De 10 meest gestelde vragen
In het nieuws verschijnen met regelmaat berichten over de hoge tarieven van de zorg voor huisdieren. Veel mensen reageren heftig en emotioneel op dit onderwerp. Logisch want het gaat over de gezondheid van je dier en de zorgkosten van de diergeneeskunde zou toch betaalbaar moeten zijn?
Ook ik, eigenaar van Doggo.nl, maak me hier zorgen over. Is het houden van een dier een luxe geworden? En kunnen straks alleen de rijken een huisdier houden? Waar komen die hoge prijzen nu eigenlijk vandaan? En vooral: zijn die prijzen rechtvaardig?
Ik ben voor jou op onderzoek uit gegaan en heb medewerkers van zelfstandige dierenklinieken geïnterviewd over dit gevoelige onderwerp. Ook heb ik gezocht naar cijfers en achterliggende informatie.
In dit artikel geef ik antwoord op de 10 meest gestelde vragen.
Voordat je verder leest…
Hoe emotioneel dit onderwerp voor velen is, het is belangrijk te begrijpen hoe de prijzen tot stand komen en waarom we de laatste jaren meer zijn gaan betalen en of dat ook wel klopt. En vooral ook de vraag: hoe gaan we hiermee om en is er nog een weg terug?
Dit artikel geeft géén antwoord op individuele, schrijnende situaties. Het geeft alleen een verklaring over het hoe en waarom.
1. Hebben de ketens invloed op de prijzen?
Ja. Hoe zit dat precies?
Een stukje geschiedenis. Voordat de ketens voet aan grond kregen in Nederland, kabbelde de gezondheidszorg voor dieren decennia voort. Prijzen stegen amper. Dierenartsen deden waar ze goed in waren: dieren helpen! Dierenartsen zijn goed in hun vak, maar het aspect van ondernemen zit niet bij iedereen vanzelfsprekend in het bloed. En dat terwijl de overheid eind vorige eeuw had besloten dat dierenartsen ondernemers moesten zijn. (Zie vraag 3 en 5.)
Ook vanuit de brancheorganisatie voor dierenartsen worden geen eisen gesteld aan de kwaliteit van de zorg voor gezelschapsdieren. Men is niet verplicht bijscholingen te volgen of om te werken met betere apparatuur en technieken volgens de laatste wetenschappelijke inzichten. Hier lijkt overigens wel verandering in te komen.
De ketens zagen deze ‘stilstand’ en vonden dat dat beter moest. Dit is de reden waarom grote ketens investeren in de professionalisering van de branche. Er is een enorm budget om de gezondheidszorg voor dieren naar een hoger niveau te tillen. Zo organiseren ze o.a. bijscholingen voor het personeel zodat men altijd op de hoogte is van laatste nieuwe inzichten en technieken binnen de geneeskunde. Ze begeleiden jonge dierenartsen in het vak en ze investeren in hoogwaardige apparatuur.
Ketens hebben een andere structuur. Zo is er een afdeling marketing, een afdeling financiën, een afdeling bedrijfsvoering, een afdeling scholing etc. Deze afdelingen zijn centraal geregeld. Je kunt je voorstellen dat dit extra kosten met zich meebrengt en dat dit zorgt voor een andere dynamiek in de relatie tussen de eigenaar van de kliniek en de cliënt. Dit heeft als ‘voordeel’ dat de eigenaar van de kliniek (de keten) minder emotioneel betrokken is en sec naar cijfers kan kijken en op basis daarvan beslissingen kan nemen. Dit neemt niet weg dat het personeel (dierenarts en paraveterinair) wél de emoties ervaart.
Los hiervan kunnen we niet ontkennen dat er ook zorgen zijn over de invloed van de ketens. Ook bij huisartsen zien we deze ontwikkeling. Het kabinet laat hier momenteel onderzoek naar doen. (Bron: NRC, 24 juli 2024)
2. Voelen zelfstandige dierenartsen zich bedreigd door de grote ketens?
Ik verwachtte zelf weerstand bij deze zelfstandige dierenartsen. Het tegendeel blijkt waar. Deze ontwikkelingen motiveren hen juist om zelf ook te professionaliseren. Ook voor hen had de stilstand te lang geduurd en de ketens hebben laten zien dat het mogelijk is om te professionaliseren en de zorg naar een hoger niveau te tillen. Dit betekent wel forse investeringen doen. Denk aan een röntgen- of een echoapparaat, respectievelijk zo’n 30.000 en 20.000 euro.
Er zijn ook zelfstandige dierenartsen die niet meegaan in deze ontwikkeling. Zij volgen geen bijscholingen en blijven werken met de apparatuur die ze hebben. Deze dierenartsen zijn vanzelfsprekend een stuk goedkoper, want hun lasten zijn laag.
