De Dalmatiër

Een eigenwijze clown met stippen

Pas rond zijn 3e levensjaar wordt de Dalmatiër enigszins volwassen, maar zijn onstuimige, haast clowneske karakter blijft hij behouden tot aan zijn pensioen. Never a dull moment with your Dal!

Historie

Er doen vele theorieën de ronde over de vraag waar de Dalmatiër nu zijn oorsprong vindt, maar een duidelijk antwoord is er eigenlijk nog steeds niet. Het is zo’n typische hond die altijd lijkt te hebben bestaan.

Zo zijn er in oude Egyptische graftombes en piramides tekeningen gevonden van honden die erg op Dalmatiërs leken. Ook zijn in deze tombes beelden teruggevonden van honden die op Dalmatiërs leken. Deze beelden moesten als symbolische waakhonden voor de doden dienen. Ook zijn er oude Griekse fresco’s gevonden waar jachtscènes op werden afgebeeld met honden, lijkend op Dalmatiërs (1600 voor Christus).

Waarschijnlijk zijn deze stippenhonden in de 5e en 6e eeuw door rondtrekkende zigeuners vanuit India verspreid over Europa. De Dalmatiër dankt mogelijkerwijs zijn naam aan het feit dat deze middeleeuwse reizigers vervolgens voor een langere periode neerstreken in Dalmatica, toen een Oostenrijkse provincie. De naam is vervolgens altijd aan de hond blijven hangen. Er wordt echter ook gesuggereerd dat hij zijn naam dankt aan het woord Dalmatica, de Romeinse koningsmantel gemaakt van hermelijn.

We weten in ieder geval met zekerheid dat in 1570 een Nederlandse geneesheer, in een brief aan de Engelse koning Edward III, melding maakt van een gestippelde hond die recentelijk uit Frankrijk geïmporteerd was, “Gallican” of “Franse hond” genaamd.

Deze “Gallican” staat waarschijnlijk aan de wieg van de Dalmaat, zoals wij hem kennen. De Dalmaat werd het idool aan de middeleeuwse hoven waar hij voor meerdere doeleinden werd gebruikt. Hij werd zelfs de grote favoriet van mening pauselijk vorst in die periode en wordt zelfs voor korte tijd het symbool van pauselijke macht. Dit leidde er toe dat zijn afbeelding in Engeland zelfs als spotprent of karikatuur werd gebruikt, onder het dictatorschap van Cromwell (1653-1658).

Vanaf de 19e eeuw ontwikkelt het ras zich in Engeland en Frankrijk, waar de hond geliefd is om zijn kwaliteiten als koetshond. En vanuit Engeland, waar in 1882 de rasstandaard werd opgezet, heeft hij zijn weg weer over het continent gevonden.

Waarschijnlijk is de Dalmaat zoals wij hem kennen een kruising tussen de Gallican, de – inmiddels uitgestorven – Bengaalse Brak, Pointer en heeft hij ook nog een vleugje terriërbloed.

Walt Disney maakte het ras haast kapot

De meeste mensen kennen de Dalmatiër vooral van de film, in 1996 geproduceerd door Walt Disney Pictures. Dit is een remake van de in 1961 gemaakte animatiefilm 101 Dalmatiërs.

Populariteit heeft een ras nooit goed gedaan en ook nu doken er vele “fokkers” op die ook een slaatje wilden slaan uit de enorme populariteit die het ras opeens genoot. Het gevolg was dat er een wildgroei aan rijst-met-krentenhonden ontstond en er steeds meer nerveuze en agressieve honden opdoken, helemaal niet overeenkomend met het verdraagzame karakter dat de hond hoort te hebben. Ook had men geen rekening gehouden met het feit dat een hele actieve hond niet goed combineert met een druk huishouden, en de hond erg onstuimig en eigenwijs kan zijn.

Het gevolg was dan ook dat de asielen vol zaten met jonge Dalmatiërs ( voornamelijk reuen) en vele honden wegkwijnden op sofa’s en banken. Dit alles deed het imago van de Dalmaat niet veel goed en nog steeds wordt door sommigen beweerd dat de Dalmaat een vals en vervelend kreng is, die je hard moet aanpakken.

Niets van het bovenstaande is waar. Het is een geweldige hond….voor de juiste baas!

Karakter

Vriendelijk, intelligent, leergierig, evenwichtig, lief voor kinderen, aanhankelijk, nieuwsgierig, gevoelig, een echte mensenvriend, maar ook stronteigenwijs! In een van de rasbeschrijvingen van de hond staat te lezen dat hij “oostindisch doof” is, en dat klopt!

