De aangelijnde hond en de vier V’s

Veiligheid versus vrijheid

Je hond aanlijnen is iets waar je niet aan kunt ontkomen vanwege gevaren onderweg zoals verkeer, omdat het volgens de lokale regelgeving verplicht is, of omdat de hond (nog) niet onder appèl staat. Wij, eigenaren, denken we bij de letter “V” vooral aan Veiligheid.

Het zal niemand ontgaan dat honden aan de lijn anders reageren op hun omgeving dan wanneer ze los kunnen lopen. Er is sneller sprake van stress, met name als er een eveneens aangelijnde soortgenoot in beeld komt. Dat hoeft niet per se een onbekende hond te zijn; het kan ook een bekende zijn waar ze gewoonlijk geen enkel probleem mee hebben als ze los lopen.

Hoeveel stress verschilt van hond tot hond. Mijn Border en oppas-Aussie zijn aan de riem sneller gespannen, meer op hun hoede, en deinzen niet terug voor een flink blafconcert als een andere (vaak al even gestresste) hond in beeld komt. Er wordt aan de lijn getrokken, soms worden er zelfs pogingen gedaan om zich uit een tuigje los te worstelen. Komen dezelfde honden elkaar tegen in het losloopgebied, dan is er opeens geen vuiltje aan de lucht.

Waarom verdwijnt die stress grotendeels of geheel als honden los lopen?

Je zou kunnen stellen dat voor de hond de letter “V” voor Vrijheid staat. De vrijheid om te gaan en te staan waar je wil, de vrijheid om je eigen beslissingen te nemen, de vrijheid om om te gaan met wie je wil.

Vrijheid is echter niet iets wat je elke hond zomaar kan geven. Ken je hond! Je hond kan een jachthond zijn die zijn neus achterna gaat, het kan een recent geadopteerde hond zijn waarmee nog geen band is opgebouwd, een pup die alles nog moet leren, of een hond die van nature een agressief karakter heeft. De “V” van veiligheid moet altijd voorop staan.

Leibanden verstoren de normale sociale interactie tussen honden onderling

Stel je voor dat twee honden elkaar ontmoeten en begroeten, zonder aangelijnd te zijn. Ze beginnen een sociale dans – de ander benaderen, zich terugtrekken, om elkaar heen bewegen, verschillende lichaamsdelen snuiven, er is sprake van lichaamstaal met als doel om de interactie gecontroleerd te laten verlopen. Soms zijn de bewegingen traag; soms zijn ze snel. Als een hond voorzichtig is of angstig voor de ander, kan hij zich terugtrekken wanneer hij wil en een voor hem acceptabele ‘sociale afstand’ hanteren.

Stel je nu diezelfde twee honden voor die elkaar ontmoeten terwijl ze aangelijnd zijn. De dans is ongecontroleerd of zelfs onmogelijk door de beperkingen die de leiband aan de hond oplegt. De ene hond probeert de andere te omcirkelen en de riem draait om zijn poten. De voorzichtige hond zou zich graag terugtrekken, maar weet dat de leiband zijn bewegingsvrijheid sterk beperkt. Dan is de kans groot dat er voor een tweede optie gekozen wordt: een grom of een opgetrokken lip om de andere hond te waarschuwen om weg te gaan. Een potentieel conflict is in de maak.

Foto bron: Sieneke Groenman

De vier V’s die we een aangelijnde hond ontnemen

1. Verkennen

Het eerste wat een hond graag wil doen is de situatie verkennen en beoordelen. Daar zijn ze heel goed toe in staat, maar niet als wij de riem strak houden en hun bewegingsvrijheid beperken tot 50cm². Ook stralen wij onbewust uit wat we denken of voelen en dat heeft direct effect op je hond. Als wij gevaar denken te zien, ook al is dat volkomen onterecht, dan is je hond geneigd om dat over te nemen. Zodra de hond los is valt deze handicap weg en kan de hond al zijn zintuigen ten volle benutten. Is alles volgens de hond helemaal OK, dan is de kans groot dat spelbuigingen het startsein vormen voor samen spelen, rennen en ravotten.

2. Vermijden

Na het verkennen kan een hond beslissen om, om wat voor reden dan ook, een bepaalde hond te mijden. Deze wordt verder niet aangekeken of benaderd, er wordt quasi geïnteresseerd aan een graspolletje gesnuffeld, of met een rustige tred terug gewandeld naar de eigenaar. Eén en ander heeft niet per se te maken met angst voor de andere hond. Honden moeten een ‘klik’ met elkaar hebben en daarin verschillen ze niet van de mens. Honden met gelijke energie en interesses zoeken elkaar automatisch op. Ontbreekt die ‘klik’, dan wordt er verder verkend.

3. Vluchten

Een vermeden gevecht is een gewonnen gevecht. Is er een spanningsveld tussen twee honden? Vertrouwt je hond een soortgenoot niet? Zijn er (voor)tekenen van agressie? Vluchten wordt dan vrijwel altijd beschouwd als een betere optie dan de confrontatie opzoeken. Het is aan de eigenaren om er voor te zorgen dat één en ander niet escaleert. Dat kan betekenen dat beide honden tijdelijk weer worden aangelijnd en dat je allebei een andere route kiest. Los lopen is fijn, maar het is geen recht. Ook hier geldt: de “V” van veiligheid moet altijd voorop staan.

4. Vechten

In het zeldzame geval dat het tot vechten komt, dan hebben wij als eigenaren ons werk niet goed gedaan. Misschien liepen we te appen op een smartphone, te kwekken met andere hondeneigenaren of deden allerlei andere dingen waardoor we het overzicht kwijt raakten. We hebben daardoor belangrijke signalen gemist, zoals “V” nummer 2 en/of 3. Laat die telefoon voor wat ‘ie is. Ken je hond en zijn signalen. Houd je omgeving goed in de gaten, laat je niet verrassen.

Organisatie

Wandelingen in groepsverband waarbij sprake is van enige vorm van organisatie verdienen te allen tijde de voorkeur en ruim vijftien jaren aan ervaring heeft ons één en ander geleerd. Neem de volgende regels in acht:

Spreek af op een vaste tijd en op een vaste plaats,
Zet een WhatsApp groepje op voor onderling overleg,
Introduceer een nieuwe hond bij voorkeur op een dag dat het relatief rustig is,
Introduceer een nieuwe hond nooit ergens in het midden van een wandeling, maar uitsluitend op het afgesproken ontmoetingspunt. Na kennismaking ontstaat automatisch een groepsgevoel; honden die later ‘aanschuiven’ kunnen mogelijk door de groep weggejaagd worden,
Zorg voor elkaars honden, niet alleen voor die van jezelf,
Forceer niets. Neem afscheid van een wandelgroep als je hond het (nog) niet aan blijkt te kunnen.

Credits

Hans van Rijsse heeft ruim 20 jaar ‘moeilijke’ honden opgevangen voor o.a. asiels, Dierenbescherming en stichtingen met het doel deze te rehabiliteren en adoptiegereed te maken. Hans is tevens de vaste columnist van Border Collie Nieuws.