Castratie – Top 10 veel gestelde vragen

De effecten van testosteron

Naar aanleiding van het artikel over de effecten van testosteron op een reu kregen we veel vragen per e-mail, maar vooral op Facebook. Niet alleen van hondeneigenaren, maar ook van dierenartsen, dierenartsassistenten en andere professionals die dagelijks met honden werken. Het is positief om te zien dat mensen zich graag meer willen verdiepen in deze toch wel complexe materie.

Doggo.nl heeft de meest gestelde vragen verzameld en voorgelegd aan Petra Driesen, de schrijfster van het artikel over testosteron.

1. Ik heb spijt van de castratie, mijn hond is er onzekerder door geworden. Wat kan ik doen?

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om het zelfvertrouwen van een hond positief te beïnvloeden, ik noem een aantal dingen die je kunt doen en wat je beter kunt vermijden.

Speuren is een fantastische manier om het zelfvertrouwen van een hond positief te beïnvloeden. Denk dan vooral aan praktijkspeuren, natuurlijk speuren en reddingshondenwerk. Bij deze vormen van speuren is de hond in de gelegenheid de volledige actie zelfstandig en volledig af te ronden, waarbij zo weinig mogelijk inmenging van jou als eigenaar gevraagd wordt. Succeservaringen zorgen ook nog eens voor de aanmaak van testosteron (J. Panksepp).
In het contact met andere honden is het zinvol alleen een-op-een contacten aan te gaan en de ontmoetingen met meerdere honden tegelijkertijd te vermijden. In een een-op-een contact is er meer ruimte voor gezonde interacties.
Stressreductie door het weglaten van alle overbodige ervaringen en prikkels en meer rust. Daarnaast kun je massage toepassen om stress te verlagen en serotonine te verhogen, waardoor zijn welzijn verbeterd en hij beter in zijn vel zit.
Voldoende slaap en in de late avond en nacht in een totaal verduisterde omgeving. Zet beeldschermen uit rond 22 uur, omdat dit licht een negatief effect heeft op de aanmaak van melatonine (het slaaphormoon). In de eerste uren van de slaap wordt er groeihormoon aangemaakt (het herstelhormoon) en serotonine wordt uit melatonine gemaakt. Beide noodzakelijk voor fysiek en emotioneel/mentaal welzijn.
Het kauwen op botten (liefst echte rauwe botten van niet dragende delen) zorgt voor aanmaak serotonine.
Zonlicht zorgt ook voor aanmaak serotonine en vitamine D.
Vermijd alle plastics, dus ook geen water geven uit plastic flesjes en verwijder alle plastic speeltjes. Alle plastics bevatten xeno oestrogenen die de hormoonhuishouding verstoren. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit bevestigt de risico’s van chemische stoffen in kunststof speelgoed. Gebruik een RVS voerbak en dito drinkflesje, deze gaan jaren mee en zijn niet schadelijk.

2. Hoe zit het met de frustratie als een intacte reu nooit mag dekken?

Het is niet zo dat een reu voortdurend frustratie ervaart als hij niet mag dekken. Niet alle reuen zijn voorbestemd om zich voort te planten. Dit is een natuurlijk gegeven. Een gezonde hond kan prima omgaan met deze eventuele frustratie (bijv wanneer er een loopse teef in de buurt is). Belangrijk is de hond voldoende beweging te geven en afleiding waarbij hij in de gelegenheid is tot veel snuffelen en zelfstandig beslissingen nemen. Wanneer een hond al overprikkelt is doordat hij overal mee naar toe wordt genomen dan is het omgaan met frustratie een stuk lastiger. Ik heb zelf een intacte reu, bijna 11 jaar oud en een intacte teef. Mijn ervaring is dat hij alleen gefrustreerd raakt wanneer zij loops is en op haar hoogtepunt. Een aantal dagen per jaar en in die situaties gaat hij een paar dagen uit logeren. Ik ben een grote voorstander van speuren en ook dit vergroot stressbestendigheid en het omgaan met frustratie van honden.

3. Wat doet het middel Puur Hypersex? (voorheen Puur Geslachtsdrift)

Het middel Puur Hypersex remt overmatige geslachtsdrift. Dus wanneer een reu normale interesse toont in een loopse teef is het niet zinvol om Puur Hypersex te geven. Anders wordt het wanneer een hond overmatig geïnteresseerd is, jankt, niet meer wil eten en dergelijke. In dat geval is Puur Hypersex een erg fijn middel. Puur Hypersex bevat het homeopathische middel Agnus Castus wat een balancerend effect heeft op de geslachtsdrift. Wanneer ik het adviseer dan altijd in combinatie met bovengenoemde adviezen.

