Leer je hond te komen als je hem roept

Hierkomen dé belangrijkste oefening?

Hier komen is misschien wel één van de belangrijkste oefeningen waarvan we willen dat onze blaffers het uitstekend beheersen! Wie wil nu niet dat zijn hond komt als je hier! roept? Een goede beheersing kan veel narigheid voorkomen, denk aan honden die najagen, weglopen, of snel afgeleid zijn doordat ze hun neus achterna gaan. Het vergroot daarnaast de veiligheid voor jezelf, de hond en wellicht anderen. Daarom is het o, zo belangrijk dat we dit de hond als ze pup zijn al direct goed aanleren. Ook voor honden die wat ouder zijn en bij het hier komen Oost-Indische doofheidsverschijnselen vertonen, is er hoop. Er zijn veel goede en creatieve manieren om de hond opnieuw goed hier te laten komen.

In alle gevallen is er wel één voorwaarde; hier komen moet altijd één groot feest zijn! Althans, een feest voor de hond!

Net als je denkt niet meer voor schut te staan in de buurt, omdat je hond eindelijk zindelijk is en je dus niet meer tot belachelijk toe hoeft te joelen en juichen voor goed gedrag; begint het gewoon weer van voor af aan! En wil je eindelijk af van die kleffe brokjes in je zak tijdens de wandeling? Ook dan ben je aan het verkeerde adres. Het hier komen naar de baas is voor een hond op zichzelf niet zomaar belonend, terwijl niet komen dat juist wél kan zijn! Dit betekent dat er zwaar concurrentiewerk ingezet moet gaan worden. Het is zo’n typische oefening van zeer goed aanleren, opbouwen en uitbouwen om vervolgens nog steeds tijdens de rest van zijn leven alles in de strijd te blijven gooien om die perfecte en betrouwbare hier kom oefening te onderhouden.

Yes, baas! Hier ben ik, zeg het maar, wat gaan we doen?

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat alles waar je een hond voor beloont, dat dat gedrag toeneemt. Gedrag waar je een hond voor corrigeert neemt niet per definitie af.

Neem als voorbeeld het volgende: Een treuzelhond die na vijf keer roepen niet komt en een eigenaar waar de frustratie bij zes keer hier roepen oploopt. Eindelijk komt de treuzelhond… En wat zegt de baas dan?… ‘Wat zei ik nou!? Ik zei ‘hier’! !Ik zei toch hier!!??’. Gefrustreerd en wel, niet echt blij dat de hond er is, wordt deze op onaardige wijze toegesproken en dito aangelijnd. ‘Hè, hè, fijn dat ‘ie er is, zo, die gaat nu even nergens meer naar toe. We kunnen eindelijk naar huis!’

Wat denk je? Dat de hond de volgende keer als een speer naar je toe komt en zegt; ‘Yes, baas! Hier ben ik, zeg het maar, wat gaan we doen??’ Waarschijnlijk niet. Hij zal langzamer komen of met een omweg. Hoe zeer de hond je ook voor schut heeft gezet, boos worden en corrigeren voor niet of te langzaam komen is de slechtste optie. Maar wat doe je dan wel? Er voor zorgen dat de hond het hier komen goed aanleert, beheerst én weet vast te houden. Hieronder staan de verschillende leerfases beschreven die je tot succes zullen brengen.

Benodigdheden

Biefstuk, gerookte zalm, gedroogde konijnen oren, kipfilet,
halsband of tuigje,
lange lijn,
fluitje,
clicker,
slingers, spandoek,
diversen speelgoed,
rugzak,
hoge jubelende stem,
assistenten,
een gezonde dosis humor en een hond.

De 4 leerfases van de Hierkom oefening

1. De aanleerfase van het hier komen

Belangrijk bij het goed aanleren van oefeningen of commando’s is om altijd te starten in een prikkelarme omgeving. In de aanleerfase moet de hond leren wat er van hem verwacht wordt, we moeten hem daarbij helpen.

