De puberteit bij de hond

Puberteit en hormonen

Zucht… de puberteit bij je hond is begonnen, de puppytijd is voorbij. Daar sta je dan midden op het uitlaatveld… Je puber heeft dikke pret en rent van links naar rechts, maar is niet van plan om te reageren op jouw verzoek om bij je te komen. Je zucht eens diep, vorige week luisterde hij nog wel. Ineens lijken zijn oren ‘stuk’. Je zucht nog eens, terwijl je puber weer voorbij raast. Je denkt met weemoed terug aan die leuke puppy-tijd, toen jij nog de hele wereld was voor je pup en hij niets liever deed dan bij jou zijn. Die goede oude tijd…

Troost je, je bent niet de enige puberbegeleider die zo zuchtend op een uitlaatveldje of in het bos heeft gestaan. Het hoort erbij, het is de volgende fase in de weg naar volwassenheid. Ergens tussen de 6 en 12 maanden oud, begint de puberteit. De ene hond is daar vroeg mee, de ander wat later. Hormonen en angst zijn de twee kernwoorden van deze ontwikkelingsperiode. Je kunt deze periode niet overslaan. Je kunt wél leren hoe je zo goed mogelijk met deze puberperikelen kunt omgaan. Hoe lang de puberteit duurt, verschilt per hond. De meeste honden worden in hun derde levensjaar volwassen.

De basis

De verwachting dat na de puppytijd het lastigste wel voorbij is, klopt simpelweg niet. De basis is gelegd, maar in de puberteit leren honden nog heel veel bij. Honden blijven zich, totdat ze volwassen zijn, volop ontwikkelen op zowel het fysieke als het mentale vlak. Er verandert nog ontzettend veel in de periode tussen pup en volwassen hond. De puppyprivileges zijn weg, de hormonen spelen mee, een wereld vol geuren gaat open en zelfstandigheid komt om de hoek kijken. Deze fase is een fase van verdere ontwikkeling en het vastzetten van de band tussen begeleider en hond. En door de juiste begeleiding wordt de band sterker en groeit het vertrouwen tussen hond en begeleider.

De juiste begeleiding van je hond tijdens de puberteit

De juiste begeleiding bestaat voor een groot deel uit geduld, maar ondertussen gaat de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling gewoon verder. De oefeningen die je deed met je pup zijn toe aan uitbreiding. Maar hoe en wanneer er uitgebreid kan worden, verschilt enorm per puber. Kijk dus altijd naar je eigen hond en hoe hij reageert. Wanneer hij aangeeft dat het genoeg is, stop dan. Het heeft geen zin om door te gaan wanneer hij te moe of te afgeleid is. Lijkt je hond helemaal geen zin te hebben op een bepaald moment? Ga lekker een wandeling maken of samen spelen, zo voorkom je frustratie bij jullie beiden. Het is niet erg als het even niet lukt!

Groeispurt

Rond de puberteit vindt vaak nog een groeispurt plaats. Groeien gaat vaak niet gelijkmatig en het lichaam van je hond kan in deze periode daardoor echt even uit verhouding zijn. Na deze laatste groeispurt hebben de meeste honden hun uiteindelijke hoogte bereikt en vindt er geen lengtegroei meer plaats. De rest van de tijd, die het skelet nodig heeft om tot volledige ontwikkeling te komen, is nodig voor breedtegroei en het sluiten van de groeischijven. Vaak verloopt dit enorme groeien zonder problemen, maar het is wel raadzaam om je hond tijdens een groeiperiode een beetje te ontzien.

Groeien kost namelijk veel energie en daardoor is de belastbaarheid even wat lager. Als jij als begeleider zijn belasting dan wat verlaagt door te zorgen, dat hij niet al zijn energie verbruikt voor wandelen, spelen en trainen, creëer je de best mogelijke omstandigheden voor het ontstaan van een sterk en gezond skelet. Behalve dat groeien veel energie kost, vraagt het ook veel aanpassingen op het gebied van motoriek en lichaamsbesef. Een jonge hond moet echt leren hoe hij zijn ‘nieuwe’ lijf moet en kan aansturen.

