin toepas. Wanneer je iemand aan de hand leidt, bied je hen de helpende hand.

Dat is precies wat het toepassen van management op honden voor mij betekent. Veel oude principes over het houden van honden zijn niet meer van deze tijd en kunnen bijvoorbeeld met een simpele mentale of fysieke aanpassing worden omgebogen. Met veel plezier help ik mijn cliënten bij dit bewustwordingsproces, want dat is mijn grote passie: Een proces ontketenen richting een verbetering in de omgang met onze dieren.

Soms willen we alles trainen, terwijl iets verwijderen of iets toevoegen veel makkelijker is. Managen begint in feite al bij de aanschaf van je hond.

Heb je voldoende tijd, kan je de komende jaren een inschatting van je situatie maken? Wil je je inzetten en toewijden aan de opvoeding? Ben je voldoende ingelezen over het ras? Kan je het betalen, ook op langere termijn? Etc. Als je pup of eventuele herplaatser er dan eenmaal is laat je geen schoenen of speeltjes liggen en berg je elektriciteitskabels goed op. Je kunt een hekje plaatsen bij de trap, zodat je hond veilig is en blijft.

Management toepassen

Wanneer en welke manier kiezen we?

Hierbij te kijken naar de onderliggende emotie en omstandigheden van hond en hondenhouder. Een goede vorm van management van de omgeving en de prikkels waar de hond aan blootgesteld wordt, is van essentieel belang bij zowel training als gedragstherapie.

Het gegeven dat honden associatief leren en het gegeven dat jij invloed hebt op de omgeving van je hond, kun je strategisch inzetten wanneer je gewenst gedrag wilt uitlokken of wanneer je ongewenst gedrag probeert te voorkomen.

Managen betekent dan ook niets anders dan het inschatten, voorkomen en vermijden van situaties.

In hoeverre moeten we altijd management toepassen met betrekking tot hondentraining? Als we het over management hebben, waar praten we dan over? Als je het mij vraagt passen we veel te weinig management toe. We zitten nog te vastgeroest in de oude manier van honden houden. Nog steeds merk ik dat er wordt gedacht in het oude dominantiemodel. Zoals we vroeger dachten dat de hond de baas over ons wilde spelen.

In de praktijk

Het wordt onze honden verrekte moeilijk gemaakt in onze mensenwereld.

Wij lopen overal met onze honden en verwachten dat ze met elke soortgenoot moeten kunnen opschieten. Tijdens onze wandeling ‘moeten’ onze honden elkaar ontmoeten. Maar wij geven toch ook niet iedereen die we op straat tegenkomen een handje?

Ervan uitgaande dat niet elke hond aansluiting vindt bij de ander maakt dat je van tevoren kun managen om een boogje te lopen. Honden lopen van nature boogjes in tegenstelling tot ons als wij elkaar passeren; voor de hond asociaal gedrag.

Lichaamstaal bij de hond leren herkennen

Bovendien kunnen honden die aan de lijn lopen niet geheel hun lichaamstaal spreken, omdat de lijn maar al te vaak te strak staat. Daarnaast wordt in deze en vele andere gevallen de lichaamstaal van onze honden niet of verkeerd door ons mensen gelezen.

Als wij de lichaamstaal van onze honden beter zouden leren begrijpen, met daarmee het herkennen van de kalmerende en de stress-signalen, zouden er een hoop problemen en (voor ons) ongewenst gedrag voorkomen kunnen worden.

Zodra wij beter begrijpen hoe onze honden met ons ‘praten’ kunnen we management gaan toepassen.

Bewustwording

Ik zie management als een samenwerking, een helpende hand. Als we het in het algemeen hebben over hondentrainingen op de hondenscholen zien we het graag als training voor de hond. Maar als we nou eens anders gaan kijken? We willen toch ook graag een samenwerking aangaan met onze dieren? Zullen we dan niet vaker rekening kunnen houden met de behoefte van onze dieren?

Er wordt mij vaak gevraagd ‘hoe kan ik mijn hond dit of dat afleren?’ Ik denk liever in hoe kunnen we de hond iets anders aanleren. We kunnen het zelfdenkend vermogen van de honden vergroten en ze een helpende hand aanbieden in situaties die moeilijk voor ze lijken te zijn.

Als we de lichaamstaal van onze honden nog niet goed genoeg begrijpen, handelen we vaak pas achteraf.

Voorkomen van moeilijke situaties

We laten de hond vaak eerst de ‘fout’ in gaan en dan willen we dat gedrag corrigeren. Wat nou als we meer in de voorkomende rol gaan zitten? Als we leren situaties goed te overzien en daarbij kunnen inschatten wat de reactie van onze hond zou kunnen zijn op deze prikkel, kunnen we moeilijke situaties voorkomen. Bijvoorbeeld het trekken aan de lijn naar andere honden of andere interessante prikkels. Kunnen we van tevoren ruimte maken, zodat deze situatie niet ontstaat.

Doen we dat ook niet als ouders zijnde?

Als ouder zijnde schatten we ook situaties in om te voorkomen dat ons kind zich onveilig voelt of in onveilige situaties terecht komt. Vaak als honden angstig zijn en bijvoorbeeld gaan grommen als waarschuwing, worden ze afgestraft, want grommen mag niet. Maar grommen is slechts een waarschuwing. Er is bijna altijd angst of pijn in het spel. Hier zullen we dus de situatie moeten gaan managen en daarbij naar de behoefte van de hond gaan kijken. De achterliggende emotie lezen (lichaamstaal) is daarbij de sleutel. Al in een eerder artikel ‘een aspirientje voor het gedrag van je hond’ hebben we hier iets over geschreven.

Is managen dan hetzelfde als trainen?

Nee dat denk ik niet. Managen is situaties inschatten. Kijken naar de onderliggende emotie, niet naar het uiteindelijke gedrag. Door middel van situaties managen komen we eventueel op training, maar zeker niet altijd. We hoeven niet overal training op te zetten. Als we zorgen voor een relatie waar begrip en vertrouwen is.

Alles valt of staat dus bij het leren herkennen van de lichaamstaal van je hond om een zelfstandig nadenkende hond te creëren. Zo wordt management een bewustwordingsproces naar communicatie, begrip, vertrouwen en acceptatie tussen hondenhouder en hond.