Deel 2 van een drieluik over castratie en sterilisatie
Dit is deel 2 van een serie van drie artikelen over castratie / sterilisatie van de hond (de reu en de teef). Ik herhaal eerst even het stukje over de terminologie van castratie en sterilisatie. Daarna vertel ik in dit deel over de redenen en alternatieven voor castratie van de teef, over het operatierisico en over mogelijke complicaties kort na de operatie.
Inhoud van deel 1 en 3:
- Deel 1 gaat over de redenen en alternatieven voor castratie van de reu.
- In deel 3 behandel ik de mogelijke negatieve gevolgen van castratie op de langere termijn. Verder trek ik in dit derde deel een conclusie over castratie en noem ik de bronnen voor deze drie artikelen.
Terminologie: wat is het verschil tussen castratie en sterilisatie?
Mensen spreken meestal van het castreren van een reu en van het steriliseren van een teef. Bij beide wordt de operatie bedoeld waarbij (een deel van) de geslachtsorganen wordt/worden verwijderd. Officieel is de term “steriliseren” niet juist voor de operatie die hier bedoeld wordt. Bij het weghalen van (een deel van) de geslachtsorganen, is de correcte term “castratie”. Dus ook een teef wordt gecastreerd.
Bij een sterilisatie worden de eileiders (foto rechts) of zaadleiders afgebonden, zodat er geen vruchtbaarheid meer is. De productie en werking van de geslachtshormonen blijven hierbij onveranderd.
Omdat het doel van de castratie van honden naast het onvruchtbaar maken haast altijd het opheffen van de invloed van de geslachtshormonen is, worden honden in de regel gecastreerd en niet gesteriliseerd.
Redenen voor castratie van teven
Castratie geldt als een reguliere oplossing voor een aantal klachten van de teef.
Teven worden voornamelijk om de volgende redenen aangeboden ter castratie:
- Onvruchtbaar maken / loopsheid
- Voorkómen van melkkliertumoren
- Voorkómen van baarmoederontsteking
- Het aanwezig zijn van een zeer ernstige baarmoederontsteking
- Gedragsproblemen rond de loopsheid
- Andere problemen rond de loopsheid
- Agressie ook buiten de loopsheid
- Kans op suikerziekte verkleinen
- Weglopen, onrust, opwinding, overmatig seksueel gedrag
- Schijndracht
Alternatieven voor castratie van teven
Onvruchtbaar maken / loopsheid
Onvruchtbaar maken / loopsheid wordt als te lastig ervaren; door castratie wordt de teef onvruchtbaar en is er geen loopsheid meer.
Voorkómen van melkkliertumoren
Wetenschappelijk is aangetoond dat castratie van een teef voordat ze 2,5 jaar is, de kans op ontwikkeling van goedaardige en kwaadaardige melkkliertumoren op latere leeftijd aanzienlijk verlaagt. Bij castratie op latere leeftijd wordt wel de kans op goedaardige melkkliertumoren verkleind, maar niet meer die op kwaadaardige melkkliertumoren. *
Voorkómen van baarmoederontsteking
Baarmoederontsteking treedt meestal op aansluitend aan de loopsheid of bij toepassing van de prikpil of de “poezenpil”. Castratie waarbij de baarmoeder en de eierstokken worden verwijderd, zorgt er uiteraard voor dat er geen baarmoederontsteking kan optreden. Ook als de baarmoeder niet wordt verwijderd, is de kans op baarmoederontsteking na castratie zeer klein, omdat er geen invloed meer is van vrouwelijke hormonen.
Het aanwezig zijn van een zeer ernstige baarmoederontsteking
Het aanwezig zijn van een zeer ernstige baarmoederontsteking; hierbij is castratie de enige mogelijkheid om de hond in leven te houden. Het operatierisico is in deze situatie groot.
Gedragsproblemen rond de loopsheid
Sommige honden zijn zeer knorrig en moeilijk benaderbaar rond de loopsheid. Dit gedrag kan vaak met een homeopathisch middel gedempt worden, maar het lukt niet altijd. Na castratie is dit gedrag verdwenen.
Andere problemen rond de loopsheid
Onregelmatige loopsheid, te lange duur van de loopsheid, of veel bloedverlies tijdens de loopsheid is meestal homeopathisch op te lossen.
Agressie ook buiten de loopsheid
Pas hierbij op met castratie, want het risico is aanwezig dat de hond na de castratie agressiever wordt, vooral wanneer zij een aantal broertjes had. Sommige teven worden wel vrolijker na castratie. Als alternatief kan gewerkt worden met gedragsbegeleiding en/of homeopathie.
Kans op suikerziekte verkleinen
Door insuline (afgescheiden door de alvleesklier) wordt het suiker uit het bloed opgenomen. Bij een relatief tekort aan insuline kan het suikergehalte in het bloed te hoog worden en spreken we van suikerziekte. Bij niet-gecastreerde teven ziet men vaker suikerziekte dan bij gecastreerde teven. Dit komt omdat het vrouwelijke hormoon oestrogeen de insulineproductie afremt. In mijn praktijk heb ik de ervaring dat ook het voeren van brokken meer kans op suikerziekte lijkt te geven dan het voeren van vers vlees. Oorzaak zou dan kunnen zijn dat de suikers/koolhydraten in de brokken zorgen voor een onnatuurlijk grote insuline-afgifte, waardoor de alvleesklier overbelast raakt en daardoor kwetsbaarder wordt. Om de kans op suikerziekte te verkleinen, moet daarom ook naar de voeding worden gekeken. Castratie verkleint de kans op suikerziekte bij de teef.
