De mythe van de hypoallergene hond

Als je van honden houdt maar hun aanwezigheid allergische symptomen veroorzaakt, is het niet meer dan normaal dat je je afvraagt of er ook hypoallergene rassen bestaan. Helaas bestaat er niet zoiets als een echt hypoallergene hond. Het is ook geen kwestie van kort of lang haar: de vacht van de hond speelt een ondergeschikte rol bij de verspreiding van allergenen. Hoewel dit genoegzaam bekend is, laten veel mensen zich bij de aanschaf van een hond nog steeds leiden door misinformatie. Doggo.nl duikt wat dieper in de wetenschappelijke kant van allergieën.

Hoe zit het met ‘hypoallergene’ rassen?

Sommige hondenrassen worden aangeprezen als hypoallergeen of hebben de reputatie hypoallergeen te zijn, maar dit zijn slechts rassen die relatief minder verharen dan gemiddeld. Deze rassen zijn niet vrij van allergenen, verre van dat; ze verspreiden die hoogstens iets minder efficiënt dan honden die sterk verharen.

Huidschilfers zijn het transportmiddel voor allergenen

De bron van allergische reacties zijn huidschilfers (opgedroogde, dode huidschilfers van je hond). Huidschilfers zijn overigens slechts een transportmiddel. De allergische reacties worden veroorzaakt door eiwitten die aanwezig zijn in het speeksel en de urine van honden en katten en zich aan de huidschilfers hechten.

Het eiwit dat primair verantwoordelijk is voor het veroorzaken van allergieën bij honden wordt “Can f 1” genoemd. “Can” staat voor “Canis Familiaris” oftewel hond, bij katten beginnen deze eiwitten met de afkorting “Fel” van “Feline”. Can f 1 is een belangrijk allergeen dat wordt aangetroffen in het speeksel en de huidschilfers van honden. Het is een glycoproteïne dat allergische reacties veroorzaakt bij gevoelige personen, wat kan leiden tot symptomen zoals niezen, loopneus, jeukende ogen, huiduitslag en andere allergie-gerelateerde symptomen.

Can f 1 is slechts een van de zeven eiwitten die worden aangetroffen in speeksel, urine en huidcellen van honden die allergieën kunnen veroorzaken. Deze eiwitten kunnen in de lucht terechtkomen en zich door de omgeving verspreiden, wat leidt tot allergische reacties bij personen die hier vatbaar voor zijn. Het is vermeldenswaard dat verschillende hondenrassen enigszins verschillende varianten van deze allergene eiwitten kunnen produceren, maar Can f 1 is een van de meest bekende en bestudeerde eiwitten die verband houden met aan honden gelinkte allergieën.

Als huidschilfers van huisdieren worden afgestoten verspreiden die zich naar vloerbedekking, kleding en meubels of zweven door de lucht. Vervolgens reageert het immuunsysteem als je deze inademt of ermee in contact komt. De hoeveelheid huidcellen die een hond verliest varieert en is afhankelijk van factoren zoals grootte, ras, individuele variatie, gezondheid en omgevingsomstandigheden. Honden scheiden, net als alle andere dieren, voortdurend huidcellen af als onderdeel van hun natuurlijke groei- en vernieuwingsproces. Gemiddeld kunnen honden enkele honderdduizenden tot enkele miljoenen huidcellen per dag verliezen, óók de zogenaamd hypoallergene rassen.

Individuele reacties op huidschilfers van huisdieren

Allergieën kunnen behoorlijk individueel van aard zijn. Hoewel mensen voor vrijwel alles allergisch kunnen zijn, zijn specifieke reacties op allergenen vaak net zo uniek als vingerafdrukken. Daarom kunnen sommige hondensoorten inderdaad minder allergische reacties veroorzaken, maar dat hoeft niet per se een ras te zijn dat als hypoallergeen wordt aangeprezen.

Ondanks dat er geen enkele wetenschappelijke basis voor is, geven veel baasjes aan dat ze dankzij hun hypoallergene hond of kat geen klachten meer hebben. Wetenschappers en artsen geven daar twee mogelijke verklaringen voor:

Persoon dacht allergisch voor honden of katten te zijn, maar bleek een andere allergie te hebben,
Het placebo-effect.

