Wat heeft dit met onze honden te maken?
Wat betekent “slapende honden niet wakker maken” en wat heeft dat met echte honden te maken? Deze uitdrukking betekent dat je beter niet de aandacht kunt leggen op iets wat vervelende gevolgen kan hebben. Wat heeft dat dan met echte honden te maken?
Schrikreflex
Ken je dat, dat iemand je plotseling wakker maakt als je in diepe slaap bent? Je schrikt waarschijnlijk heel erg gevolgd door een paniek gevoel. Als je op dat moment nog aan het dromen was, proberen je hersens erachter te komen wat wel en niet waar is op dat moment.
Dat geldt ook voor honden en zoals de meeste mensen met een hond weten kunnen honden ook echt dromen. Dat zie je aan “rennende pootjes” en je hoort je hond blaffen en piepen. Honden slapen in cycli van 21 minuten met 15% REM slaap dus in veel kortere tijd dan wij mensen moeten zij in diepe slaap komen en snel verwerken wat zij nou eenmaal moeten verwerken in hun slaap, zeker pups.
Wat kan er gebeuren als je je hond opeens wakker maakt tijdens die diepe slaap? Je hond schrikt net zo erg als wij dat zouden doen, zeker als je hond net aan het dromen was. Waar jij wellicht schrikt en boos wordt op degene die jou wakker maakt, zal de hond op de manier reageren zoals honden dat nou eenmaal doen.
Het is volkomen normaal dat honden uithalen, opspringen, grommen of bijten wanneer ze onverwacht wakker worden gemaakt. Dit gedrag wordt schrikreflex genoemd. Dit is een instinctief gedrag wat voorkomt bij heel veel dieren. Logisch, want in de natuur zijn de nodige bedreigingen voor dieren. Om te overleven weten de meeste dieren dat datgene wat hen wakker maakt, vermoedelijk levensbedreigend is. Ondanks de duizenden jaren lange domesticatie hebben onze huishonden dit schrikreflex nog steeds.
Het schrikreflex zit in iedere hond ongeacht leeftijd, ras of grootte. Omstandigheden kunnen hen extra gevoelig maken voor dit schrikreflex. Honden die geboren zijn en of gehouden worden in een stressvolle omgeving kunnen het heel moeilijk hebben als ze slapen, waardoor ze wellicht nog erger schrikken als ze eenmaal slapen. Honden die weinig tot geen (goed) contact hebben gehad met mensen, zoals straathonden en broodfokhonden, kunnen daar ook ernstig last van hebben.
Maar ook iedere huishond kan een heftige schrikreflex hebben. Als jouw hond last heeft van gevoeligheid voor geluiden, angsten en/of chronische stress, dan kan hen dit extra vatbaar maken voor deze schrikreflex. Leeftijd kan hier ook invloed op hebben, wanneer (beginnende) doofheid ervoor zorgt dat de hond sneller schrikt als je hem of haar onverwacht aanraakt of ertegen praat wanneer hij of zij slaapt. Gezondheidsproblemen en pijn zorgen ervoor dat de hond zich extra kwetsbaar voelt (want in de natuur zijn ze dat in die situaties ook), wat kan bijdragen aan een heftiger schrikreflex.
Is dit agressie?
Dit is geen agressie van de hond. Als honden uithalen wanneer zij plotseling wakker worden gemaakt, dan kiezen ze er niet bewust voor om in de aanval te gaan, het is een reflex. Daarom zie je geen waarschuwingssignalen bij de hond (zoals liplikken etc.) zoals je normaal zou zien bij agressie. Herkent de hond jou en realiseert hij/zij waar hij/zij is, dan ontspant hij/zij direct.
Echter, soms is het dan al te laat en is de schade al ontstaan, zeker wanneer het kinderen betreft.
Bijtincidenten
Er wordt geschat dat 66% van de bijtincidenten bij kinderen door honden veroorzaakt wordt wanneer een kind de hond plotseling wakker maakt of probeert wakker te maken. Alleen al het aanraken van de slapende hond, vlak bij de snuit van de hond schreeuwen of op het koppie van de hond een kus geven kan al genoeg zijn om de slapende hond te laten schrikken. Kinderen worden dan voornamelijk in het gezicht of in het hoofd gebeten, omdat deze vlak bij de bek van de hond worden gehouden.
Niemand verwacht dat de huishond ons, onze kinderen of iemand anders zal bijten. Helaas blijkt uit cijfers over hondenbeten bij kinderen dat dit grotendeels gebeurt door de gezinshond of de hond van bekenden. Je kunt je het je gewoon niet voorstellen dat jouw hond dit zal doen – maar dit is toch echt wat in de meeste incidenten wordt gezien, dat de familiehond heeft gebeten.
Dit levert trauma’s bij het kind en de ouders op, een verslechterde relatie met de hond en in het ergste geval kan het verstrekkende gevolgen voor de hond hebben…
Ook de liefste hond kan bijten
Hoewel wij onze honden vaak als onze kinderen zien, mogen wij nooit vergeten dat het dieren zijn die als ze bang zijn of schrikken, hun instinct gebruiken om te overleven. De liefste hond kan uithalen of bijten als hij of zij schrikt, maar dat betekent niet dat deze hond agressief is.
Hond en kind
“Geen slapende honden wakker maken” is een belangrijke les die volwassenen kinderen moeten leren, nogmaals hoe lief jouw hond ook is. Als je het je kinderen blijft toestaan dan zullen zij dit blijven doen en wellicht ook gaan doen bij een andere hond, die misschien niet zo vriendelijk is als jouw eigen hond. De kinderen hebben misschien vriendjes en vriendinnetjes in huis om te spelen en als zij de hond wakker maken, dan kan de reactie van de hond wellicht heel anders zijn dat die je gewend bent bij je eigen kinderen.
Leer kinderen al vanaf heel jong dat ze ALTIJD rekening moeten houden met hun gedrag rond ALLE honden – dit is de beste manier om kinderen veilig te houden en het leven van jouw hond te beschermen.
Bovendien mogen kinderen NOOIT alleen gelaten worden bij honden zonder ACTIEVE supervisie van een volwassene.
De schrikreflex is een natuurlijke reactie van het lichaam en de hersens van de hond om hem of haar te beschermen tegen eventueel gevaar. Door hen ongestoord te laten slapen kan je veel verdriet voorkomen.
Credits
Dit artikel is geschreven door Marjan Baas-Huisman, eigenaar van Hondenschool The Art of Dog Training-NL, Kids Around Dogs Approved Professional en Professional Family Dog Mediator®.
Als Kids Around Dogs Approved Professional ondersteunt Marjan gezinnen met (jonge) kinderen waar een hond in huis komt of aanstaande gezinnen waar al een hond aanwezig is om ervoor te zorgen dat iedereen veilig en goed met elkaar om kan gaan.