Zo kun je de hierkom oefening eerst gaan oefenen in een prikkelarme omgeving, een omgeving die hij kent en waar hij minder snel wordt afgeleid, bijvoorbeeld in huis.
Neem wat lekkere beloningen in je hand, roep de naam van de hond, steek je handen met het lekkers naar hem uit en moedig hem aan naar je toe te komen.
Wanneer hij naar je kijkt en een paar passen in de goede richting zet, juich en jubel je hem aan.
Eenmaal dicht bij je, zeg je hier, je pakt hem even (rustig) aan de halsband vast en hij ontvangt de beloning. Vervolgens laat je hem weer los. Door de hond heel dicht bij je te laten komen en hem aan de halsband vast te pakken voorkom je het het latere ‘vang-en-grijp-mis-syndroom’. Je kent misschien wel het verschijnsel van honden die een halve meter voor je gaan stil staan; hij kan dan in ieder geval weer snel de benen nemen, waardoor je hem niet meer kan aanlijnen. Daarover later meer. Door het regelmatig (rustig) vastpakken bij de halsband leer je de hond dat het vastpakken van de halsband betekent; er komt wat lekkers, en misschien mag ik ook weer gewoon verder spelen in plaats van nu word ik aangelijnd en gaan we naar huis of het spel stopt. Je voortkomt hiermee dat je later achter je hond aan moet rennen om hem ‘te vangen’. Elke keer als je hem probeert te grijpen bij de halsband, grijp je mis, hij is sneller, heeft succes en sommige honden vinden het een fantastisch spel. Vind je hond het vervelend als je hem bij de halsband pakt? Probeer dan het volgende. Als hij komt geef je een beloning, geef vervolgens een tweede beloning terwijl je hem met je andere hand tegelijkertijd bij de halsband pakt.

Het aanleren van de juiste vaardigheid van het hier komen is heel belangrijk. Daarnaast is het van belang de hond te helpen om niet de fout in te gaan. Mocht hij het hier komen moeilijk vinden, gebruik dan, ook in huis, of in de tuin, een langere lijn. Het is niet de bedoeling je hond hiermee als ware het een vishengel binnen te halen, maar je kunt wel voorkomen dat hij een andere kant op loopt en juist aanmoedigen als hij jou kant op loopt.

Tips & trucks in de aanleerfase:

Leuk spel in huis; ga lummelen. Eén persoon gaat in de kamer staan en de ander in de keuken. Roep de hond over en weer en beloon hem als hij komt met een voertje. Maak de afstand langzaam groter.

Oefen vooral bij pups écht op de vaardigheid van het hier komen zelf. In een later stadium kun je de hond voor je laten zitten, zodat hij minder snel de benen kan nemen. In de allereerste fase zeg je bij voorkeur niet eerst ‘zit’ als de hond bij je is voordat hij zijn beloning krijgt. Je beloont de hond dan voor het zitten en niet voor het hier komen.

Gebruik als beloning in het begin super lekkere voertjes, maar wissel ook eens af met een speeltje, of gebruik een wandeling als beloning. Alles wat de hond té gek vindt, zijn goede beloningen.

Komt de hond niet, of te langzaam? Roep geen foei, nee of èh. We zijn de hond iets aan het aanleren, niet aan het afleren.

Help je hond door hem eerst te laten ruiken wat voor lekkers je bij je hebt of laat hem het speeltje zien wat hij kan verdienen. Dan weet hij waar hij het voor doet! In een later stadium gaan we pas het verrassingseffect introduceren.

Bij het aanleren van nieuw gedrag starten we met een continu beloningsschema. Dus iedere keer als de hond komt, krijgt hij iets. Pas in een volgende fase gaan we over op variabel belonen.

2. De beheersfase van het hier komen

De hond weet na de aanleerfase wat hierkomen betekent en hoe hij dit moet uitvoeren. In de beheersfase gaan we hem leren deze vaardigheid breder te gaan toepassen en te perfectioneren. Zo kun je hem bijvoorbeeld gaan leren in een rechte lijn naar je toe te komen, zonder omwegen te nemen. Ook kun je hem juist sneller naar je toe te laten komen, of door nóg dichter bij je laten komen als je hem roept of zelfs door naar je toe te komen terwijl er géén brokje komt.