3. Waarom rekent een dierenarts 21% btw?
Terwijl de gezondheidszorg voor mensen vrijgesteld is van btw, wordt de gezondheidszorg voor dieren belast met 21% btw. Hoe komt dit?
Eind vorige eeuw besloot de overheid dat gezondheidszorg voor dieren onder luxe goederen en diensten valt en dat betekent dat een dierenarts hier 21% over moet berekenen. Dit is dus iets wat de overheid bepaalt en niet de dierenarts.
De Partij voor de Dieren vindt medische verzorging van dieren geen luxe, maar noodzaak. Daarom moet het btw-tarief voor de dierenarts en andere medische zorg naar het 0%-tarief. Hopelijk komt hier in de nabije toekomst verandering in, zodat deze zorg weer betaalbaarder wordt.
NB: op medicatie die je zelf mag toedienen zit 9% btw.
4. Doet een dierenarts het voor het geld?
Iemand die na zijn middelbare school besluit de opleiding tot dierenarts te gaan volgen, doet dat niet voor het geld. De liefde voor dieren en het willen helpen van dieren staat op de eerste plaats. Andere universitaire opleidingen bieden een veel beter financieel perspectief dan de 6-jarige kostbare opleiding diergeneeskunde. Volgens Loonwijzer.nl verdient een dierenarts in loondienst bijvoorbeeld een heel stuk minder dan een huisarts of een medisch specialist: respectievelijk 4.601, 6.432 en 5.703 euro bruto per maand (na 5 jaar ervaring).
Wil iemand na een universitaire studie veel geld verdienen, dan kan hij veel beter een ander beroep kiezen dan dat van dierenarts.
Een behoorlijke uitgave waar iedere dierenarts mee te maken krijgt, is het afsluiten van een pensioen. Het is voor een dierenarts verplicht dit af te sluiten en de kosten zijn hoog! De premie stijgt met de leeftijd en varieert van 18,1 tot 34,7% van het inkomen. (Gemiddeld gaat bij de meeste mensen 14% tot 20% van het bruto salaris naar het pensioen.)
5. Heeft een dierenkliniek een winstoogmerk?
Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen is de dierenarts (of beter: de eigenaar van een dierenkliniek) tegenwoordig ondernemer. Daar hoort bij dat er winst gemaakt moet worden. De overheid heeft dit rond de eeuwwisseling zo heeft besloten. Het btw-tarief werd 21% en het maken van prijsafspraken werd verboden. Er ontstond een ‘dierenartsenmarkt’ waarin dierenartsen elkaar gingen beconcurreren.
Er zijn op dit moment dierenartsen die volledig stoppen of hun kliniek verkopen aan een van de ketens, simpelweg omdat ze hun hoofd niet boven water kunnen houden. Het ondernemerschap, de steeds hoger wordende werkdruk en de hoge lasten vallen zwaar. Er is helaas op dit moment een grote uitval van dierenartsen (en paraveterinairen) en er komen helaas weinig dierenartsen bij. (Jaarlijks studeren in Nederland zo’n 175 studenten diergeneeskunde af. Hiervan stopt een aanzienlijk deel binnen een aantal jaren of gaat direct iets anders doen na de studie.)
6. Waarom zijn sommige medicijnen in Nederland zo duur?
In de Diergeneesmiddeleninformatiebank staan alle geregistreerde geneesmiddelen voor dieren. Een Nederlandse dierenarts mag alleen geregistreerde geneesmiddelen voorschrijven. Schrijft hij iets anders voor, dan krijgt hij een boete.
Een voorbeeld: vroeger had je het middel Primatour tegen reisziekte. Een doosje met 10 tabletten kostte nog geen 5 euro. Later werd het geneesmiddel Cerenia goedgekeurd en geregistreerd als anti-braakmiddel en tegen reisziekte voor honden. Vanaf dat moment is dat het middel wat moet worden voorgeschreven door de dierenarts. Cerenia kostte destijds 40 euro voor 4 tabletten. Wanneer een dierenarts toch Primatour voorschrijft, kan hij een boete verwachten.
Sommige middelen zoals supplementen zijn online goedkoper dan bij de dierenarts. Je zou kunnen denken dat de dierenarts dan veel winst maakt, maar dat is niet het geval. De inkoopprijs die de dierenarts betaalt ligt hoger de de consumentenprijs online.