Groeipijn

De meest voorkomende klacht tijdens de puberteit bij de hond is groeipijn. Dit ontstaat op het moment dat de groei van het bot niet in verhouding is met de groei van de bloedvaten. De bloedvaten vernauwen dan wat, waardoor er wat stuwing in het beenmerg en vochtophoping onder het beenvlies kan optreden. Dit is een pijnlijk proces, botpijn is een diepe pijn, waar je hond erg veel last van kan hebben. Er wordt soms ten onrechte gedacht dat alleen de honden van de grote rassen last van groeipijnen kunnen hebben. De grotere rassen zijn er zeker wel gevoeliger voor, maar ook bij middelgrote en kleine honden kunnen groeipijnen voorkomen.

Met goede voeding minimaliseer je de kans op groeipijnen, maar het is lang niet altijd te voorkomen. Sommige honden krijgen er, ondanks alle goede zorg, toch mee te maken. Groeipijn komt in verschillende gradaties voor. Hoe je hond zal reageren op het onaangename gevoel in zijn lijf, is afhankelijk van de ernst van de klacht. Een hond met groeipijn, hoe mild ook, is altijd gebaat bij een lagere belasting. Maak dus je wandelingen korter, vermijd spel met andere honden en gooi zeker nu geen ballen en dergelijke voor hem.

Hormonen tijdens de puberteit

Waar pups graag dichtbij je blijven, gaan honden in de puberteit steeds meer afstand nemen en op avontuur zonder jou. De oorzaak van deze veranderingen is de hormoonpiek die hoort bij de puberteit. Deze hormoonpiek verandert enorm veel voor je pup. De wereld gaat er anders uitzien, omdat er een scala aan geuren mee gaat spelen die voorheen niet interessant waren. Plasjes van andere honden krijgen ineens veel meer betekenis. Waar eerder geen informatie te halen was, opent zich nu een ware bibliotheek aan informatie over degene die daar een plas heeft gedaan. Je kunt je voorstellen dat een berichtje dat voorheen uit één zin bestond en nu ineens uit een verhaaltje, de aandacht wel even vasthoudt. Het is even wennen voor hem om al deze informatie te verwerken.

Testosteron

Voor zowel reuen als teven komt er een hormoonpiek tijdens de puberteit, maar deze heeft voor beide geslachten verschillende uitwerkingen. Wanneer reuen geslachtsrijp worden, krijgen zij een enorme piek in hun testosteronniveau in het bloed. Je merkt, dat reuen die de puberteit in schieten zich heel anders gaan gedragen. Ze gaan ook heel anders benaderd worden door andere honden. Vaak verandert het gedrag van jong volwassen reuen richting pubers vrij heftig.

Het kan gebeuren dat je jonge puber ineens te maken krijgt met correcties van volwassen reuen die je niet had zien aankomen. Het kan ook gebeuren dat een jong volwassen reu een puber echt opzoekt om een probleem te creëren. Het is heel vervelend dat dit gebeurt, maar de oorzaak zit hem in de stijging van het testosteronniveau. De testosteronpiek zorgt er namelijk voor dat het testosteroniveau in het bloed tot zeven keer hoger kan zijn dan bij een volwassen reu. Dat geeft verandering in de geur die je puber uitscheidt en dat zorgt weer voor gedragsverandering bij reuen die jullie ontmoeten.

Ook het gedrag van je hond zal tijdens de puberteit veranderen. Waar je jonge reu eerst heel goed kon spelen met iedereen, verandert dat nu al heel snel in hoge opwinding en het bestijgen van andere honden. Dat kunnen teven zijn, maar het gebeurt ook wel bij reuen. Omdat je puber geleid wordt door zijn hormonen, zal hij zelf niet gauw kunnen stoppen met dit gedrag. Jij als begeleider zult dit in goede banen moeten leiden. Dat betekent dat er nog meer management nodig is tijdens ontmoetingen met andere honden. Bestijgt je puberende reu een andere hond, dan kun je hem daar even weghalen en aanlijnen. Op die manier zorg je ervoor dat hij weer kalmeert.

Het gedrag van je hond verandert tijdens de puberteit

Je hond rent op je af, je staat al klaar om je koekjes uit je zak te toveren… en ineens rent hij de andere kant op of stopt hij om naar een struikje toe te lopen. Wat gebeurde er? Tja, ineens kwam er iets voorbij. Het kan zijn dat hij iets gezien heeft of dat er een lekker geurtje voorbij kwam zweven, maar hij moest er echt even aandacht aan geven. En daar sta je dan als begeleider. Echt pubergedrag. Blijf kalm, probeer de humor ervan in te zien en begin opnieuw.

