Optillen van je hond: een goed idee?

Is optillen vanzelfsprekend?

We vinden optillen vaak de normaalste zaak van de wereld, zeker bij kleinere hondjes. Maar voor de hond zelf is dat het niet. Sommige honden schrikken als ze plotseling opgetild worden. Iets waar we niet bij stil staan is dat optillen voor dergelijke honden een stressvolle ervaring kan zijn. Stel je maar eens voor dat je zelf zonder waarschuwing de grond onder je voeten voelt verdwijnen. Dat is best wel eng.

Wanneer til je een hond op?

Je tilt je hond op wanneer je hond iets fysiek niet (meer) kan. Maar ook wanneer de veiligheid of de gezondheid van je hond in het geding is.

Fysiek: denk aan een hond met een blessure of een oudere hond met artrose die de trap niet meer op kan of niet zelf in de auto kan komen. Ook puppy’s en honden van bepaalde rassen moet je soms helpen door ze op te tillen.
Veiligheid: wanneer er gevaar dreigt.
Gezondheid: bijvoorbeeld wanneer je hond voor medisch onderzoek op de behandeltafel van een therapeut of dierenarts geplaatst moet worden.
Assisteren: zoals op de foto hieronder kun je je hond helpen wanneer een pad niet goed begaanbaar is voor een hond.

Foto: Amber Determan helpt haar hond een bruggetje over. Het rooster is niet fijn voor de pootjes van een hond.

Zelf kunnen kiezen en zelf kunnen ontdekken

Optillen kan zeer nuttig en soms zelfs noodzakelijk zijn zoals je hierboven hebt kunnen lezen. Toch is het in veel gevallen ook een vorm van begrenzen. Optillen betekent dat je hond niet meer kan gaan en staan waar hij wil, terwijl een hond het nodig heeft om op eigen tempo te wereld te verkennen en om zelf te kunnen kiezen.

Zelf kiezen

Het is voor een hond belangrijk om regelmatig zelf keuzes te kunnen maken over zoiets simpels als tempo en richting van een wandeling. Voelt een hond zich op straat in een bepaalde situatie onzeker? Dan geeft dat die hond een veilig gevoel dat hij zelf kan bepalen om om te keren of om stil te gaan staan om de situatie te observeren. Wanneer hij ziet dat het oké is, kan hij zelf beslissen om weer door te lopen. Wanneer je de situatie forceert en je hond optilt en hem tóch richting het ‘gevaar’ brengt, kan dat erg beangstigend zijn. Er is geen mogelijkheid om te vluchten, want jij hebt hem in je greep. Kun je je voorstellen hoe eng dat is? Als je dit steeds doet, dan kan angst groter worden en je hond kan dan steeds reactiever gaan reageren.

Foto: Eefje had nog nooit koeien gezien en ze vond ze best wel eng. Even rustig zitten en bestuderen en toen was het goed voor haar. Ze liep weer rustig verder, wetende dat de koeien haar niets zouden doen. Eigen tempo bepalen om spannende situaties te kunnen observeren is belangrijk.

Zelf ontdekken

Ook ontneem je een hond zelf te snuffelen en te ontdekken wanneer je hem steeds draagt. Wandelen is niet alleen bedoeld om te plassen en te poepen. Wandelen is mentaal en fysiek een belangrijke activiteit voor honden. Laat je hond dus lekker zelf lopen. Dan heb je na een wandeling thuis een hond die tevreden en voldaan is. Ook kleine hondjes hoef je niet als een soort handtasje te dragen. Ook zij hebben fysieke en mentale uitdaging nodig.

Wanneer een hond iets niet wil

Stel je hond ‘werkt niet mee’, omdat hij iets niet fijn vindt of iets niet durft. Als je dan haast hebt of ongeduldig bent, dan krijg je de neiging hem op te tillen en te verplaatsen naar de plek waar jij hem wilt hebben. Bijvoorbeeld in de bench of een situatie die hij eng vindt. Echter daarmee maak je het probleem groter. Je dwingt je hond als het ware iets aan te gaan wat hij wil vermijden. Optillen wordt dan een voorspeller van iets wat de hond niet leuk vindt of zelfs eng vindt. Als optillen al geen probleem was voor je hond, dan wordt het dat nu wel. Je hebt er dan een probleem bij.

Honden die niet opgetild willen worden laten dat als volgt zien:

ze laten stress-signalen zien (tongelen, staart tussen de benen, geeuwen etc),
wegkruipen/ vluchten,
op de rug rollen of zich klein maken zodat ze moeilijker op te tillen zijn,
sommigen laten zelfs plas lopen van angst.

Wanneer er geen noodzaak is, til je hond dan niet op en ga op zoek naar een andere oplossing. Wil je hond iets niet omdat hij er bang voor is? Ga dan aan die angst werken. Bij voorkeur onder begeleiding van een gediplomeerd gedragstherapeut.

Angstige hond optillen

Hierbij moet je alert zijn. Een angstige hond wil mogelijk vluchten of aanvallen. Hij wil dan absoluut niet opgetild worden en de kans bestaat dat jij gebeten wordt of dat hij zich zal verzetten om uit jouw greep te kunnen ontsnappen. Het optillen zorgt dan voor nog meer stress en paniek. In sommige gevallen kan het niet anders dan dat je de hond moet optillen (bijvoorbeeld bij de dierenarts), een muilkorf kan uitkomst bieden, bij voorkeur wanneer deze op een positieve wijze is aangeleerd.

Hoe til je een hond eigenlijk op?

Til een hond niet op zoals je een kind optilt; dus niet met je handen onder de oksels of aan de voorpoten. Hiermee belast je onder andere de wervelkolom. Ook kun je op deze manier een schouder of elleboog ontwrichten. Honden kunnen het vervelend om als baby (liggend op de rug) vastgehouden te worden. Het voelt niet veilig voor ze, dus ook dit kun je beter vermijden.

Hoe moet het dan wel?

Kleine hond: plaats een arm onder de borst tussen de voorpoten en stop het achterste tussen je arm en je lichaam terwijl je hem optilt.
Middelgrote tot grote hond: plaats je arm achter de achterpoten en je andere arm rond de borst (voor of achter de voorpoten) en houd hem tegen je borst terwijl je hem optilt.
Hele grote hond: dit zul je met 2 personen moeten doen. De een tilt de hond bij de borst, terwijl de ander de buik en het achterste optilt.

Sommige honden zullen gaan worstelen om uit de greep te ontsnappen, dus het is zaak de hond goed vast te houden om te voorkomen dat hij valt. Biedt altijd goede ondersteuning.

Maak optillen voorspelbaar

Om het optillen voorspelbaar te maken is het raadzaam om van tevoren een cue te geven wanneer je je hond wilt gaan optillen. Belangrijk is dat je hond zich veilig voelt en je hem niet per ongeluk pijn doet. Geef de cue terwijl je je handen op de hond legt. Geef hem even de tijd en til hem dan op.

Wat wil jouw hond?

Iedere hond is anders. De een vindt optillen prima en de ander vindt het doodeng (vaak omdat hij iets negatiefs heeft ervaren rondom het optillen of omdat hij bijvoorbeeld pijn heeft). Blijf daarom altijd kijken naar je hond. Hoe reageert hij op het optillen? En vooral: is het nodig?