Vooral de jonge, puberende Dalmaat kan zijn eigenaar tot wanhoop drijven als hij voor de zoveelste keer zijn keel schor staat te schreeuwen terwijl zijn hond steeds meer in de verte verdwijnt, achter het zoveelste vogeltje of konijntje aan. Niet met de bedoeling het beestje te verscheuren, maar omdat het zo leuk is om lekker hard te rennen en te flauwekullen! En Dalmaten puberen láng, ben je daar bewust van! Pas rond zijn 3e levensjaar wordt de Dalmaat enigszins volwassen, maar zijn onstuimige, haast clowneske karakter blijft hij behouden tot aan zijn pensioen. Never a dull moment with your Dal!

Het zijn geen beginnershonden en zijn eigenaar moet toch wel van goeden huize komen. Hij moet regels en grenzen stellen zonder te straffen, want de Dalmatiër is een erg gevoelige hond die je tot in zijn ziel kwetst als je hem te hard aan pakt. Geef je de hond echter geen grenzen en regels, dan loopt hij overje heen en ben je tot in de eeuwigheid zijn “kriebel- en aaislaafje”. Ook moet zijn eigenaar behoorlijk wat geduld weten op te brengen en de humor kunnen inzien van deze eigenzinnige grappenmaker.

Hij is goed gehoorzaam te maken, als je maar consequent bent en vooral heel veel beloningen gebruikt. Het liefst koekjes want dat is zijn favoriete snack, maar let er wel op dat hij niet te dik word, want daar is de Dalmaat wel gevoelig voor.

Omgang met andere honden en kinderen

Zo lomp en onbehouwen als de Dalmaat kan zijn tegenover soortgenoten, zo lief en zachtaardig is hij met kinderen, mits deze op juiste wijze met hem omgaan. Het is alsof hij haast intuïtief aanvoelt dat hij in de buurt van kinderen kalm en voorzichtig moet zijn. Samen spelen, maar ook knuffelen, zijn favoriete bezigheden. De Dalmaat staat er om bekend een echte kindervriend te zijn, maar ook hier geldt (zoals voor alle honden dat geld) dat dit alleen opgaat als uw hond ook leert op juiste wijze met kinderen om te gaan én andersom!

Zijn territoriale inslag verdient wel wat extra aandacht. Vooral de reuen kunnen fel zijn en omschreven worden als opgewonden standjes! Een robbertje vechten, om eindelijk eens duidelijk te maken wie hier nu de baas is, gaat geen enkele stoere Dalmatenreu uit de weg.

Dalmatiër in het kort

Land van herkomst	Engeland (rasstandaard 1882)
Vroegere taak	begeleider van rijtuigen, brandweerhond
FCI-rasgroep	groep 6, lopende honden en zweethonden
Gemiddelde leeftijd	12-14 jaar
Schofthoogte	reuen 59-61 cm, teven 58-60 cm
Voorkomende ziekten	blaasstenen, doofheid, huidproblemen
Gebruiksmogelijkheden	behendigheid, flyball, speuren, uv ( uithoudingvermogenproef naast de fiets), treibball, canine freestyle, urenlange wandelingen…als het maar lekker actief is!
Voorkomende gedragsproblemen	moeilijk alleen kunnen zijn, reuen kunnen erg zelfverzekerd zijn en schuwen confrontaties met andere reuen niet
Waaks	ja
Omgang kinderen	goed, maar bij voorkeur niet bij kleine kinderen omdat ze erg onstuimig kunnen zijn
Omgang honden	goed. Reuen kunnen wel fel zijn t.o.v. seksegenoten.
Vachtverzorging	matig, verliezen echter het hele jaar haren
Bewegingsbehoefte	zeer hoog

Brandweermascotte

Hoewel het nu vrijwel nooit meer gebeurt, werd de Dalmaat vroeger – letterlijk en figuurlijk- voor hete vuren geplaatst!

Doordat de Dalmatiër, haast instinctief, goed weet om te gaan met paarden, werd hij o.a. in Amerika ingezet om mee te lopen met de brandweerwagen die in vroeger dagen door paarden werd voortgetrokken. Ook werd hij gebruikt om brandende huizen in te gaan. Hij kreeg een bel om zodat mensen hem konden horen en zijn behendigheid (in combinatie met een goed zichtbare vacht in rokerige ruimten) heeft er menigmaal voor gezorgd dat mensen uit brandende gebouwen gered konden worden. Zij klampten zich dan vast aan de Dalmaat, terwijl deze dapper een weg naar buiten zocht.