7. Zijn er cijfers van de prijsstijgingen?
Onderzoeksbureau digiRedo doet hier sinds 2017 onderzoek naar en publiceert dat in de tarievenscan. Zij vergelijken o.a. consult, DHP + L4 vaccinatie hond, injectietarief, nagels knippen tijdens het consult, castratie van een kater en eerste röntgenopname.
Uit het onderzoek van digiRedo blijkt dat de gemiddelde prijs van bijvoorbeeld een consult 46,00 te zijn (2023). Dat was in 2018 nog 36,00, een jaarlijkse stijging van ongeveer 4,5%. Máár daar tegenover staat wel dat de duur van een consult is toegenomen. Voorheen stond je vaak na 10 minuten alweer buiten en tegenwoordig duurt een consult 15-30 minuten. Je krijgt meer tijd om vragen te stellen en de dierenarts kan uitvoeriger onderzoek doen.
Bron digiRedo: in de onderzochte periode van 2018 tot 2023 is de stijging 22% tot 32% over 6 jaar. Op jaarbasis komt dat op een percentage van 3,4% tot 4,7%.
Ook de website huisdierverzekeringen.nl doet onderzoek naar dierenartskosten. Men heeft in 2024 ruim 150 dierenartsen door heel Nederland gevraagd naar hun tarieven voor een consult en castratie van een reu van 8 kg.
Volgens dit onderzoek is het afgelopen jaar de prijs van een consult met 9% gestegen. De tarieven voor een consult lopen overigens enorm uiteen van 30,39 tot bijna het dubbele 57,09. Het gemiddelde is 44,19, wat aardig overeenkomt met de cijfers van digiRedo hierboven.
8. Verdient een dierenarts veel aan de verkoop van bijvoorbeeld voer en medicijnen?
Voer en medicijnen kunnen behoorlijk prijzig zijn voor jou als klant. Zelf betaal ik bijvoorbeeld 110 euro voor speciaal dieetvoer. Ik weet dat mijn hond zich er beter door voelt, dus ik koop het met liefde, maar het doet wel pijn aan de portemonnee. Wat ik niet wist is dat ook de inkoopprijs van dit voer ook hoog is. Een dierenarts verdient hier amper aan. Hetzelfde geldt voor medicijnen of andere middelen die je bij een dierenarts kunt kopen.
Stel je voor dat een dierenarts geen consulten of behandelingen zou doen en alleen producten (voer, medicijnen etc.) zou verkopen, wat zou er dan gebeuren? Hij kan dan de deuren sluiten. Dit levert veel te weinig op om de hoge vaste lasten te kunnen dekken. Dit is niet waar de kliniek op ‘draait’.
Wist je overigens dat de dierenarts de enige medische beroepsgroep is die een eigen apotheek heeft? Dat komt omdat geregistreerde geneesmiddelen voor dieren alleen afgeleverd mogen worden door opgeleid personeel. Ook bij het beheer van een apotheek komen allerlei regels en verplichtingen. Dit kost een gemiddelde dierenartsenpraktijk zeker 8 werkuren per week.
Medicatie moet ook altijd op voorraad zijn. Dat geldt ook voor medicijnen die bijna nooit worden voorgeschreven. Wanneer de houdbaarheid van een medicijn is verlopen zal het vernietigd moeten worden. Dus wel op voorraad (investering) maar geen verkoop.
9. Waarom kost dezelfde operatie bij dierenarts A veel meer dan bij dierenarts B?
Uit het onderzoek van huisdierenverzekeringen.nl uit 2024 blijkt dat de tarieven sterk uiteenlopen. Zo betaal je bij de ene kliniek voor het laten castreren van je hond 135 euro en bij de andere 340 euro.
Hoe komt dat?
- Een belangrijke factor is de locatie. In de provincie Noord-Holland liggen tarieven gemiddeld hoger dan bijvoorbeeld in Drenthe. Ook de grote steden zijn duurder. In Amsterdam ligt het tarief voor een consult bijvoorbeeld 25% hoger dan het landelijk gemiddelde. Bij castratie is dat verschil nóg groter. Dit verschil is te met name verklaren door de huurkosten van het pand.
- Bij vraag 2 heb je al kunnen lezen waarom sommige dierenartsen heel goedkoop kunnen werken. Ze werken met de kennis die ze ooit hebben opgedaan tijdens hun studie, scholen niet bij en werken met bestaande middelen. Een operatie is vaak in een handomdraai gedaan, want er komt alleen een narcose, scalpel, naald en draad bij kijken. Een moderne kliniek zorgt voor monitoring tijdens en na een operatie. Er is altijd een paraveterinair aanwezig om het dier in de gaten te houden. Ook krijgt het dier zuurstof en een infuus. Het verschil zit dus vooral in de kwaliteit van zorg en het risico op overlijden. Dit zijn beschrijvingen van 2 uitersten om een scherp beeld te kunnen schetsen van de verschillen.