Placebo-effect

Hoogleraar gezondheidspsychologie Andrea Evers legde uit in een aflevering van De Kennis van Nu dat “Het geloof dat een bepaald hondenras een positief effect heeft op je gezondheid, kan een daadwerkelijk effect hebben.”

Ook het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde besteedde aandacht aan het placebo-effect aan in het artikel “Hypoallergene dieren behoren tot het rijk der fabeldieren” (zie link onderaan dit artikel).

De woorden “placebo” en het daaraan gekoppelde “placebo-effect” worden vaak verkeerd begrepen. Het woord “placebo” komt uit het Latijn en betekent “Ik zal behagen”. Net als in deze tijd hadden de toenmalige artsen te maken met patiënten die geen genoegen namen met een diagnose als “Een weekje rust en dan bent u weer beter”, maar per se met een medicijn naar huis gestuurd wilden worden. Artsen gaven die patiënten dan hun zin (ik zal behagen) en gaven pilletjes of drankjes mee waar geen enkele werkzame stof in zat. Eenmaal beter geloofde de patiënt heilig dat het nepmedicijn daarvoor verantwoordelijk was.

Omgaan met huidschilfers van huisdieren

Enkele dingen die je kan proberen zijn onder andere:

De hond wassen met water en zeep of shampoo: dit is een beproefde manier om huidschilfers te verwijderen en wordt vaak aangeraden. Helaas tast dit de natuurlijke beschermlaag op de huid van de hond aan. Een gezonde hondenhuid is een vettige huid, dus wordt vaak wassen sterk afgeraden.
Regelmatig borstelen en verzorgen: zelfs honden die relatief weinig allergenen verspreiden hebben baat bij frequente vachtverzorging. Vaker verzorgen is een belangrijke anti-allergiestrategie.
Kies harde vloeren boven tapijt als dat mogelijk is. Zuig tapijten regelmatig met een stofzuiger die voorzien is van een HEPA filter.
Vloerbedekking regelmatig reinigen met shampoo, of stoomreinigen.
Luchtbevochtigers, luchtreinigers en ventilatiefilters kunnen de hoeveelheid allergenen in je huis sterk verminderen.
Was het beddengoed van je hond wekelijks en besteed extra aandacht aan het schoonmaken en stofzuigen van zijn favoriete plekjes.
Creëer ‘hondvrije’ zones, zoals de slaapkamer, als dat praktisch mogelijk is.
Train je huisdier om jou niet te likken om blootstelling aan speeksel te verminderen.

Tot slot

Je laten beïnvloeden door reclame-uitingen is ook in de hondenwereld geen goed plan. Of fokkers van zogenaamde hypoallergene hondenrassen dit bewust of onbewust doen is een kwestie van gissen. Zeker is dat de keuze voor dergelijke rassen ongewenste neveneffecten kan hebben. Zo kan een potentiële koper minder gaan letten op andere belangrijke zaken zoals raseigenschappen, of worden al aanwezige honden ingeruild voor een zogenaamd hypoallergeen exemplaar. Dit op zijn beurt legt nog meer druk op de toch al overspannen markt van herplaatsers. Ook plaatsen experts vraagtekens bij de gezondheid van de hondenrassen in kwestie.

Laat je hoge verwachtingen varen. De kans dat een hond écht hypoallergeen is kun je volgens de experts uitsluiten. Bedenk ook wat er met de hond moet gebeuren zodra je dit zelf ondervindt… je blijkt toch allergische reacties te krijgen. Je zult begrijpen dat dit niet in het belang van de hond is. Ga desnoods meerdere keren bij mensen op bezoek met een dergelijke hond, ervaar voordat je een hond aanschaft.

Bronnen

Alliance: “Dog and cat allergies”
Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde: Hypoallergene dieren behoren tot het rijk der fabeldieren
Dier en recht: Samenvatting – Hypoallergene dieren behoren tot het rijk der fabeldieren

Credits

Hans van Rijsse heeft ruim 20 jaar ‘moeilijke’ honden opgevangen voor o.a. asiels, Dierenbescherming en stichtingen met het doel deze te rehabiliteren en adoptiegereed te maken. Chemie, zijn originele vakgebied, komt voor veel van zijn artikelen goed van pas. Hans is tevens de vaste columnist van Border Collie Nieuws.