Hoe spelen honden?

Wat is spelen?

Ik geef hier een paar definities van spelen:

Te gebruiken voor vormen van wedijverend spel, waarbij meestal een element van strategie een rol speelt, vooral om het spel van de tegenstander te beïnvloeden al of niet gepaard met lichamelijke vaardigheid’ (zich vermaken). Bron: www.woorden.org

Een spel is een activiteit, buiten de gewone dagelijkse bezigheden, waaraan een of meer mensen -of bij uitbreiding andere diersoorten- deelnemen als vermaak en/of om een of meer vaardigheden of talenten ten volle te benutten of te vergroten. Bron: Wikipedia

Spelen is; verschillende gedragingen, met snel opeenvolgende gedragselementen, soms overdreven uitgevoerd met rituele bewegingen en houdingen t.b.v. de communicatie. Spelen heeft elementen van de jacht, van de vlucht en van vechten, ook kan het seksueel getint zijn. Het is oefenen van de motoriek en het oefenen van de sociale vaardigheden. Bij spel zijn rolwisselingen; het gaat ‘gelijk op’.

Spelen is belangrijk voor de ontwikkeling

De dieren die spelen nemen kwetsbare posities in en ze oefenen zelfbeheersing, bijtremming. Spelen is ook ontlading van stress.

Wetenschappelijk onderzoek

Onderzoek bij ratten (van den Berg et al, 1999) heeft aangetoond dat ratten die op jonge leeftijd niet hadden gespeeld, gedragsproblemen ontwikkelden op volwassen leeftijd.

Door Faculteit Diergeneeskunde is in 2008 onderzoek gedaan bij pups naar de effecten van de vroege leefomgeving op de ontwikkeling van probleemgedrag in volwassenheid. De ene groep pups kreeg geen speeltjes en de andere groep pups kreeg een verrijkte omgeving met veel mogelijkheden tot spelen. Bij de groep die spelverrijking had gehad kwam op volwassen leeftijd minder conflictgedrag en minder angst voor, er was beter herstel na schrik, meer onderzoeksdrang en het probleemoplossend vermogen was beter bij deze groep.

Lichaamstaal is communicatie

Spelen is belangrijk, ook het samen spelen met andere honden is belangrijk. Veel van de communicatie tussen honden onderling missen wij mensen. De honden zien anders dan mensen, ze zien kleuren anders en de beelden komen binnen met andere ‘snelheid’. Bij mensen komt het licht via de ogen binnen met 60 tot 70 beeldjes per seconde, bij honden komt het licht via de ogen binnen met 80 beeldjes per seconde. Omdat de tijdsspanne in seconden wordt gemeten is het verschil enorm. Veel bewegingen die honden maken en die als communicatie dienen, zien wij mensen niet, het gaat voor ons simpelweg te snel.

Hierbij kunnen mensen niet ruiken wat honden ruiken, een gemoedstoestand is door hormoonschommelingen in een lijf te ruiken voor een hond.

Wanneer je jezelf oefent in het kijken naar de hond zijn gedragingen is de communicatie van een hond wel te volgen. Wanneer je objectief kijkt kan je leren de communicatie tussen honden te volgen. Sterker nog, wij mensen kunnen communiceren met honden door hun taal, lichaamstaal zelf te gebruiken naar de hond.

Hoe herken je spel?

Spelen is oefenen van gedragingen en sociale vaardigheden. Honden dagen elkaar uit tot spel.

Filmpje 1: Goede rolwisseling en Golden Retriever weet het te stoppen

Hier zie je een ren-spel. De honden zijn over het algemeen ontspannen in hun gedrag, en er zijn rolwisselingen. De Golden Retriever loopt voorop en ook de bruine kruising loopt een keer voorop. Wanneer de Golden Retriever het spel wil stoppen gaat ze stilstaan, hierna stopt de bruine kruising met de interactie.

Filmpje 2: Kruising Terrier en Duitse Dog handicapping

In filmpje 2 zie je een ren-spel tussen een kleine en een grote hond. De grote hond loopt niet zo hard als ze kan, ze houdt zich in. Dit wordt ‘handicapping’ genoemd; ze past zich aan.

