Heeft jouw hond pijn? Hondenmassage kan helpen!

Pijn werkt door op het gehele hondenlichaam

Pijn zorgt voor stilstand en spanning en heeft een sterke doorwerking fysiek, emotioneel én mentaal. Met zachte aanrakingen en opbouwende massage kan het lichaam weer in beweging komen en spanning leren loslaten. Loslaten is niet alleen fysiek gericht, het kan ook dieper gaan en pijn door geestelijk trauma in beweging brengen. Naast aanraking en massage kun je nog zoveel andere dingen zelf doen om het welzijn van jouw hond met pijn te vergroten, lees maar!

Invloed op emotie en gedrag

Pijn heeft een sterke doorwerking op emoties en gedrag. In de wetenschap wordt hier steeds meer over bekend. Emoties bepalen een groot deel van het welbevinden van de hond en liggen ten grondslag aan het gedrag. Ze geven een positieve of negatieve lading, welke wordt opgeslagen in het geheugen.

Pijn wordt beschreven als een emotie die zorgt voor zelfbescherming en snellere genezing. Bij pijn zal een hond zich terugtrekken en anderen op afstand houden. Uit onderzoek is gebleken dat pijn bij circa 68% van de honden met probleemgedrag een rol speelt. Deze resultaten zijn gebaseerd op onderzoek van wetenschapper Daniel Mills, hij denkt zelf dat dit nog hoger ligt.

Als je pijn analyseert, heeft het een relatie met meerdere ‘negatieve’ emoties. Als een hond pijn heeft kunnen de prikkels van binnenuit agitatie of frustratie opwekken. Aanraking kan gevoeliger worden waardoor het ook een emotionele lading kan krijgen en een hond zelfs angst kan ontwikkelen. Neem het voorbeeld van een hond met heupdysplasie. Deze aandoening gaat vaak gepaard met pijn in het gewricht. Pijn geeft spanning op de omliggende lichaamsweefsels, waardoor deze weefsels minder goed verse voedingsstoffen kunnen aanvoeren en minder goed hun afvalstoffen kwijt kunnen. Bij chronische pijn ontwikkelt zich een spanningspatroon in het lichaam, wat ook doorwerkt op de emoties en het gedrag van de hond.

Emoties in balans

Bij pijn is het daarom belangrijk om de positieve emoties te stimuleren. Dit kan je heel goed zelf doen door met de hond samen te spelen, een snuffelwandeling te maken, zoekspelletjes te doen (ook speuren en detectiewerk) én bewuste aanrakingen en opbouwende massage.

In de wetenschap is bewezen dat door aanraking na 5 minuten ‘gelukshormonen’ vrijkomen en na 30 minuten de ‘stresshormonen’ afnemen.

Bewuste aanrakingen gaan verder dan aaien. We kunnen hiermee in kleine stappen een positieve associatie met handen en aanraking opbouwen, waarmee je tevens aan meer lichaamsbewustzijn werkt en ook het lichamelijke spanningspatroon kan doorbreken. Als de hond lichamelijke spanning in kleine stappen kan loslaten, zal de hond zich beter gaan voelen en kan ook emotioneel trauma door pijn in beweging komen en losgelaten worden.

Invloed op het lichaam

Als we nog even kijken naar de hond met heupdysplasie ontwikkelt de pijn zich lokaal. Pijnreceptoren nemen pijn waar en stemmen een gepaste reactie af met de hersenen. Als pijn chronisch wordt, is op den duur de reactie van de pijnreceptoren niet meer in verhouding tot de oorspronkelijke pijn. Lokaal wordt het lichaam steeds gevoeliger én wat we in ons werk merken, wordt ook het aangrenzende weefsel steeds gevoeliger. Dat kan maken dat deze hond een pijnreactie geeft, als je de knie of de lage rug aanraakt.

Vaak is de doorwerking ook terug te zien in de vacht en zie je een doffere vacht of een opeens opstaande vacht. Vaak geeft deze pijn een beperkte beweging en daarmee ook een verminderde proprioceptie, ofwel verstoringen in het bewegingsgevoel. Verstoringen zorgen voor vervuiling en opgeteld met de emotionele doorwerking, kan pijn een grote invloed hebben op het immuunsysteem en kan bij chronische pijn ook een neerwaartse spiraal ontstaan, zowel lichamelijk als geestelijk.

Een veelvoorkomend spanningspatroon bij een hond met heupdysplasie is dat de hond de achterhand meer wil gaan stabiliseren door deze in stand steiler op te trekken en de poten meer naar achteren uit te zetten én in beweging de achterhand te ontzien. Vaak ontstaan hierdoor problemen in de spieren van de schouderophanging, wat doorwerking kan hebben naar nek, hoofd en middenrug. De achterhand gaat vaak in kracht en bespiering achteruit, wat doorwerking heeft op de lage rug, staart en knieën.

Foto: Hond plaatst gewicht op de voorhand.

Het pijnpatroon doorbreken

Pijn betekent niet dat je niets meer kunt doen met de hond, vaak geeft het wel beperkingen in beweging, spel of training. Als je het vermoeden hebt dat de hond pijn heeft, is het belangrijk dat je samen met de medisch specialist gaat uitzoeken wat er speelt. Na diagnose kun je op een rijtje gaan zetten wat je zelf kunt doen en waar je hulp bij nodig hebt. Vaak kun je al heel veel zelf. Eerder in dit artikel heb je kunnen lezen over wat je zelf kunt doen om de emoties in balans te houden. Hieronder volgt nog een aantal tips om het pijnpatroon bij jouw hond te doorbreken.