Weglopen, onrust, opwinding, overmatig seksueel gedrag
Castratie helpt vaak wel wat.
Schijndracht
Castratie helpt, reguliere en homeopathische middelen ook. Als een enkele keer schijndracht voorkomt, is het de vraag of hier iets aan gedaan moet worden. Meestal gaat dit vanzelf over. Soms is de hond erg depressief en kan dit verholpen worden met homeopathie of hormoontabletten. Als de teef elke keer zo’n 2 maanden na de loopsheid schijndracht ontwikkelt en elke keer wordt dit erger, dan kan dit een goede reden zijn om tot castratie over te gaan.
Operatierisico
Bedenk dat elke operatie een aanslag is op lichaam en geest, stress met zich meebrengt en dat er altijd een probleem kan optreden met de narcose of in de vorm van nabloedingen. Zeer jonge dieren, zeer oude dieren, zieke dieren en dieren van bepaalde rassen zijn gevoeliger voor complicaties dan gezonde, jong volwassen dieren.
Houd er bij de beslissing om je hond wel of niet te laten castreren rekening mee dat een castratie onomkeerbaar is. Als besloten wordt tot een castratie, is het goed om te weten dat er voor teven verschillende technieken zijn met ieder hun eigen voor- en nadelen.
De operatie
In het algemeen wordt in Nederland bij een castratie gewerkt met gasanaesthesie; een veilige methode waarbij de diepte van de narcose snel kan worden aangepast.
- Bij de teef zijn twee verschillende methoden mogelijk. Meestal worden de eierstokken verwijderd via een snee in het midden van de buik. Nadeel is dat dit een zware buikoperatie is, waarbij het soms lastig is om de eierstokken goed af te binden en nabloedingen te voorkómen, zeker bij grote, dikke honden. Voordeel van deze methode is dat de baarmoeder verwijderd kan worden als die er niet goed uitziet. Er zijn steeds meer dierenartsen die zich de methode eigen maken om de eierstokken via laparoscopie (twee sneetjes in de zijden of buik van de hond) te verwijderen. Deze operatie is aanzienlijk minder belastend, maar nadeel is dat de baarmoeder niet altijd beoordeeld kan worden.
Wanneer kun je een teef het beste laten castreren?
Het beste tijdstip om een teef te laten castreren is 3 maanden na de loopsheid.
Mogelijke complicaties kort na de operatie
- Nabloedingen; uitwendige bloedingen zijn meestal wel te stelpen of eventueel te hechten. Inwendige nabloedingen bij de teef zijn een spoedgeval en kunnen een heroperatie noodzakelijk maken. Deze nabloedingen zijn bijvoorbeeld te herkennen aan de zeer bleke slijmvliezen en het sloom en slap worden van de teef.
- Pijn; deze is meestal goed homeopathisch te behandelen. Reguliere pijnstillers hebben niet altijd voldoende effect.
- Een wondinfectie; ook deze is in het algemeen goed homeopathisch te behandelen. Ook een reguliere behandeling met antibiotica is mogelijk.
- Er ontstaan kale plekken in de vacht; dit is meestal goed homeopathisch te behandelen.
* Extra informatie over melkkliertumoren bij de teef
Bij niet gecastreerde teven is de kans op melkkliertumoren 25%. Deze tumoren kunnen goedaardig of kwaadaardig zijn. Bij teven die voor de eerste loopsheid zijn gecastreerd, is deze kans 0,5%. Bij castratie na de eerste loopsheid is de kans 8%. Ander onderzoek wijst uit dat de kans niet zoveel verschilt bij castratie voor of na de eerste loopsheid, als het maar voor de tweede loopsheid is. Spaniels, Poedels, Teckels en Duitse Herders hebben de meeste kans op ontwikkeling van melkkliertumoren. Overgewicht is een extra risico op het ontstaan van deze tumoren.
Chemische castratie van de teef
Bij de teef kan de loopsheid worden voorkomen door haar de prikpil te geven, of de “poezenpil”. Nadelen van beide is een aanzienlijke vergroting van de kans op suikerziekte, op baarmoederontsteking en op melkkliertumoren. Het effect op de loopsheid is niet altijd 100%. Er kan kaalheid en/of haarverkleuring optreden op de injectieplaats van de prikpil. Na het stoopen met de prikpil treedt vaak geen of geen normale loopsheid op; er is daarna ook meer kans op een baarmoederontsteking.
In de media
Credits
Dit artikel is geschreven door dierenarts homeopathie Mariska Jansen.
Dierenarts Homeopathie Mariska Jansen kan niet aansprakelijk gesteld worden voor om het even welk initiatief de gebruiker op basis van de verstrekte informatie zou nemen. Eveneens kan Dierenarts Homeopathie Mariska Jansen de juistheid, noch de volledigheid, noch de geschiktheid van de informatie voor welk gebruik dan ook garanderen. Alle verstrekte informatie wordt zonder garantie van om het even welke aard verschaft. De informatie is in principe afkomstig van betrouwbare bronnen.