Tips & trucks in de beheersfase:

Roep het woordje hier op verschillende intonaties. Immers, als de hond ineens de straat over steekt ga je ook niet jubelend op je hurken zitten om hem te roepen.

Probeer onderscheid te maken wanneer de hond beloond wordt en op welke wijze. Komt hij als een speer? Beloon dan met iets super lekkers, komt hij langzaam beloon dan met iets minder lekkers, of laat de beloning weg en zeg alleen maar ‘goed zo’. Zo wordt de reactie snelheid opgevoerd.

Wissel veel van beloningen zodat het telkens een verrassing wordt wat hij nu weer gaat krijgen voor het hierkomen.

Probeer jezelf eens te verstoppen en dan te roepen.

Introduceer wat afleiding. Leg aantrekkelijk speelgoed op het traject wat hij moet afleggen, roep dan eens hier. Blijft hij er van af? Jackpot! Dan volgt een mega beloning.

3. De generalisatiefase van het hier komen

Dit is de moeilijkste fase. Honden leren zeer context gebonden. De context kan grote invloed hebben op het leren en de prestatie. Dat wil zeggen; de hond kan in huis uitstekend hier komen en in de tuin lukt dat ook goed, maar eenmaal buiten in de bossen is alles anders! De omgeving is anders en de prikkels (andere geuren, honden en dieren) zijn anders. Dit zijn van die situaties dat je hond nog wel even omkijkt als je hem roept maar vervolgens doodleuk op een afstand met zijn poot staat te zwaaien en roept; ‘Baas dit is écht te gek, geweldig, tot zo’.

Hier ontstaat dan ook vaak de frustratie; het maar blijven roepen, tot schreeuwends toe, het achter de hond aanlopen om hem te vangen met alle hilarische gevolgen van dien. Om een oefening als hier komen te kunnen gaan generaliseren – het overal in elke situatie die anders is goed uit te voeren- dát is de uitdaging!

Zelden gebeurt generalisatie vanzelf, dus we moeten aan de bak! Dit wordt het traject van de kleffe brokken in de jaszakken tot het meenemen van een rugzak vol met speelgoed, lange lijnen, clickers, fluitjes en ga zo maar door. Waar de ene hond een moord voor doet (lees beloning) geldt niet voor een andere hond. Daarom is het belangrijk om te weten waar jouw hond écht voor gaat. En net als je denkt dat dat zijn favoriete flostouw is, kijkt hij hier in de bossen niet eens naar om!? Onderzoek daarom goed waartegen jíj nu eigenlijk moet concurreren? Zijn dat andere spelende honden of is dat een konijnenhol? Besef je dat je in deze gevallen van goeden huize moet komen. Gebruik een zwaardere beloning voor een moeilijkere hierkom opdracht.

Het proces om je hond te leren in allerlei omstandigheden naar je te komen als je roept, zelfs als hij aan het spelen is met andere honden, is een kunst, maar zeker niet onmogelijk! Ook hier geldt weer om de afleiding- en omgevingsfactoren goed op te bouwen. Dus oefen bijvoorbeeld eerst het hier komen met je hond buiten aan een lange lijn op het grasveldje voor het huis, dan pas in het park én dan pas in de bossen.

Tips & Trucks voor de generalisatiefase:

Ga niet te snel, bouw de verschillende omgevingen en hun factoren op.

Net zoals in huis moet ook buiten weer opnieuw de afstand opgebouwd worden. Dus start dichtbij en maak de afstand pas groter als het goed gaat.

Zorg voor top beloningen (weet waar je hond voor gaat) concurreer als het ware met de omgeving.

Neem een spandoek en slingers mee; komt hij?? Dan is het een groot feest!!

Zorg voor afwisselende beloningen, neem een truckendoos mee en probeer het uit.

Werk met een lange lijn om de hond te helpen niet de fout in te gaan.

Loop soms ineens hard weg, of verstop jezelf in de bossen achter een boom. Ook al denk je van niet, honden weten feilloos wanneer de baas ‘nog in de buurt is’ en ze dus niet hoeven komen. Is de baas weg? Dan slaat de paniek toe. Dit zorgt ervoor dat de hond je beter in de gaten leert houden. Hoe meer je in beeld bent bij je hond, hoe meer je van hem kunt vragen.