Filmpje 3: Cocker daagt Labradoodle uit, spelboog

Hier zie je dat de Cocker Spaniel de voorpoten vooruit strekt waardoor het voorlijf omlaag gaat, dit wordt spelboog genoemd en wordt als uitdaging tot spel gezien. Aan het einde loopt een Appenzeller Sennenhond tussen de honden door, dit is een kalmerende actie.

Filmpje 4: Australian Sheperd daagt Duitse Dog uit tot rennen

Ook blaffen kan als uitdaging gebruikt worden, dit zie je de Australian Shepherd doen.

Filmpje 5: Golden lost het goed op

Spelen is oefenen en hierom mogen we niet te snel ingrijpen. Ondanks dat het regelmatig uitloopt op veel stress bij de voorste hond wanneer deze door meerdere honden wordt achtervolgt, weet de Golden Retriever het goed op te lossen.

Rasgebonden spelgedrag

Er is rasgebonden gedrag bij spel. Een Rottweiler zal eerder gaan stoeien dan rennen. Een Rodesian Ridgeback zal over het algemeen meer gromgeluiden maken tijdens spelen. Windhonden en verschillende jachthonden rennen graag. Een Teckel graaft holletjes van muizen en konijnen uit.

Spel is te herkennen aan een spelboog, aan rolwisselingen, aan uitdagend gedrag van een of meerdere honden. Bij spel komt stress vrij, en dit kan je zien door stressgerelateerd gedrag bij de honden, dit is onvermijdelijk en nodig.

Stress

Maar het spel mag niet teveel stress opleveren, bij drie of meer stressignalen of bij een stressignaal die de hond langdurig laat zien wordt het ongezond voor de hond en is het nodig om deze hond uit de situatie te halen. Bij ieder gedrag wat de hond laat zien, spelboog, blaffen, op de rug gaan liggen, rennen, het allerbelangrijkste is dat het op een ontspannen manier gaat. Dat wil zeggen weinig stressignalen, los in het vel; ontspannen lijf, weinig/geen oogwit enz.

Spelen van honden onderling

Er is al veel verteld en geschreven over het spelen van honden onderling. Voorheen werd er regelmatig geopperd door hondeneigenaren en door hondentrainers dat honden het zelf mogen ‘uitzoeken’ wanneer ze loslopen met elkaar. Nu wordt er verteld aan de eigenaren die aan de kant van het speelveld staan, dat deze honden begeleid, teruggeroepen en gesteund mogen worden. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan immers wie kent de hondentaal beter? De hond!

Ingrijpen van de eigenaar op een niet correcte manier voor het welzijn van de desbetreffende hond is zo gebeurd, ondanks dat de intenties van de eigenaar goed zijn. Maar ingrijpen is soms nodig. We weten dat spelen, voor honden, met mensen, met speelobjecten en met soortgenoten, belangrijk is. Spelen is oefenen. Omdat spelen oefenen is kan het wel eens fout gaan en uitlopen in te veel stress en/of ruzie. Hier is het aan de eigenaar om in te grijpen op een ‘goede’ manier. Op een goede manier ingrijpen is heel moeilijk, wij mensen zien niet alles en we ruiken, in vergelijking met honden, niet veel. Hierom is het belangrijk om niet boos te worden wanneer je het spel interrumpeert, het kan heel goed zijn dat de hond die gromt niet de boosdoener is, maar de andere hond waarschuwt om niet zo hard in zijn rug te happen. Afleiden, een hond (even) uit het spel halen, of doorlopen met je eigen hond omdat de verhoudingen scheef liggen is een goed ding om te doen. Je eigen hond in bescherming nemen wekt vertrouwen bij jouw hond en schept een band. Ook je eigen hond uit een situatie halen waarin hij de ‘bully’; de pestkop is, geeft de hond vertrouwen in jou, want waar komt uiteindelijk het te wilde gedrag vandaan? Zeer waarschijnlijk uit onkunde, onzekerheid en/of stress.

Lees verder in het artikel: Wat kan er mis gaan tijdens spel?