Het belang van een hondengrom

Waarom gromt een hond eigenlijk?

Niet zo’n moeilijke vraag; omdat hij iets niet prettig vindt, om wat voor reden dan ook. Maar dat is maar de helft van het antwoord. Een hond gromt namelijk vooral om hetgene wat onprettig is te stoppen en zo te voorkomen dat hij ‘zwaardere’ agressie moet gebruiken. Om te waarschuwen dus; ‘tot hier en niet verder’. Een hond kan niet vriendelijk vragen of iemand ergens mee stopt. Grommen is een vorm van communicatie.

Grommen bestraffen?

Natuurlijk is het niet fijn als je hond gromt. Wat je dan ook vaak ziet is dat mensen hun hond straffen. Inderdaad kan dat ‘helpen’ om de hond te laten stoppen met grommen, wat positief lijkt te zijn. Maar als je nagaat wat er eigenlijk gebeurt, is het dan wel zo positief?

een hond die zich bedreigd of gestresst voelt kan reageren met agressie als je hem straft;
je straft de hond voor het geven van een waarschuwend signaal dat ervoor zorgt dat je als eigenaar weet dat je maatregelen moet nemen;
je onderdrukt het gedrag zonder iets aan de oorzaak, de emotie van de hond te doen;
de kans bestaat dat de hond niet begrijpt dat zijn gedrag de reden is dat je boos tegen hem doet, maar het verband legt met hetgene dat ervoor zorgde dat hij begon te grommen (‘iedere keer dat ik dat kind zie doet mijn baas vervelend tegen mij’).

Stel; je maakt iedere avond een gezellig wandelingetje met je partner. Op een gegeven moment kom je een persoon tegen die je een beetje eng vindt. Je zegt dit tegen je partner, maar die wordt meteen boos op je. Dit gebeurt een paar avonden achter elkaar. Je hebt dan inmiddels geleerd niets meer te zeggen. Maar vind je die persoon nu minder eng? Waarschijnlijk niet. Integendeel, waarschijnlijk vind je het nog veel minder prettig om hem tegen te komen, want je voelt al wel aan dat je partner scherp in de gaten houdt of je weer iets gaat zeggen. Is de band met je partner beter geworden? Nee, want die heeft je niet geholpen maar is steeds boos op je geworden.

Nu zijn honden natuurlijk geen mensen, maar uit wetenschappelijk onderzoek is inmiddels al heel vaak gebleken dat ze wel degelijk emoties hebben die te vergelijken zijn met de emoties die wij mensen hebben. En juist omdat honden vooral leren door verbanden te leggen en niet zoals wij dingen kunnen beredeneren, ontstaat dit soort situaties snel.

Waarom is grommen dan zo belangrijk?

We horen het allemaal wel eens; iemand is betrokken geweest bij een bijtincident waarbij de hond ‘zomaar, zonder enige waarschuwing’ gebeten heeft. Voor mensen die niet zoveel ervaring hebben met het ‘lezen’ van honden is grommen meestal het enige signaal dat begrepen wordt. Als een hond al eerder gewaarschuwd heeft door te grommen en hiervoor gestraft is, kan het zijn dat hij dat in een volgende situatie die voor hem niet prettig is overslaat en inderdaad meteen bijt. Situaties waarin een grom misschien het verschil had gemaakt tussen flink schrikken en een fikse bijtwond.

Honden kunnen niet praten. Tenminste, niet met woorden. Wel hebben ze verschillende houdingen en gedragingen waarmee ze elkaar en ons kunnen laten zien hoe ze zich voelen.

In de agressieladder in dit artikel zie je de opeenvolgende houdingen en het gedrag dat een hond kan laten zien naarmate de stress of bedreiging verder oploopt. Niet iedere hond laat alle stappen zien, sommige slaan er één of meer over. Grommen past meestal in het gele of oranje gebied, en is één van de laatste dingen die een hond doet voor er écht gevaarlijke situaties ontstaan. Nu is het zo dat de ene hond zijn leven lang in bepaalde situaties vervaarlijk gromt en nooit gaat bijten, terwijl een andere hond iedere keer dat hij gromt en de situatie niet meteen verandert, zijn tanden zal gebruiken. Omdat je dat van tevoren niet weet en dat ook niet altijd hetzelfde hoeft te zijn moet je grommen dus altijd serieus nemen; als een hond gromt moet er iets gebeuren!

Mijn hond gromt; en nu?

Wat je ook aan het doen bent,
wat het grommen ook veroorzaakt; stop.
Stop wat je aan het doen bent en denk na.

Weet je van je hond dat grommen en bijten dicht bij elkaar liggen, zorg dan dat de situatie zo snel mogelijk veilig is. Dus als je hond naar jou gromt neem je meteen rustig afstand, als je hond naar een ander gromt haal je hem zo snel mogelijk uit de situatie.

Weet je van je hond dat grommen nog lang geen bijten is, stop dan wat je aan het doen bent maar blijf waar je bent. Wacht tot je hond weer rustig is en ga dan pas weg. Als je hond naar een ander gromt haal je hem ook hier voor de veiligheid rustig weg.

Is dat dan de oplossing?

Nee, integendeel. Je hond gromt en bereikt daarmee dat hetgene wat niet prettig is verdwijnt. Hij wordt dus beloond voor het grommen. En gedrag dat beloond wordt zal de volgende keer toenemen. Dit doe je dus maar één keer om te zorgen dat er geen ongelukken gebeuren, en vervolgens zorg je dat je hond niet meer in dezelfde situatie terecht komt.

Makkelijker gezegd dan gedaan; als je hond bijvoorbeeld gromt naar de dierenarts kan je er niet voor kiezen om daar nooit meer heen te gaan. Wat je wel kunt doen is nadenken over hoe je dat soort situaties in het vervolg dan veilig kunt houden. Bijvoorbeeld door, naast te gaan trainen en oefenen, je hond te leren een muilkorf te dragen.

Oefenen en trainen

En voor alle situaties geldt; ga oefenen en trainen! Ga je hond leren dat de dingen waar hij voor/tegen gromt niet eng zijn maar juist leuk, of op z’n minst iets leuks opleveren (hetzelfde wandelingetje met je partner van hierboven, maar nu krijg je iedere keer €5 euro als je die enge persoon ziet, en als je het aanpakt prijst je partner je de hemel in. Wedden dat die man een stuk minder eng wordt!). Doe dat in kleine stapjes waarbij je onder de grens blijft van wat je hond eng, onprettig of stressvol vindt. Vraag hierbij de hulp van een goede hondentrainer of, zeker bij agressie naar mensen, een gedragstherapeut voor honden. Niet alleen in het belang van de veiligheid, maar zéker ook in het belang van je hond. Want als er ongelukken gebeuren is je hond altijd de dupe!

In de media

Op internet kom je veel filmpjes tegen van honden die in een situatie worden gebracht waardoor ze gaan grommen. Dit grommen gebeurt meestal vanuit angst (bij de filmpjes hieronder vooral te zien door de naar achter getrokken mondhoeken). Omdat het grommen niet serieus wordt genomen loopt de stress steeds hoger op, of de hond bijt uiteindelijk toch een keer van zich af. In beide gevallen is de hond de dupe van deze (onbedoelde? onbegrepen?) pesterijen.