Geduld en humor, daar kun je niet genoeg van hebben als je hond in de puberteit zit!

“Jaahaa, ik kom zo!” Treuzelen wordt het ook wel genoemd. Tergend langzaam komt je puber op gang, maar eerst is hij nog even te druk om direct naar je toe te rennen. Hij moet nog kijken naar een vogeltje of snuffelen aan een graspol. Kan gebeuren. Een puber heeft veel te beleven buiten en afgeleid raken door belangrijker zaken dan een koekje en een aai over de bol halen, kan zeer snel voorkomen.

Niet of niet direct komen als je hem hebt geroepen, is een echt puberperikel. Hoe ga je hiermee om? Het is belangrijk te bedenken dat je hond het niet doet om jou persoonlijk te irriteren of je voor gek te zetten (mocht je gezellig met een groep aan de wandel zijn). Prioriteiten stellen is aan de orde van de dag bij pubers. Ze hebben nu eenmaal een andere belevingswereld gevonden en zullen die op bepaalde momenten prioriteit geven. Prioriteiten worden altijd door het individu gerangschikt en als begeleider kun je alleen maar proberen de rekensom gunstig voor jou uit te laten vallen.

Dat doe je door veel te oefenen. Gebruik bijvoorbeeld renspelletjes wanneer je een hond hebt die geneigd is te treuzelen. Daarmee maak je het naar je toe komen een activiteit en niet een plicht. Rennen samen met je begeleider of je begeleider proberen te vangen, is voor de meeste honden niet te weerstaan. Statisch afwachten brengt geen snelheid in een al trage gebeurtenis, dus verander dat.

Spel: Tikkertje

Wat heb je nodig? Een beetje conditie, goede schoenen, lekkere voertjes en een omgeving waar jullie samen veilig kunnen rennen. Gooi een voertje weg en wanneer je puber het voertje gaat halen, ren je de andere kant op en roep je de naam van je hond. Zodra je puber je inhaalt, zeg je dat hij helemaal geweldig en knap is (“wat ben jij knap zeg!! superpup!”). Je gaat vervolgens stilstaan en geeft je puber achter elkaar vier tot vijf kleine voertjes en daarna gooi je weer een voertje voor je uit. Je wacht tot je hond het voertje achterna rent, vindt en opeet en dan ren je weer de andere kant op terwijl je zijn naam roept.

Puberteit bij de hond is een fase…

In de puberteit komt er een hoop op zowel hond als begeleider af. Je hond kan er niets aan doen dat hij even door zijn hormonen gestuurd wordt of dat hij door een angstfase heen gaat. In deze periode heeft je hond veel begeleiding nodig en af en toe zal er echt een beroep op je geduld worden gedaan.

Je kunt veel problemen in deze fase voorkomen door goed vooruit te blijven kijken en denken. Weet je dat je zo verderop in je wandeling op een stuk komt waar altijd heel veel wild loopt? Lijn dan je hond van tevoren aan zodat hij niet de kans krijgt om zijn neus achterna te lopen. Staat er bezoek gepland en is je puber op het moment een beetje opdringerig in het begroeten van mensen? Houd hem dan even apart tot het bezoek rustig zit. Voor een heleboel nare ervaringen, die ze kunnen opdoen tijdens de puberteit, geldt dat voorkomen echt beter is dan genezen. Als je je hond goed kent, bewust met hem bezig bent en oog hebt voor de omgeving, dan kun je veel situaties zien aankomen. Dat geeft je de tijd om te handelen vóórdat het misgaat.

De puberteit is soms een pittige fase, maar hij gaat echt weer over. Alles wat je voor deze fase hebt aangeleerd, lijkt weg te zijn, maar dat is zeker niet zo. Na de puberteit zul je merken dat alles ‘het nog doet’, mits je in deze fase rustig doorzet en oefent. Zorg ervoor dat je voorbereid bent, een goede portie geduld hebt en dat je een gezonde hoeveelheid humor op voorraad hebt!

Meer weten?

In dit artikel heb je fragmenten kunnen lezen uit hét boek over puberteit bij de hond Je puber goed op pad. Dit is het tweede deel van de serie ‘Een hondenleven lang fysiek en mentaal in balans’. Deze boekenserie wordt geschreven door dierenosteopaat Martine Burgers en hondentrainer/etholoog Sam Turner.