Het is erg belangrijk dat je de hond niet gaat stil leggen, maar met de hond ‘aangepast’ gaat bewegen. Als we kijken naar de hond met heupdysplasie en deze hond is al op leeftijd, is het voor de ‘smering’ van de gewrichten goed als je met deze hond een verspreid over de dag steeds een korte wandeling gaat maken. Je hoeft ook niet altijd te gaan wandelen, zoeken in de tuin is vaak ook erg vermoeiend voor het hoofd en daarbij kan de hond naar eigen inzicht zijn lichaam bewegen.

Beweging zorgt ervoor dat vacht, bindweefsel, spieren en gewrichten van verse voedingsstoffen worden voorzien en afvalproducten beter afgevoerd worden. Zo kun je lokaal het weefsel ‘in beweging’ houden, maar ook de doorwerking op de spanning op omliggende weefsels. Als een hond door pijn niet goed kan bewegen dan is ondersteuning met pijnmedicatie belangrijk en indien mogelijk passieve bewegingen aanbieden met fysiotherapie, osteopathie, orthomanuele therapie en/of massagetherapie.

Wat kan massagetherapie betekenen?

Vanuit de massagetherapie leren wij de mensen zelf om spanning te voelen en deze in beweging te brengen. Je kunt immers meer voor je hond doen, als je er zelf dagelijks een stukje aan werkt. De behandeling is gericht op ‘opruimen’ van lichamelijke vervuiling en het ‘verminderen’ van spanning en pijn. De grootse uitdaging voor ons ligt hem vaak in het doorbreken van de vicieuze cirkel van pijnherinnering, pijnbeleving en pijngedrag en het omzetten van pijn naar een positieve associatie. Andere positieve effecten zijn dat de hond meer bewust wordt van het gehele lichaam en kan leren ontspannen.

Vanuit de massagetherapie werken wij alleen met pijn als de hond onderzocht is door een medisch specialist en er diagnose is gesteld.

Tips om pijn te herkennen

Honden kunnen pijn heel goed laten zien, alleen soms zijn wij ons er niet zo bewust van dat het te maken heeft met pijn. Hieronder volgt een aantal tips om bij vermoeden van pijn eens wat ander te onderzoeken:

Een hond laat vaak met communicatiesignalen zien dat er ergens een gevoelig gebied of pijn is. Als de hond bij het aanraken op de lage rug steeds naar jou omkijkt, jouw hand gaat likken en hij laat dat herhaaldelijk zien, dan speelt er duidelijk meer in dat gebied. Honden zijn er ook erg goed in om bij aanraking zelf weg te lopen en iets anders te bedenken, bijvoorbeeld een speeltje pakken, een poot geven of op de rug draaien. In de afbeeldingen hieronder kun je goed zien dat de hond opkijkt bij het aanraken van de achterhand.

Als je goed leert kijken naar een hond, kun je al veel informatie halen uit de alledaagse bewegingen van de hond. Kijk tijdens samen spelen of tijdens het wandelen maar eens vanuit zijaanzicht, vooraanzicht en achteraanzicht of de hond soepel beweegt op de voorhand en achterhand. Bij het voorbeeld van de hond met heupdysplasie zien we vaak dat de achterhand stijver is en kortere passen maakt. Soms kun je ook zien dat de hond steeds weer zijn gewicht op links of rechts zet.
Vaak kun je pijn ook waarnemen in het gelaat, de hond raakt sneller moe of maakt zich zorgen, wat zich veelal uit in rimpels of zorgelijke ogen.
De vacht is voor ons ook een indicatie voor pijn, bijvoorbeeld een gekke borstel ergens, een doffe vacht, een opeens opspringende vacht, een verkleuring in de vacht.
Het gedrag van de hond verandert vaak mee met de mate van pijn, daardoor heb je soms niet door dat de hond pijn heeft. Sommigen worden wat ‘knorriger’, krijgen korter lontje. Extreem gedrag op jonge leeftijd heeft vaak ook te maken met pijn.
De wervelkolom en de grote gewrichten zijn plekken waar de meeste pijn voorkomt. Je kunt zelf pijn onderzoeken door met hele zachte aanrakingen deze plekken te onderzoeken. Zie je ergens steeds terugkerende communicatiesignalen, en heb je zelf het vermoeden van pijn, laat het dan nakijken door de medisch specialist.
Je kunt de aanrakingen ook combineren met spel. Erg belangrijk is dan dat je niet aanraakt tijdens het spel maar het afwisselt en het spel inzet als een beloning.

Zelf leren jouw hond te ondersteunen

Met eerder genoemde tips kun je al veel zelf, maar… als het buiten jouw kennis en ervaring rijkt, zoek dan een specialist. Wil je zelf meer kunnen doen voor jouw hond met pijn, dan kun je bij Kynomassage terecht voor:

Het ‘Pijnconsult’. Hierin gaan we samen het spanningspatroon doorlopen en gericht aan het werk met bewuste aanrakingen en massage.
De interactieve lezing ‘Massage bij Pijn’.
De cursus ‘Massage bij Pijn’.