4. Wat is chemische castratie?

Bij een chemische castratie wordt de aansturing voor de aanmaak van testosteron stilgelegd, de testikels verschrompelen. Het heeft dezelfde negatieve impact op het immuunsysteem, het skelet, de organen, hersenen en de neurotransmitters (hersenboodschapperstofjes). Ook in zijn communicatie met andere honden zijn dezelfde effecten waargenomen. Het zorgt voor een afname van probleemoplossend vermogen en een toename van stress.

5. Wordt het gedrag van mijn hond na chemische castratie weer zoals het was? (M.a.w. testosteron niveau weer omhoog?)

In principe wordt het testosteron niveau weer even hoog maar er zijn honden die niet zo eenvoudig terugkeren naar een gezond testosteronniveau. We zien dan ook dat de teelballen kleiner blijven dan oorspronkelijk. Daarnaast vinden er in de periode dat de hond chemisch is gecastreerd ook leereffecten plaats die niet altijd positief zijn en die effect hebben op stresshormonen en neurotransmitters.

6. Als ik na overweging toch overga op castratie, op welke leeftijd kan ik dat dan het beste laten doen?

Het is op iedere leeftijd schadelijk om een hond te castreren omdat de effecten op gezondheid en welzijn aanzienlijk zijn. Voor een jonge hond zijn deze negatieve effecten nog zwaarwegender.

7. Wordt het gedrag van mijn hond weer handelbaar na de pubertijd?

De puberteit is vaak een lastige periode, niet alleen voor de eigenaar, ook voor de hond zelf. Er gebeurt heel veel op hersenniveau en we weten dat honden in die periode meer slaap/rust nodig hebben en snel overprikkeld zijn. Vooral in die periode is het zinvol om overprikkeling te vermijden, korte wandelingen in de natuur, veel laten snuffelen en vooral speuren. Geen druk op de hond door het voortdurend geven van commando’s. Mijn ervaring is dat juist honden in de puberteit NIET moeten deelnemen aan gehoorzaamheidscursussen, behendigheid en dergelijke omdat het stressniveau al te hoog is. We overvragen ze op die momenten.

Wanneer je toch begeleiding nodig hebt voor je puber, kies dan een-op-een begeleiding van een ervaren gedragstherapeut.

8. Kun je gedragsproblemen bij een reu ook op een andere manier oplossen? (Denk aan: rijden op kussentjes, markeren, weglopen, agressie…)

Veel van de dingen die hier genoemd worden zijn feitelijk uitingen van oplopende stress en een afname van welzijn/welbevinden van de hond. Zie alle bovengenoemde adviezen m.b.t. stressreductie en aanmaak van neurotransmitters die zorgen voor meer welzijn. Een hond die lekker in zijn vel zit vertoond deze probleemgedragingen namelijk niet of nauwelijks.

9. Klopt het dat castratie invloed heeft op de vacht en het gewicht?

Ja, dat klopt. Testosteron is verantwoordelijk voor de energiehuishouding en verdeling van lichaamsvet. De vacht verandert en vooral bij langharige honden zien we dit. De vacht wordt doffer, pluiziger en klit sneller.

10. Waarom adviseren dierenartsen om te castreren?

Ik denk dat dierenartsen ingaan op de vraag van eigenaren. Het is inmiddels gemeengoed om honden te castreren (zowel reuen als teven). Het lijkt me niet overbodig dat ook dierenartsen zich beter informeren over de consequenties van deze ingrepen. Overigens, in Noorwegen is het castreren van honden verboden anders dan wanneer er een strikte medische indicatie is.

Referenties

Jaak Panksepp – Affective Neuroscience: The Foundations of Human and Animal Emotions
Ray & Lorna Coppinger – Dogs: A New Understanding of Canine Origin, Behavior and Evolution
Candace B. Pert, Ph.D. – Molecules of Emotion: The Science Behind Mind-Body Medicine
Giammanco M. et al, Testosterone and aggressiveness, Medical Science Monit 2005; 11(4): RA136-145, ID: 15910, 2005-04-01
Estrella R. MontoyaEmail authorDavid TerburgPeter A. BosJack van Honk – Testosterone, cortisol, and serotonin as key regulators of social aggression: A review and theoretical perspective, Motivation and Emotion, March 2012, Volume 36, Issue 1, pp 65–73
Slingeland ziekenhuis – Effecten laag testosterongehalte
Psychology Today, Stanley Coren Ph.D., F.R.S.C.- Are There Behavior Changes When Dogs Are Spayed or Neutered?
Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit: Chemische stoffen in kunststof speelgoed

Meer weten?

Petra Driesen organiseert met regelmaat lezingen en cursussen over de effecten van hormonen en castratie. Op 11 juni 2017 geeft zij bijvoorbeeld een lezing over de negatieve effecten van castratie op de reu en hoe je deze kunt behandelen. Beluister hier de gratis podcast met Petra over castratie-sterilisatie en de werking van de geslachtshormonen.