Goed slapen is belangrijk voor je hond

Het belang van slaap bij honden

Tijdens de slaap verwerken de hersenen de gebeurtenissen van de dag en het lichaam kan tot rust komen, zodat we de volgende dag weer goed kunnen functioneren. Slaap is bij honden (net als bij mensen) van groot belang. Het zorgt ervoor dat ze lichamelijk en geestelijk gezond blijven.

Wat is slaap precies?

Slaap is een toestand van lichamelijke rust. De spieren zijn ontspannen, bloeddruk en lichaamstemperatuur dalen, en de hersenen nemen zo goed als niets waar van wat er in de omgeving gebeurt. Slaap bestaat uit 5 fasen, met ieder zijn eigen hersenactiviteit. Het begint met een lichte slaap (fase 1 en 2), vervolgens val je steeds dieper in slaap (fase 3 en 4). De laatste en vijfde fase is de bekende REM-slaap (Rapid Eye Movement), ook wel droomslaap genoemd. Deze kenmerkt zich door volledig ontspannen spieren, maar het hartritme en de ademhaling worden onregelmatiger en de bloeddruk stijgt. De ogen gaan snel heen en weer. Dit is de fase waarin gedroomd wordt. Als de REM-slaap doorlopen is, dan begint er weer een nieuwe slaapcyclus. Gedurende de slaap doorloop je 5 van deze slaapcyclussen. Vooral de diepe slaap en de REM-slaap zijn belangrijk voor goede nachtrust.

Hoeveel slaap heeft een hond nodig?

Honden slapen vaker en langer dan mensen. Ze brengen minstens de helft van de dag slapend door, afhankelijk van de leeftijd kan dat oplopen tot wel drie kwart van de dag.

Een pup slaapt zo’n 18-20 uur per etmaal.
Een volwassen hond slaapt gemiddeld 12-14 uur per etmaal.
Oudere honden hebben meer slaap nodig, dat kan best wel 16-18 uur per etmaal zijn.
Van sommige grote rassen is bekend dat zij meer slapen dan gemiddeld. Denk hierbij aan Sint-bernards, Newfoundlanders, Pyrenese berghonden en Mastiffs.

Het is niet helemaal duidelijk waarom honden zoveel slaap nodig hebben. Een verklaring zou kunnen zijn dat hun REM-slaap korter is dan bij ons. Bij mensen beslaat REM-slaap ongeveer 25% van de tijd dat we slapen, bij honden is dat ongeveer 10%. Dit zou kunnen betekenen dat honden meer slaaptijd nodig hebben om alles te verwerken en weer fit te zijn voor de volgende dag.

Diagrammen: Hoeveelheid slaap per etmaal voor mensen, volwassen honden, seniorhonden en pups..

Dromen honden?

Onderzoekers van de Massachusetts Institute of Technology hebben aangetoond dat ratten tijdens hun REM-slaap dezelfde hersenactiviteit vertonen als mensen. Dit wijst erop dat ratten dromen. De onderzoekers konden aan de hersenactiviteit ook nog eens zien wáár de ratten over droomden! De hersenactiviteit tijdens dromen was zo goed als gelijk aan de hersenactiviteit bij de ratten wanneer ze door een doolhof lopen. Blijkbaar waren de ratten de activiteiten van de dag ervoor aan het verwerken en herbeleven. Omdat hondenhersenen complexer zijn dan die van ratten kunnen we er wel van uit gaan dat honden dus ook dromen.

Wil je weten of jouw hond droomt?

Op zich kun je daar heel makkelijk achter komen. Let op je hond vanaf het moment dat hij slaperig wordt en weg doezelt. Zodra je hond dieper in slaap valt, wordt zijn ademhaling regelmatiger. Na zo’n 10-20 minuten zal hij beginnen met dromen. De overgang is te herkennen door de vlakke, onregelmatige ademhaling. Ook zullen de spieren af en toe trekjes vertonen en zul je (als je goed op let) de snelle oogbewegingen onder het gesloten oogleden kunnen waarnemen. De ogen bewegen omdat de hond ‘rond kijkt’ naar de dingen die hij in zijn droom voorbij ziet komen, alsof het echt is. Soms zal een hond blaffen of piepen en met zijn poten bewegen alsof hij aan het rennen is. Als je een mens wakker maakt tijdens deze fase, dan zal deze bevestigen dat hij op dat moment aan het dromen was.

Effect van slaapgebrek bij honden

Slaapgebrek heeft invloed op het leervermogen, de concentratie, het geheugen en de prestatie. Maar niet alleen daarop. Het heeft ook invloed op het afweersysteem (je wordt sneller ziek) en de manier waarop je je voelt. Je kunt je er moe, lusteloos en gestresst door gaan voelen. In extreme gevallen heeft het zelfs invloed op je sociale leven. Je bent veel prikkelbaarder en kunt daardoor veel minder hebben van de mensen om je heen. Dit geldt voor honden net zo.

Oorzaken slaapgebrek bij honden

Slapen in een verlichte ruimte heeft effect op de kwaliteit van slaap bij honden,
Te veel activiteiten overdag,
Onrustige omgeving. Denk aan rondrennende kinderen in huis, harde muziek etc.,
Geen rustige, eigen plek waar de hond zich kan terug trekken,
Honden slapen minder diep als ze in een onbekende omgeving zijn. Ze zijn blijkbaar wat meer op hun hoede. Je kunt je dus voorstellen dat een hond minder goed slaapt na een verhuizing,
Gevoel van onveiligheid, stress/angst,
Slaap-apneu.

