Kunnen honden lachen?

Uiting van blijdschap

Lachen doen we als we meestal als we iets grappig vinden, gekieteld worden of wanneer we blij zijn. In het artikel over emoties bij honden hebben we al uitgelegd dat honden de emotie vreugde met ons delen. Dit zal iedere hondeneigenaar kunnen beamen. Bij honden zien we het vooral terug bij spel, maar ook wanneer jij thuis komt. Je hond begroet je dan met vreugde en een blije kwsispel.

Waarom lachen we?

Lachen heeft vooral een sociale functie. Door samen plezier te hebben, samen te lachen, laat je aan de ander zien dat je goed gezind bent en geen kwade intenties hebt. Je laat ook zien dat je je prettig voelt in het gezelschap van die ander en dat je die ander leuk vindt; er is sprake van een “klik”. Het is dus goed voor de sociale band.

Lachen is ook nog eens gezond! Tijdens het lachen worden endorfine en dopamine aangemaakt, wat een goed gevoel geeft. Verder werkt lachen stressverlagend en stimuleert het immuunsysteem van het lichaam.

Slechts een grimas?

Sommige honden lijken vaak te lachen. Denk hierbij bijvoorbeeld Staffordshire-bulterriërs, deze honden hebben vaak een aandoenlijk brede lach op hun gezicht. Maar is dit eigenlijk wel echt een lach of lijkt het alleen maar zo omdat de hond nu eenmaal zo’n grimas trekt tijdens het hijgen?

Lange tijd dachten men dat lachen iets was wat alleen mensen doen, Aristoteles was van mening dat alleen mensen konden lachen. Naarmate we steeds meer inzicht krijgen in emoties en gedrag bij dieren is die gedachte aan het veranderen. We zijn aan elkaar verwant en onze emoties en gedragingen daarom vaak ook.

Lachende apen

Charles Darwin beschreef in zijn boek The Expression of Emotions in Man and Animals (1872) al dat chimpansees en andere mensapen geluiden maken die erg op lachen lijken, met name wanneer ze gekieteld werden en wanneer ze speelden. Jane Goodall bevestigt dit en legt uit dat het een beetje op hijgen lijkt, wat bij hoge opwinding verandert in een laag knorrend keelgeluid. Robert Provine zegt dat chimpansees in tegenstelling tot mensen langere hijg geluiden maken bij in- en uitademen. Wij lachen met kortere ademstootjes: ‘ha-ha-ha’.

Lachende honden

Konrad Lorenz, grondlegger van de ethologie en Nobelprijswinnaar, was de eerste die lachen bij honden beschreef. In 1950 schreef hij in zijn boek Mens en Hond (So kam der Mensch auf den Hund) het volgende:

“…een uitnodiging tot spel volgt altijd; hier de kaken een beetje geopend zodat de tong zichtbaar wordt, de licht gekantelde mond die zich bijna van oor tot oor gaat en zo een nog sterkere indruk geeft van lachen. Dit ‘lachen’ is het vooral te zien bij spelende honden […] en al gauw worden ze enthousiast en opgewonden en gaan hijgen”.

Foto: spelende honden maken geluiden van plezier, ze lachen.

Honden communiceren d.m.v. lichaamstaal, geur en vocalisaties. Dat is bij de meesten bekend. Patricia Simonet en haar team onderzoekers aan Sierra Nevada College waren in het bijzonder geïnteresseerd in de geluiden die honden maken tijdens het spelen. Het team nam in een park op afstand de geluiden van spelende honden op. De geluiden die zij analyseerden, beschreven ze als uitstootjes van lucht die klinken als ‘hhuh, hhuh’, een beetje vergelijkbaar dus met de geluiden die mensen en apen maken. Voor een leek klinkt dit bijna hetzelfde als het hijgen wat honden doen als ze actief zijn geweest. Echter het frequentiebereik van deze ‘lachgeluiden’ is veel groter. Het onderscheidt zich dus duidelijk van ‘normaal’ hijgen.

Of honden een gevoel voor humor hebben is overigens nog nooit aangetoond. Maar dat ze lachen tijdens spel is zeer aannemelijk.

Lachen werkt aanstekelijk

Patricia Simonet heeft deze lachgeluiden ook laten horen aan puppy’s en net als bij mensen werkt lachen aanstekelijk. De puppy’s maakten sprongetjes van vreugde bij het horen van het gelach van andere honden.

Bij een onderzoek in een dierenasiel werd het gedrag van 120 honden bestudeerd. Deze honden kregen de opnamens van de lachgeluiden te horen. Stress-signalen namen significant af en gedragingen van plezier zoals kwispelen en het laten zien van een ‘spelgezicht’ namen juist toe. Ook zochten de dieren meer interactie op met elkaar.

Test het zelf!

Volgens Simonet kun je je hond zelf ook uitnodigen door het hondengelach te imiteren en de interactie aan te gaan met je hond. Ga desnoods speels op handen en voeten kruipen en lach ‘hhuh, hhuh hhuh’ tegen je hond. Het vergt wel wat oefening, dus geef niet te snel op! Wij zijn benieuwd naar de reactie van jouw hond. Onderaan dit bericht kun je je ervaring met ons delen.

Stanley Coren, psycholoog, slaagde er ook niet meteen in en zegt hierover het volgende;

“Mijn eerste poging was niet erg succesvol, mijn honden keken me alleen maar vragend aan. Maar desondanks kreeg ik het voor elkaar om een aantal geluiden uit te stoten die interesse wekten bij mijn honden. Voor mij werkt het het beste als ik een geluid maak wat lijkt op hhuh-hhah-hhuh-hhah.., het ‘hhuh’ geluid maak ik met licht geronde lippen, terwijl ik het ‘hhah’ geluid maak met een bredere, open, lachende mond. Het geluid moet veel lucht bevatten zónder daarbij je stem te gebruiken. Dus als je je keel aanraakt, hoor je géén vibratie te voelen. Bij dit geluid gingen mijn honden rechtop zitten en kwispelen of ze kwamen vanaf de andere kant van de kamer naar me toe.”

Teken van ontspanning, een glimlach

Ook wanneer je hond niet speelt, kan je hond een ‘glimlach’ laten zien. Je hond is ontspannen en voelt zich goed. De mond staat lichtjes open, de tong is zichtbaar en je hond lijkt te hijgen. Het is echter niet warm en je hond is ook niet actief geweest. Je hond is ontspannen en tevreden.

Als tegenhanger; kaken strak op elkaar duidt vaak op alertheid of spanning.

Referenties

Jaak Panksepp – The basic emotional circuits of mammalian brains: Do animals have affective lives? – Neuroscience and Biobehavioral Reviews 35 (2011) 1791–1804
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21872619
Darwin, C. (1896, 1970). Expressions of emotions in man and animals. Chicago: University of Chicago Press.
“Laughing” rats and the evolutionary antecedents of human joy? – Jaak Panksepp, a, b, , Jeff Burgdorf, Physiology & Behavior – Volume 79, Issue 3, August 2003, Pages 533–547
Simonet, P.R., Murphy, M., & Lance, A. (2001, July). Laughing dog: Vocalizations of domestic dogs during play encounters. Paper presented at the meeting of the Animal Behavior Society, Corvallis, OR.
Patricia Simonet, Donna Versteeg, Dan Storie – Dog-laughter: Recorded playback reduces stress related behavior in shelter dogs – Proceedings of the 7th International Conference on Environmental Enrichment July 31 – August 5, 2005; © 2005