Ontstoken anaalklieren bij de hond

Problemen met de anaalklieren

Problemen met de anaalklieren bij de hond komen vrij regelmatig voor. De meest voorkomende uiting is het ‘sleetje rijden’, waarbij de hond met zijn achterwerk over de grond schuurt. Dit is niet alleen vervelend, maar ook erg pijnlijk. Alle reden dus om deze kwaal nader te bekijken!

Foto: sleetje rijden. Bron: Nancy Wong [CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0)]

Anatomie van de anaalklieren

Er wordt vaak gesproken over anaalklieren, maar in feite zijn het twee zakjes die op 4 en 8 uur naast de anus zitten. Via een afvoergangetje van 5 mm lang en 2 mm breed wordt het geproduceerde vocht naar de anus afgevoerd waar het meegaat met de ontlasting. De geur van het geproduceerde vocht wordt gebruikt als een communicatiemiddel tussen honden. Normaliter worden de anaalzakjes geleegd door de druk van de ontlasting die langs komt, ook bij schrik of opwinding kunnen ze geleegd worden.

Foto: Ontstoken anaalklier bij een hond. Bron: Joel Mills [CC BY-SA 3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)]

Overvulling / ontsteking van de anaalklieren

Vaak beginnen de problemen met een overvulling van de anaalklieren. De cellen aan de binnenzijde van het zakje blijven vocht produceren en als de afvoergang naar buiten verstopt zit, komt het onder druk te staan wat pijnlijkheid oplevert. Eventueel volgend op een overvulling kan het anaalzakje ook gaan ontsteken. Het betreft een lokaal probleem, dus vaak is de hond niet algemeen ziek en heeft ook geen koorts. Wel is het pijnlijk en kan het ontlasten moeizaam gaan. Als de inhoud opgesloten blijft en het zakje komt onder spanning te staan, zoekt het vocht een weg naar buiten. Vaak breekt zo’n abces door naar buiten en dat is te zien aan een vochtige plek net naast de anus. Er een ontstaat een wondje waar pussig, stinkend vocht uitkomt.

Zie illustratie rechtsboven: de locatie van de anaalklieren, waarvan één ontstoken.

Symptomen

Al eerder werd de term sleetje rijden genoemd, als gevolg van de irritatie. Ook wordt vaak gezien dat de hond bijt in de richting van de pijn. Lang niet alle honden kunnen precies bij hun anus bijten, dus vaak ontstaat er een bijtplek ter hoogte van de staartbasis. Niet zelden wordt er dan aan een vlooienprobleem gedacht, maar dit hoeft dus niet altijd het geval te zijn! Goed onderzoek van vacht en anaalzakjes leidt tot de juiste diagnose.

Therapie

De irritatie is snel weg te nemen door de anaalklieren te legen. Door de druk op te voeren op de afvoergang, gaat deze vaak weer open waarna de inhoud naar buiten gemasseerd kan worden. Afhankelijk van de inhoud wordt wel of niet een antibioticum ingezet en afhankelijk van de ernst wordt dat lokaal (in de anaalzakjes zelf) ingezet of systemisch (in tablet vorm).

Voorkomen is beter dan genezen?

Het is niet aan te raden om de anaalklieren regelmatig te legen als de hond er geen last van heeft. Dit wekt vaak meer irritatie op dan het voorkomt. Het vervelende is dat de problemen vaak terugkomen. Niet zelden zien we anaalzakproblemen in combinatie met chronische huidproblemen. Meestal wordt het principe gehanteerd dat wanneer de problemen 3x in een half jaar terugkomen, dat de anaalklieren operatief buiten werking worden gesteld. Het probleem is dan definitief opgelost.

Vroeger werden de anaalzakjes geheel verwijderd. De anaalzakjes zijn gelegen in- en tegen het kringspierweefsel aan, wat de kans op incontinentie aanzienlijk maakte. Een betere methode is de anaalzakjes openleggen. Op deze manier wordt het probleem ook definitief opgelost, alleen dan zonder het risico op beschadiging van de anus en dus incontinentie.