Als hij niet bezig was de koets te begeleiden of mensen te redden, bewaakte hij de brandweerkazerne en hield de brandweermannen gezelschap. Heden ten dage is hij nog altijd de ( levende) mascotte van menig brandweerkazerne in Amerika, Canada en Engeland, maar ook in bergdorpjes in Zwitserland kun je nog Dalmaten vinden in de brandweerkazernes.

Beweging en activiteit

De Dalmaat is een enorm energieke hond en heeft veel beweging nodig. Krijgt hij deze niet, dan word hij in huis erg druk en onstuimig en gaat wel zijn eigen spelletjes bedenken als uitlaatklep. Dit kan er toe leiden dat uw bankstel uiteindelijk eindigt bij het grof vuil!

Geef je echter je Dalmaat voldoende beweging, dan is het in huis een fijne en relaxte hond.

Zijn ietwat eigenzinnige karakter is waarschijnlijk de reden waarom we hem niet vaak tegenkomen in hondensporten, maar het ligt zeker niet aan zijn intelligentie of fysieke gesteldheid. Het is een snelle en flexibele hond die, ondanks zijn grote lijf, erg behendig kan zijn. Het feit dat de Dalmaat vroeger zelfs in het circus werd ingezet bij behendigheidsacts zegt genoeg!

Langs de fiets rennen, urenlange wandelingen, behendigheid, canine freestyle, treibball, speuren of intelligentiespelletjes….niets is deze hond te dol!

Gezondheid

De Dalmaat is een redelijk gezond ras te noemen en hij staat er om bekend dat hij vrij oud kan worden. De gemiddelde leeftijd is toch wel 12-14 jaar.

Van het ras is bekend dat er doofheid in voorkomt, wat genetisch samenhangt met hun witte kleur. Echter, door selectief te fokken wordt dit probleem steeds beter bestreden. Alle pups van fokkers die via het regelement van de rasvereniging fokken, worden verplicht hierop getest.

De Dalmatiër heeft een uniek urinesysteem, dat anders functioneert dan het urinesysteem van alle andere rassen waardoor ze snel last te kunnen krijgen van blaasstenen. Dit komt door de hoge zuurgraad van hun urine. Deze zuren kunnen gaan kristalliseren waardoor blaasstenen ontstaan, die erg pijnlijk voor de hond kunnen zijn. De Dalmateneigenaar dient hier alert op te zijn en contact op te nemen met de dierenarts als hij merkt dat zijn hond anders/slecht plast omdat het zelfs gevaarlijk kan zijn als blaasstenen niet tijdig worden opgemerkt.

De Dalmaat kan ook wat gevoeliger zijn voor huidproblemen.

Opvallende weetjes

Dalmatiërs worden wit geboren. Pas na 14 dagen worden de vlekjes zichtbaar
Grote vlekken rondom de ogen of het oor worden monocles of kopvlekken genoemd en worden als schoonheidsfoutjes gezien
Zijn speurvermogen evenaart dat van de Herdershond
Dalmatiërs horen tot de hondensoorten die “lachen”
Dalmatiërs zijn soms echte clowns en vinden het leven een groot feest
Ze spelen vaak ruw en hard wat niet door elke hond gewaardeerd word
Er zijn Dalmatiërs met zwarte vlekken, maar ook met leverkleurige vlekken
Sommige Dalmaten hebben blauwe ogen

Vachtverzorging

Af en toe eens borstelen met een noppenborstel is meer dan voldoende, veel verdere verzorging heeft die prachtige vacht niet nodig.

Lijkt een makkie dus, maar….ze verharen het hele jaar door! Denk dus niet dat de Dalmaat een makkelijke hond is qua vacht…u komt zijn haren op de meest vreemde plekken tegen. Net een nieuwe auto? Als u er met uw wandeljas in gaat zitten dan is de hoes voorzien van kleine, akelig prikkende haartjes. Echte Dalmateneigenaren herkent u dan ook aan de zwarte en vooral witte haartjes die uit hun kleding steken!

De Dalmaat heeft maar een enkele, korte vacht en in de winter is het geen overbodige luxe om hem een jas aan te trekken, want hij heeft het snel koud. Het is dan ook geen hond om s’nachts of met koud weer buiten te laten liggen. Hij ligt liever lekker voor de kachel, of nog beter….op de bank met een dekentje over hem heen!