Baarmoederontsteking bij de hond

Wat is een baarmoederontsteking?

Een baarmoederontsteking is een verzamelnaam voor verschillende soorten ontstekingen van de baarmoeder(wand). De baarmoeder van een hond is, afhankelijk van de grootte van de hond, ongeveer de dikte van de pink van een volwassen mens. Als er een ontsteking in zit, zal de baarmoeder groter worden. Door de ontsteking wordt de hond ziek en zal de ontsteking behandeld moeten worden. Uiteraard kan een reu geen baarmoederontsteking krijgen.

Foto rechtsboven en boven: Vet’s Klinic op Youtube

Komt het bij alle dieren voor?

Niet alleen hond kunnen een baarmoederontsteking krijgen. Ook komt het voor bij katten, konijnen, cavia’s, koeien en mensen voor. Maar de hond heeft een grotere kans om het te krijgen.

Hoe ontstaat het?

Door de unieke cyclus van de hond: 2x per jaar loops, met een hele lange luteale fase* die ontstaat door het lang hoog blijven van het hormoon progesteron. Progesteron zorgt voor een verminderde weerstand van de baarmoeder, waardoor bacteriën makkelijker kunnen groeien en zo een ontsteking in de baarmoederwand veroorzaken.

CEH-endometritis staat voor cysteuze endometrium hyperplasie-endometritis en dat betekent cystes in de verdikte en ontstoken baarmoederwand. Bij deze aandoening is de baarmoedermond vaak een beetje geopend en zal er in meer of mindere mate vaginale uitvloeiing zijn.
Een pyometra betekent een baarmoeder gevuld met pus. De baarmoedermond is gesloten en er zal geen vaginale uitvloeiing zijn. De baarmoeder is dan een zak gevuld met pus. Als een pyometra niet op tijd herkend wordt, kan de druk op de baarmoederwand zo groot worden, dat deze gaat scheuren. Er ontstaat dan een zeer ernstige situatie.
Meestal is het zo dat het om mengvormen van een baarmoederontsteking gaat en we bijna altijd wel vaginale uitvloeiing zien. Soms wat roodbruinwaterig, soms dikke groene pus.

* De fase waarin je baarmoeder zich klaarmaakt voor de eventuele innesteling van een bevruchte eicel

Hoe herken je een baarmoederontsteking?

Uiteraard moet de teef haar eierstokken nog hebben, aangezien een gecastreerde teef geen eierstokken meer heeft en er daardoor geen progesteron gemaakt wordt, waardoor een baarmoeder ontsteking niet kan ontstaan.
Meestal gaat het om een teef die al wat op leeftijd is.
De meest voorkomende periode dat ze dat krijgt is 2-8 weken na het einde van de loopsheid.
Er zijn veel symptomen die bij een baarmoederonsteking kunnen passen, maar de allerbelangrijkste is meer drinken en plassen. Lusteloos, koorts, braken, diarree en vaginale uitvloeiing (zie foto) zijn symptomen die ook vaak voorkomen.

Foto rechts: Golden Retriever met CEH-endo. Bron: Kong Yuen Sing op Youtube.

Wat kunnen we er aan doen?

Aangezien het om een bacteriële infectie gaat, zijn antibiotica geindiceerd.

Bij een CEH-endometritis is de wand afwijkend geworden op basis van de overdaad aan hormonen. Zolang de hormonen de wand in stand houden, zal de bacteriële ontsteking snel weer terug komen.
Bij een pyometra zal de pus uit de baarmoeder moeten gaan en ook de bacterien met antibiotica aangepakt moeten worden. Helaas dringen antibiotica slecht door in pus en is de baarmoeder waar pus in zit, niet in staat deze goed te legen.
Aangezien het vaak mengvormen zijn, lukt het echt niet altijd om een baarmoederontsteking op te lossen. Echo, bacteriologisch onderzoek, medicatie om de baarmoeder te legen en langdurig antibiotica zijn dan nodig om het onder controle te houden, maar ook dan zien we regelmatig dat het terug komt.

Daarom zal in de regel ook het advies zijn om op zeer korte termijn, dat betekend meestal een aantal uren later, de hond te opereren om de eierstokken en baarmoeder te verwijderen. Of het een spoedoperatie wordt of dat het 1-2 dagen uitgesteld wordt, is sterk afhankelijk van hoe ziek de hond is. Tegenwoordig zijn er steeds meer praktijken die hun operatiekamer en de zorg rondom de operatie zo goed geregeld hebben, dat er eigenlijk geen honden meer aan zo’n operatie overlijden, mits de diagnose op tijd gesteld wordt. De meest voorkomende complicaties zijn een buikvliesontsteking of acuut nierfalen.

Hoe kun je een baarmoederontsteking voorkomen?

De enige manier om het definitief te voorkomen is door de teef te laten castreren. Als de eierstokken verwijderd zijn en er daarmee geen progesteron aanwezig is, zal een baarmoederontsteking niet ontstaan. Het toedienen van progesteron door middel van injectie of tabletten kan het risico juist vergrootten. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de antiloopsheidprik. Daarmee worden hoge doseringen progesteron toegediend om een loopsheid te voorkomen. Ook wordt hiermee het risico op melkkliertumoren sterk vergroot en daarom wordt de antiloopsheidprik nog maar zelden ingezet ter preventie van de loopsheid.