In deze fase kun je de hond ook leren voor je te gaan zitten als hij komt. Dit doe je door een voertje in je handen voor de neus te houden en deze omhoog te bewegen van voor naar achter over de kop. De hond gaat dan zitten. Je hoeft dus niet het commando zit te geven. De hond leert dan dat hierkomen altijd betekent dat hij voor de baas komt zitten. Vanuit een zit stand, kunnen ze minder snel de benen nemen. Sommige mensen koppelen hier ook een ander commando aan namelijk kom voor. Dit kan, maar het hoeft niet.

Weet hoe je moet concurreren! Tip: Maak een top 5 van de beste beloningen voor de hond, met op 1: waar doet hij een moord voor? Maak vervolgens een top 5 van de grootste afleidingen voor je hond. Zet dan de beste beloning in voor de grootste afleiding.

4. De handhavingsfase

Onderhoud en herhaling zijn hier de sleutelwoorden voor succes. De hond voert de hierkom oefening inmiddels goed uit, maar zonder herhaling kan achteruitgang optreden. We moeten dus tussendoor geregeld de hond testen of hij het nog steeds snapt en of de manier waarop hij de oefening uitvoert, ook nog steeds is wat wij bedoelen. Als hij zijn snelheid verliest kan daar meer op geoefend worden, bijvoorbeeld door weer betere beloningen in te zetten dan wanneer hij langzaam komt. Is hij weer even de weg kwijt in het bos, dan gaan we weer even een stapje terug door te trainen met een lange lijn bijvoorbeeld.

Denk nooit; mijn hond heeft het ooit geleerd dus nu kan hij het voor altijd. Dat altijd, hangt af van hoe jij hond begeleidt en traint.

Hoe helpen we de hierkom oefening om zeep? Wat niet doen?

Hierkomen mag geen negatief gevolg hebben

Hierkomen is altijd één feest en mag nooit betekenen; einde spel of einde wandeling. Stel je roept de hond in de bossen altijd hier en gaat dan naar huis, dan is hierkomen geen beloning meer, en zal de hond misschien minder goed hier komen een volgende keer. Daarom is het goed de hond bijvoorbeeld in de bossen diverse keren hier te roepen, even aan te lijnen en aangelijnd te wandelen om vervolgens hem weer vrij te laten. Hij leert dan; hier komen betekent dat ik daarna ook weer vrij mag. Het gevolg wordt dan onvoorspelbaar voor hem.

Einde wandeling, kan heel leuk zijn! Tip: Hoe maak je het einde van een boswandeling en in de auto gaan dan tóch leuk voor je hond? Leg voor je gaat wandelen een gevulde Kong in de auto. Als het tijd is de hond hier te roepen om daadwerkelijk naar huis te gaan, kun je zeggen ‘we gaan naar de auto’ of ‘zoek de Kong’. Als ze eenmaal doorhebben dat er aan het einde van de wandeling een Kong ligt in de auto, dan moet je eens zien hoe snel ze mee naar huis willen voortaan!

De timing van het hier roepen

De timing van het commando ‘hier’ is van groot belang. Weet je zeker dat de hond niet komt omdat hij met een interessantere andere prikkel bezig is, dan heeft het ook minder zin om te roepen. De hond kan leren dat hij het commando mag negeren. Stel hij speelt met andere honden, wacht dan even tot het spel tot rust komt, en ga dán pas roepen. Je zult zien dat je meer kans maakt! Mocht je hond even de benen nemen en uit zicht zijn? Probeer dan te voorkomen om te vaak ‘hier’ te roepen. De hond hoort je dan wel en leert het commando te negeren. Sterker nog hij denkt; Yes! Ik kan nog even wegblijven, want ik hoor de baas nog steeds, die is nog in de buurt!