Jaap: “We hebben 3 weken in een verbouwing gezeten toen onze erker werd gerenoveerd. We hadden de hele dag vreemde mensen over de vloer die in en uit liepen. Het stof, de onrust en de herrie zorgden bij onze hond (11 jaar) voor veel stress. Ze kon haar draai niet vinden. Er was nergens een plek waar ze rustig kon gaan liggen, want vooral de geluiden waren overal in huis merkbaar. Ze sliep voor haar doen minder dan normaal. Ze reageerde soms ook ietwat geïrriteerd, alsof ze wilde zeggen ‘laat me met rust’. Inmiddels is de verbouwing achter de rug en is ze gelukkig weer haar vrolijke zelf.”

Apneu en snurken bij Engelse Bulldogs

Sommige hondenrassen slapen minder goed door hun afwijkende anatomie. Het zal niet als een verrassing komen dat de Engelse Bulldog door zijn platte snuit ademhalingsproblemen heeft, ook tijdens het slapen. Tijdens met name de REM-slaap vertonen Engelse Bulldogs een ademhalingsstoornis waardoor ze tijdens het slapen een zuurstoftekort krijgen. Dit heet apneu. Apneu zorgt bij mensen én bij honden voor veel slaperigheid overdag. Mensen die zeggen dat Bulldogs lui zijn, kunnen daar dus wel gelijk in hebben. Echter dit is dus niet per definitie een karaktertrek, het kan ook het gevolg zijn van de afwijkende anatomie van dit ras.

Het beste hondenbed

Het is belangrijk dat een hond zich kan terug trekken naar een rustige plek als hij daar de behoefte aan heeft. De meeste honden zijn graag in de buurt van hun eigenaar, anderen zoeken meer de rust op. Of het nu een bench, mand of hondenbed is, het spreekt voor zich dat de slaapplaats comfortabel moet zijn, met een zachte ondergrond en in een ruimte die niet te warm of te koud is.

Bench

Let er ook op dat bench groot genoeg is. Je hond moet zijn poten kunnen uitstrekken. Wellicht overbodig om te melden, maar een bench mag niet als strafplek (met gesloten deurtje) ervaren worden door de hond. Het kan prima fungeren als veilige plek (met open deurtje), eventueel met een kleed er overheen.

Bank of bed

Slapen op de bank of op bed kan natuurlijk ook. Dit heeft voor de duidelijkheid niets met dominantie of hiërarchie te maken. Je hond probeert niet de baas te zijn door op de bank te gaan liggen. Een bank met zachte kussens ligt nu eenmaal heerlijk, dus logisch dat je hond daar graag ligt. Wil je dat liever niet? Dan zul je een slaapplaats moeten creëren die minstens even lekker ligt als de bank of het bed.

Samen met je hond naar bed?

Wist je overigens dat mensen en honden al sinds de domesticatie van honden samen slapen? Dit had meerdere voordelen; honden waakten en beschermden tegen roofdieren en vijanden. Een warm hondenlichaam is natuurlijk ook nog eens fijn om tegenaan te liggen als het koud is.

Recent onderzoek door de Amerikaanse Mayo Sleep Clinic toont aan dat de meeste mensen beter slapen als ze dat samen doen met hun huisdier.

Foto: Kaneel slaapt graag op kantoor bij mij in de buurt, terwijl ik aan de website Doggo.nl werk. 🙂

Slapende honden en bijtincidenten

Hierboven staat al geschreven dat slaapgebrek effect kan hebben op het humeur. Honden zijn prikkelbaarder. Ze kunnen eerder gaan grommen en van zich gaan afbijten. Soms zijn het net mensen. 😉 Maak een hond ook nooit abrupt wakker tijdens het slapen. Niet alleen verstoor je hiermee de rust en de slaapcyclus van de hond, maar een hond kan ook enorm schrikken en letterlijk van zich afbijten. Onderzoek (Kahn et al., 2003) naar bijtincidenten bij kinderen laat zien dat de kans op een bijtincident met 85% wordt verhoogd in de volgende 2 situaties;

een hond plotseling wakker maken,
toenadering zoeken en/of aanraken tijdens het eten.

Honden vinden het sowieso bedreigend als je over ze heen buigt of met je gezicht heel dichtbij komt. Iets wat in dergelijke situaties niet ondenkbaar is.

Referenties

Demant et al., The effect of frequency and duration of training sessions on acquisition and long-term memory in dogs. Applied Animal Behaviour Science, 133(3-4): 228-234 (2011).
G.J. Adams, K.G. Johnson, Sleep-wake cycles and other night-time behaviours of the domestic dog Canis familiaris. Applied Animal Behaviour Science Volume 36, Issues 2–3, April 1993, Pages 233-248
Kenway Louie, Matthew A. Wilson, Temporally Structured Replay of Awake Hippocampal Ensemble Activity during Rapid Eye Movement Sleep Volume 29, Issue 1, p145–156, January 2001
Fukuzawa, M. , Nakazato, I., Influence of changes in luminous emittance before bedtime on sleep in companion dogs Journal of Veterinary Behavior: Clinical Applications and Research Volume 10, Issue 1, 2015, Pages 12-16
I. Spiegel, A pilot study to evaluate an elementary school-based dog bite prevention program Anthrozoös., 13 (2000), pp. 164–173
Brief Report: Don’t Kiss a Sleeping Dog: The First Assessment of “The Blue Dog” Bite Prevention Program
J. C. Hendricks, L. R. Kline, R. J. Kovalski, J. A. O’Brien, A. R. Morrison, A. I., The English bulldog: a natural model of sleep-disordered breathing Pack Journal of Applied Physiology Published 1 October 1987 Vol. 63 no. 4, 1344-1350 DOI
Kenway Louie, Matthew A. Wilson, Temporally Structured Replay of Awake Hippocampal Ensemble Activity during Rapid Eye Movement Sleep Neuron Volume 29, Issue 1, January 2001, Pages 145–156