Je kunt om deze redenen de tarieven tegenwoordig niet meer met elkaar vergelijken, omdat je niet exact weet wat er allemaal precies bij de desbetreffende operatie komt kijken.
10. Wat kun je zelf doen?
- Sluit een huisdierverzekering af. Wij hebben ze voor je op een rij gezet.
- Zorg voor een spaarpot: zet periodiek geld opzij.
- Bespreek de kosten vóóraf met je dierenarts. Transparantie is belangrijk om niet voor onnodige verrassingen komen te staan.
Nóg veel meer tips kun je vinden in ons artikel Wanneer je de dierenartskosten niet kunt betalen. Hierin staat ook een lijst met gemeenten en organisaties die je financieel kunnen ondersteunen bij de dierenartskosten.
En wat nu?
Toegegeven, ook ik ben de laatste jaren meermaals geschrokken van de dierenartsrekening. Ik had er een mening over, zoals zovelen. Maar eigenlijk is schrikken van een rekening vaak te voorkomen door van te voren alles goed door te nemen met je dierenarts. Zorg voor transparantie!
Door research te doen begrijp ik nu beter wat er speelt en kom ik erachter dat ik erg beïnvloed werd door de eenzijdige berichten in de media. Het is een tendens waar we hoe dan ook een weg in moeten zien te vinden. We willen betere zorg voor onze dieren, deze zorg benadert tegenwoordig de kwaliteit van zorg die wij als mensen ook ontvangen… en dat kost geld. Er is geen weg terug.
Het verdrietige is dat het voor veel mensen niet meer te betalen is. De overheid buigt zich hier nu over en komt hopelijk met oplossingen. Zo wil Partij voor de Dieren dat de btw naar het 0%-tarief gaat en dat er meer dierenartspraktijken komen speciaal voor minima.
#Doeslief
Laten we lief zijn voor de mensen in de kliniek. Zij willen er voor je dier zijn, maar door de steeds heftiger wordende discussies aan de balie over de tarieven, wil een groot deel van het personeel de kliniek verlaten. Van de dierenartsen en paraveterinairen overweegt maar liefst 33% te stoppen en ander werk te gaan zoeken. Zij hebben met grote regelmaat te maken met agressie in de kliniek. Dit is gebleken uit een onderzoek door beroepsorganisaties KNMvD en Vedias. Een paraveterinair vertelde me dat men zelfs soms de politie moet inschakelen.
Uit ander onderzoek blijkt dat van de afgestudeerde dierenartsen 16,8% binnen 5 jaar stopt. De hoge werkdruk speelt hier een grote rol bij. Het is voor deze 16,8% een emotioneel uitputtende baan. De uitval is groot en de aanwas is klein. Er komen per jaar weinig nieuwe dierenartsen bij, terwijl er nu al een tekort is!
Bedenk ook dat het overgrote deel van het personeel in de kliniek (bijna 98%) in loondienst werkt. Zij bepalen de tarieven niet en doen gewoon hun werk. Ze hebben zeker begrip, maar laten we ook begrip voor hen hebben.
Referenties
- Partij voor de Dieren: Standpunt Partij voor de Dieren m.b.t. dierenartskosten
- digiRedo onderzoek: Is de dierenarts echt onbetaalbaar geworden?
- nl: Onderzoek kosten dierenarts in 2024
- nl: Resultaten onderzoek door Vedias en KNMvD naar de effecten van de berichten in de media n.a.v. van tarieven bij dierenartsenpraktijken – maart 2024
- nl: Buitenlandse interesse voor onze dierenartsen
- nl: Bijna 40 procent Vlaamse dierenartsen stopt na drie jaar
- ResearchGate: Dutch veterinary graduates leaving practice: A mixed‐methods analysis of frequency and underlying reasons
- BNNVara Kassa: De prijs van dierenliefde: Dure dierenarts soms onbetaalbaar
Credits
Dit artikel is geschreven door Debby van Dongen, eigenaar van Doggo.nl. Veel dank aan onderstaande zelfstandige dierenklinieken die hebben meegewerkt aan dit artikel. Ook dank aan het publiek voor het delen van hun ervaringen via social media.
- Mark Huis in ’t Veld |Dierenarts en eigenaar MARKdierenarts (Utrecht)
- Rianne van der Wal | Kliniekmanager Uw Dierenarts (Lelystad)
- Edith Kuiper | Mede-eigenaar en paraveterinair Dierenkliniek Any Animal (Heiloo)
Foto’s: Rianne van der Wal
