Praten met je hond
Communiceren met honden. Wie wil dat niet? En dan heb ik het niet over de manier als in praten met honden op energetisch niveau maar “gewoon”. Met ze praten zodat ze ons ook echt verstaan? In de trainingsmethode SATS (Synalia Training Systems) is dit één van de uitgangspunten om met de hond samen te leven en te trainen.
Hondeneigenaren hebben in de loop der jaren geleerd om de lichaamstaal van een hond in enige mate te begrijpen. Maar hoe gaat het andersom? Kan de hond onze verbale taal “verstaan”? Zoals wij geleerd hebben zijn lichaamstaal voor een groot gedeelte op de juiste manier te interpreteren?
De meeste opvoedingsmethodes gebruiken wel woorden in de vorm van commando’s. Als de hond het commando begrijpt door het gewenste gedrag te laten zien, wordt hij (hopelijk) beloond. Vaak is het advies; houd het kort en krachtig. Niet te veel tegen je hond praten, want “hij begrijpt het toch niet”.
Wederzijdse communicatie
SATS gaat op een volstrekt andere manier met dit principe om. Uitgangspunt is wederzijdse communicatie; van mens naar dier en dier naar mens. Met daarbij de belangrijke kanttekening dat we over het algemeen het denkvermogen van onze dieren vaak sterk onderschatten.
Benoemen maakt de wereld begrijpelijker
SATS begint met het benoemen van alles wat een hond (of welk ander dier dan ook want het is zeker niet alleen een honden-trainingsmethode) in zijn omgeving tegenkomt. Als hij maar enigszins zijn aandacht ergens aan geeft, vertelt de eigenaar wat het is.
SATS gaat er van dat een hond prima in staat is om na een paar herhalingen de associatie te maken tussen het woord auto en het voertuig dat op dat moment voorbij komt rijden. Want die associatie legt hij ook tussen bijvoorbeeld het woord “bal” en het speeltje dat daarmee aangeduid wordt. En het praten tegen de hond is niet alleen maar voor de lol.
Het benoemen van alles wat in de omgeving gebeurt, heeft een duidelijk doel. Het maakt de wereld voor de hond begrijpelijker en inzichtelijker. Als een hond in de verte iets ziet maar hij weet niet wat het is, kan het voor hem erg prettig als je eigenaar je kan vertellen dat dat bijvoorbeeld een auto is. Zeker in gevallen van angst en onzekerheid speelt een eigenaar daarin een belangrijke rol; hij kan ervoor zorgen dat de hond voorbereid is op wat er komen gaat. Het geeft hem meer voorspelbaarheid, waardoor zijn stress mogelijk minder groot is. Want hoe meer voorspelbaarheid (en controle) een individu heeft, hoe minder spannend het is.
Met SATS kun je ook concepten benoemen of handelingen benoemen (springen, lopen, blaffen).
Woorden krijgen een betekenis m.b.v. bridge en target
Om effectief met de hond te communiceren gebruikt SATS de zogenoemde bridge en de target. Er bestaat een het eindsignaal (terminal bridge) en een tussensignaal (intermediate bridge).
Bridge
De terminal bridge is voor de hond het teken dat dat wat hij op dat moment doet of ziet, goed is. Het geeft de uiteindelijke betekenis aan een bepaald voorwerp of actie.
Meestal wordt hiervoor een hard uitgesproken X (Eks!) gebruikt. Het tussensignaal laat de hond weten dat hij op de goede weg is, maar nog niet klaar is. Het geeft hem feedback over wat hij aan het doen is, waardoor het voor hem makkelijker wordt om een verzoek van de eigenaar te begrijpen. Het is een manier om de hond sneller de betekenis van niet alleen woorden (zoals voorwerpen en ook bijvoorbeeld eigen lichaamsonderdelen), maar ook concepten (zoals voor, achter, onder, boven, links, rechts) en gedragingen (bijvoorbeeld likken, hijgen, kwispelen) te leren.
De hond is uiteindelijk in staat om uit de context de betekenis van de woorden te halen, maar net als wanneer wij een vreemde taal leren is het effectiever als er iemand is die duidelijk uitlegt wat een dergelijk woord nu precies betekent.
Als je je hond wilt laten kijken naar de auto (een handeling laten verrichten), dan pas je de intermediate bridge toe.
Verschil tussen terminal bridge en intermediate bridge
- De terminal bridge (Eks!) is te vergelijken met het clickerwoord.
- In de filmpjes verderop in dit artikel wil men dat de hond iets doet waarbij hij “aanmoediging” nodig heeft, feedback om te weten dat dat wat hij doet goed is. Dan gebruik je de intermediate bridge (Eks! Eks! Eks! Eks!). En daarna wordt de hond beloond.
Target
De target is nog een ander belangrijk hulpmiddel binnen SATS. Hiervoor worden twee uitgestoken vingers gebruikt, met als voordeel dat je die als eigenaar altijd bij je hebt. De hond wordt in een vroeg stadium geleerd dat hij die twee vingers moet aanraken. Daarmee heeft de eigenaar een manier in handen om het hoofd en daarmee het lijf van de hond te sturen zonder dat hij hem aan hoeft te raken.
Voordelen van SATS
- Meer voorspelbaarheid en controle voor de hond, waardoor hij meer (zelf)vertrouwen krijgt.
- Geeft meer inzicht in lichaamsbesef en –bewustzijn van de hond en is daarin makkelijker te begeleiden.
- Minder voergebruik dan gemiddelde positieve trainingsmethodes; 1 op 3 wordt beloond met voer.
- De intermediate bridge zorgt voor continue feedback tijdens de uitvoering van de training, waardoor de hond zekerder wordt over hoe het einddoel te bereiken. Dit beinvloedt de trainingstijd én het zelfvertrouwen van de hond positief.
Toepassing
De SATS-methode kun je gebruiken om “traditionele” oefeningen als zit en af bijvoorbeeld aan te leren. Maar met SATS kun je veel meer:
- Het geeft je hond meer informatie over zijn omgeving, waardoor stress minder wordt (en daaruit voorvloeiend ongewenst gedrag minder vaak voorkomt)
- Als je hond weet hoe zijn verschillende lichaamsonderdelen heten (en waar ze zitten), is dat erg praktisch bij verzorgende handelingen zoals pootjes afdrogen of trimmen of bij de dierenarts.
In de eerste video hieronder video zie je hoe Star, een hond in een Engels asiel, een injectie krijgt. De verzorgers zijn erg enthousiast na een ogenschijnlijk simpele handeling. Dit was Star’s laatste kans; hij was vóór de training niet te behandelen door een dierenarts en dat zou betekenen dat hij niet geplaatst en dus geeuthaniseerd zou worden (toentertijd Engels beleid). Het benoemen zorgde voor voldoende stress-reductie om de handelingen wel te doen en zo is Star uiteindelijk ook succesvol geplaatst. - Het maakt het trainen van “trucjes” waarin een hond verschillende lichaamshoudingen moet aannemen een stuk gemakkelijker. Het tweede filmpje is daar een voorbeeld van.
Meer weten over SATS?
Bij Annorlunda Kynologisch Kenniscentrum wordt tijdens de opleiding aandacht besteed aan SATS. De lessen worden o.a. gegeven door SATS-trainers Erica Bokelmann en Monique Bladder.