Hierkomen mag nooit gestraft worden

Als je hond iets verkeerd doet en je roept hem bij je, voorkom dan om niet nog een keer nee of foei zeggen. Je straft de hond dan eigenlijk voor het bij je komen! In zo’n geval zeg je op neutrale toon goed zo, maar je bejubelt hem niet. Dit geldt ook voor de situatie waarin de hond langzaam of met omwegen en tussenstops uiteindelijk bij je komt.

Grijp en vang spel

Probeer de hond zo weinig mogelijk te grijpen en vangen om hem vervolgens aan te lijnen. Hij kan dit als een leuk spel gaan zien. Immers, zijn gedrag wordt beloond. ‘Als de baas voorover buigt om mij te pakken, neem ik de benen!’ In 9 van de 10 gevallen heeft hij succes; je grijpt mis. En weten allemaal dat als je succes boekt het heel verleidelijk is om dat wat je er voor moet doen in stand te houden. Zorg er daarom voor dat je in de aanleerfase de hond leert dat hij even bij de halsband wordt vast gepakt, hij een voertje krijgt en weer vrij gelaten wordt. Ook het aanleren om zo dichtbij mogelijk te komen voordat de beloning volgt, kan de vang-en-grijp acties voorkomen.

De beloning

Wissel van beloning. Geef je elke dag die saaie brok uit zijn voerbak (waarvan hij er na de wandeling een hele bak van vol krijgt zonder er iets voor te hoeven doen) dan zal de hond snel zijn motivatie verliezen. Kijk goed naar je hond, wat is nu een goede beloning voor hem? Waarvan gaat hij harder lopen en beter komen?

Foto: voor deze hond is het spelen met een tennisbal de beste beloning.

Wat wij vaak denken dat een beloning is, hoeft de hond helemaal niet als beloning te ervaren. Een veel gemaakte fout in de aanleerfase is dat we graag snel de beloning willen afbouwen. We zijn bang dat de hond anders de rest van zijn leven alleen maar hier komt als hij wat krijgt. Daarom is het belangrijk om na een periode van een continu beloningsschema over te gaan op een variabel beloningsschema. Gebruik veel afwisseling in beloningen zodat hij graag blijft komen. Hij moeten denken; ‘als de baas hier roept, dan ga ik komen, want misschien komt er wel wat lekkers.’ Dit noemen we het verrassingseffect. Gedrag wat op een goed variabel beloningsschema staat, dooft ook veel minder snel uit dan gedrag wat op een continu beloningsschema staat. Echter het continu beloningsschema hebben we wel nodig om het gedrag aan te leren, ook als je geen hond pup meer is en je de hierkom oefening opnieuw goed wil aanleren of perfectioneren.

Spelende honden laten hier komen

Dit is een uitdaging! Om je hond te leren komen vanuit spel met andere honden kan het behulpzaam zijn met andere eigenaren en hun honden samen te werken. Als de honden worden vrijgelaten, kun je ze d direct na enkele passen weer hier geroepen, gevolgd door wat passen die je zelf naar achteren dribbelt vergezeld met een oorverdovende jubelsessie.

Uiteraard mag een stukje gerookte zalm of biefstuk dan niet ontbreken! Herhaal dit regelmatig. Gaat het mis, wacht dan tot het spel van de honden wat tot rust komt en de hond wat anders aan het doen is of jouw kant op loopt; dan hier zeggen, even bij de halsband vastpakken, belonen én weer vrij laten. Het moet voor de hond uiteindelijk onvoorspelbaar worden wanneer je hier roept en je het spel afbreekt en wanneer hij wordt vrij gelaten.

Hulpmiddelen voor hier komen

Er zijn verschillende hulpmiddelen die je kunnen ondersteunen bij het hier komen.

De Clicker

De Clicker kan een behulpzaam middel zijn om je hond te laten hier komen. Het is heel verleidelijk om de clicker te gebruiken als afstandsbediening. De hond weet; click = voer. Hij hoort de click en komt als een speer naar je toegerend. Dat is nu juist niet de bedoeling. De clicker dient om goed gedrag te bekrachtigen. Wat kunnen we dan wel doen met de clicker? De hond aangeven dat hij op de goede weg is en zijn oefening afmaakt. Bijvoorbeeld; je roept de hond hier, hij kijkt om en zet een paar passen in je richting; yes! Click ! de hond hoort de click en is sneller geneigd rechtstreeks naar je toe te lopen om de beloning op te halen, immers na click komt altijd de beloning. Op deze manier slaat hij op weg naar jou niet ineens links af omdat daar een konijntje loopt. Zijn aandacht is meer gericht nu op het ophalen van de beloning. De hond heeft na een paar passen het hier kom gedrag al ingezet gehad, dus je beloont hem dan ook voor het juiste gedrag met een juiste timing.

