Waarom leren we onze honden te zitten?

Het fenomeen ‘zit’

Kijk eens, mijn pup kan al zitten! Het is het eerste wat we een puppy of hond leren zodra hij onderdeel van het gezin wordt: zit. Als er één commando is wat iedere hond kent dan is het deze wel. Hij hoeft daarvoor niet eens naar een hondenschool, want mensen gaan er zelf meteen mee aan de slag. Maar waarom eigenlijk? Met welk doel? Is het iets wat wij van onze ouders geleerd hebben en dat het van generatie op generatie wordt doorgegeven dat je een hond moet leren zitten?

Obedience

Mensen en honden leven al duizenden jaren samen en tot de 20^ste eeuw werden ze vooral gebruikt als werkhonden bij o.a. het hoeden van schapen en bij de jacht. Er werd amper getraind met honden. Rond 1920 kwamen mensen (uit het leger) op het idee om gehoorzaamheidswedstrijden te gaan doen met honden. Bij obedience-training moet de hond bepaalde gedragingen (zit, af, sta…) laten zien waarbij het draait om gehoorzaamheid en perfectie. De sporen van deze hondensport zijn duidelijk nog in ons dagelijkse leven terug te vinden, want iedere hond (ook als hij dzee sport niet beoefent) kent het zit-commando. De zit-positie wordt zelfs vaak beschouwd als een soort basishouding waarin de hond zich moet bevinden.

Overkill

Sam Turner (hondentrainer en grondlegger van balans en coördinatie in Nederland) ziet op haar hondenschool dat mensen de hond vaak overvragen, soms moet een hond wel 40 tot 60 keer zitten op een dag. Een hond moet zo’n beetje in iedere situatie zitten en het liefst in die houding blijven. Zitten voor het eten, zitten voor een tussendoortje, zitten voordat de deur open gaat, zitten voor het oversteken, zitten terwijl de eigenaar op een terrasje een kopje koffie drinkt etc etc. We kunnen ons afvragen of dit normaal is.

Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen en is het soms veilig en handig als een hond niet in beweging is en in een stabiele positie blijft. Denk bijvoorbeeld aan drukke verkeerssituaties of wanneer je het tuig om wilt doen. Maar als we willen dat een hond niet in beweging is, dan hoeft dat niet persé in een zitpositie te zijn. Je kunt een hond ook leren rustig te zijn in een positie die de hond uit zichzelf laat zien; staand of liggend bijvoorbeeld.

Wat kiest een hond zelf?

Als je kijkt naar het gedrag van straathonden, dan valt op dat deze maar weinig zitten. Ze geven de voorkeur aan staan of liggen. Als een hond zit dan is dat vaak maar van korte duur en vooral om de omgeving even in zich op te nemen. De hond is dan meestal ontspannen en voelt zich op die momenten niet bedreigd. Is een hond op zijn hoede, dan zal hij eerder gaan staan, want dan kan hij sneller vluchten of aanvallen.

Foto: Straathonden geven de voorkeur aan staan of liggen.

Tijdens begroetingen zal een hond nooit uit zichzelf gaan zitten. Begroeten doet een hond op vier poten. Hij heeft dan de mogelijkheid om een stapje terug te doen als het wat spannend is, of juist even rond te lopen om de ander te besnuffelen.

Zitten = zelfbeheersing

Soms vragen we van een hond om lang in één positie te blijven. We denken dat we de hond daarmee zelfbeheersing aanleren. We laten hem bijvoorbeeld eerst zitten, terwijl we zijn bak met voer vullen. Hij mag pas eten zodra daar een cue voor wordt gegeven. Het klopt dat het wachten veel van een hond vraagt. Hij moet zich beheersen om niet op te staan, iets wat hij liever doet op zo’n moment. Onderzoek heeft aangetoond dat er een max zit aan zelfbeheersing, dit geldt voor mensen en honden. Het is niet iets wat een individu oneindig kan volhouden.

Uit een onderzoek door Miller et al. blijkt dat honden die lang in één positie op hun eigenaar moesten wachten, al snel hun focus kwijt raken en niet goed in staat zijn om bepaalde taken te verrichten. Uit een volgend onderzoek door Miller blijkt ook dat deze honden sneller uitvallen in een bedreigende situatie, simpelweg omdat hun dagelijkse hoeveelheid zelfbeheersing (om te blijven zitten) ‘op’ was.

We kunnen ons afvragen in hoeverre we zelfbeheersing van onze honden moeten vragen voor een zit en wat voor gevolgen dat heeft op het gedrag in situaties die later volgen.

Zitten vraagt veel van een hondenlichaam

Waarom geven straathonden de voorkeur voor staan of liggen? Zitten blijkt een belastende beweging en positie te zijn voor honden, zeker als het 40 tot 60 keer per dag wordt gevraagd.

Vergelijk het met knielen of hurken. Als wij vanuit een staande positie moeten knielen of hurken, dan is dat voor de meeste mensen geen makkelijke handeling. Vaak of langere tijd knielen en hurken kan volgens wetenschappelijk onderzoek ook nog eens tot gezondheidsklachten zoals artrose leiden. Gewrichten worden extra belast en zelfs bij minimale houdingsverandering valt het zwaartepunt van het lichaam buiten het steunvlak, er is dan veel extra spierkracht nodig om in de juiste positie te blijven. Overmatig veel zitten is bij honden net zo belastend, want er komt veel druk te staan op knieeën, heupen en ellebogen.

Foto: bij deze hond zijn de gewrichten niet goed uitgelijnd. De voeten steken te ver uit.

Bij pups en jonge honden zijn de botten nog in de groei en erg kwetsbaar. Ook voor oudere honden kan zitten een belastende beweging en houding zijn, zij hebben vaak de kracht niet meer om goed recht te gaan zitten. Bedenk ook dat wij in onze huizen vaak gladde vloeren hebben. Het kost behoorlijk wat inspanning om dan niet weg te glijden en de kans dat gewrichten niet goed uitgelijnd zijn is dan zeker aanwezig.

Zit, zit, zihiiiit, ZIT, ZIIIT! Dat hoor ik ongeveer dagelijks als ik meneer met zijn hond door het dorp zie lopen, hele brave hond, echter hij moet bij elke stoeprand gaan zitten, en dan luistert hij niet. Hij gaat niet zitten als hem dat gevraagd wordt. De baas moet telkens weer zijn stem verheffen en meerdere keren vragen, met veel tegenzin gaat de hond dan zitten. Koppigheid volgens de baas, want hij kan het wel. De hond wil niet gaan zitten omdat hem dat pijn doet, als hij al gaat zitten doet hij dat met heel veel bijstellen van zijn achterpoten, hij kan zich niet zo laten zakken, en als hij eenmaal zit zakt hij meteen op zijn kont. Als hij een seconde later weer op moet staan om de straat over te steken is het weer ophijsen vooral door zijn gewicht te verleggen om maar zo weinig mogelijk inspanning van zijn achterhand te vragen. Hij luistert dus niet omdat het hem teveel pijn en moeite kost. ~ Rachelle Huismans-Lardenoye van WoofAtWork.

Heup dysplasie

Een hond wordt niet geboren met HD. Omgevingsfactoren zijn van invloed op de ontwikkeling hiervan. De heupen van een puppy zijn van kraakbeen en veranderen in bot naarmate de pup groeit. Als een hond HD ontwikkelt, dan begint dat proces al kort na de geboorte. Het is in deze fase daarom van groot belang dat het heupgewricht zich goed ontwikkelt en dat de heupkop in de juiste positie blijft in de heupkom.

Het zal duidelijk zijn dat zitten veel vraagt van een puppenlijf. Een pup heeft nog niet voldoende spierkracht om de heupen goed uitgelijnd te houden, zeker niet tijdens een belastende beweging en houding als (gaan) zitten.

Extra aandachtspunten:

Gladde vloeren maken het (gaan) zitten en weer opstaan nog moeilijker.
Pups van grotere rassen groeien vaak snel en hebben daardoor groeipijnen.
Als je merkt dat je pup laat reageert op een zit-verzoek of het probeert te vermijden, dan kan dat betekenen dat het ongemakkelijk of zelfs pijnlijk is.

Autonomie

Een ander punt is dat het belangrijk is om een hond zelf keuzes te laten maken. Als we 50 keer op een dag van een hond vragen om te gaan zitten, dan ontnemen we de hond zelf te bepalen in welke houding bij zich het liefste bevindt.

Conclusie

Wat is nu het doel van dit artikel? Mogen honden nu plotseling nooit meer zitten?

Zo nu en dan je hond vragen om te zitten is geen probleem. Kijk naar de context en of het gedrag relevant is in die context. In sommige gevallen kan het handig en veilig zijn. Het is echter wel belangrijk te realiseren wat het met een hondenlijf en met het hondenbrein doet en dat we er geen gewoonte van maken door het zo vaak van een hond te vragen. Het is simpelweg niet nodig.

Kijk naar het gedrag van je hond. Aarzelt je hond als je hem vraagt te gaan zitten? Denk dan niet meteen dat hij eigenwijs is en niet wil luisteren. Er kunnen, zoals je hebt gelezen, andere factoren een rol spelen.

Referenties

Credits

Dit artikel is geschreven door Debby van Dongen, eigenaar van Doggo.nl.