Het Fluitje en de lange lijn

Werken met behulp van een hoorbaar hondenfluitje kan ook een goede optie zijn. Voorwaarde is wel dat het fluitje wordt aangeleerd. De hond moet weten als hij het fluitje hoort dat er een beloning volgt. Veel mensen denken dat een fluitje zelf het werk doet, maar niets is minder waar. Daarom blijft het ook een hulpmiddel. Het fluitje kun je op dezelfde manier aanleren als een clicker, waarbij je vervolgens de afstand vergoot en het fluitje in tegenstelling tot een clicker, in dit geval wel als afstandsbediening gaat inzetten. Met het werken op afstand is het behulpzaam ook een lange lijn van 5 of 10 meer in te zetten. Op die manier kun je je hond ‘binnenhalen’ en hem op positieve wijze leren om niet de fout in te gaan. Sommige mensen fluiten zelf om de hond te laten komen, maar wat als iemand anders nu met de hond loopt? Zijn of haar fluitje zal nooit helemaal hetzelfde klinken. Een echt fluitje geeft de hond dan meer duidelijkheid. Foto rechts: Nobby hondenfluit

Help ik heb een jachthond

We kennen de verhalen; ‘ik heb een jachthond die gaat zijn neus achterna, los laten lopen is geen optie, laat staan het aanleren van hier komen’. Bepaalde rasgebonden eigenschappen maken de uitdaging wat groter, dat klopt. Kijk waar je tegen moet concurreren, is dat een konijn? Ga dan op zoek naar een concurrende beloning! Bijvoorbeeld gedroogde konijnenoren als je Beagle hebt!

Het is aan te raden als je een pup hebt, om het loslopen meteen goed te begeleiden en het hier komen aan te leren. Hoe jonger de hond, hoe beter! Kies wel voor een veilige leeromgeving.

Emergency-Sit

Voordat je je hond laat hier komen kunnen we hem ook even op de noodrem zetten. Dit kan voordelen hebben als er veiligheidsaspecten in het spel zijn. Bijvoorbeeld als je hond op afstand is en er een aantal paarden in de linie lopen. Zou het niet fantastisch zijn hem dan op afstand het commando zit te geven? Zo’n emergency-sit, zoals Dr Ian Dunbar dit noemt, moet zoals bij alle oefeningen in stappen worden aangeleerd. Het idee is hetzelfde als het aanleren van de hier kom oefening. Leer de hond eerst dat je hem benadert als hij met een activiteit bezig is en pak hem geregeld bij de halsband en geef hem de beloning. Vervolgens loop je naar de hond, pak je hem vast en laat je hem zitten voordat de beloning volgt. Uiteindelijk ga je dit uitbouwen wanneer de omgevingsprikkels toenemen.

In het boek After you get your Puppy van Ian Dunbar, staan de stappen voor het aanleren van de emergency-sit verder beschreven.

Mijn hond is geen pup meer, hoe moet ik hem opnieuw leren hierkomen?

Ook al is je hond geen pup meer, een goede hier kom oefening kun je opnieuw aanleren. Doe net of je hond een pup is en begin helemaal voor aan bij de aanleerfase zoals hierboven beschreven. Het is zinvol om er een ander dan een ander commando aan te koppelen. Dus als je bijvoorbeeld hier gebruikte, kun je er nu bijvoorbeeld kom voor van maken.

In de media

Onze Hond, 39ste jaargang nummer 3: hierkomen

Heb jij een hond die niet goed luistert? Als je na het lezen van dit artikel wil zien hoe je de bovenstaande tips en adviezen toepast, bekijk dan dit filmpje: