Het leven zit vol beloningen (en straf)

Leren doe je 24/7

We zijn ons er vaak niet van bewust dat een hond de hele tijd door, 24 uur per dag en 7 dagen in de week, aan het leren is. Een hond leert en past zijn gedrag aan aan de hand van de dingen die hij meemaakt en de emoties die hij ervaart. Levert een bepaald gedrag iets prettigs op, dan zal de hond dat gedrag gaan herhalen. Levert een bepaald gedrag iets vervelends op, dan is de kans dat de hond het gedrag zal gaan herhalen klein.

De wetenschappelijk definitie van leren is “een verandering in gedrag als gevolg van ervaring”. Het leven zelf levert dagelijks ervaringen op, ons gedrag – en ook dat van onze honden – verandert daarom ook continue. Leren staat gelijk aan verandering.

Mensen zijn nog wel eens in de veronderstelling dat honden alleen leren tijdens trainingssessies, maar trainen is eigenlijk alleen maar het actief toepassen van oeroude leerprincipes. Je creëert bewust een situatie waarin je je hond nieuwe gedragingen gaat aanleren (of afleren). Maar het meeste leren gebeurt ‘gewoon’ tijdens de dagelijkse gang van zaken. Bedenk bijvoorbeeld eens hoeveel woorden jouw hond kent, zonder dat je deze woorden bewust hebt getraind. Of hoe goed jouw hond weet wanneer het etenstijd is, wanneer en hoe vaak er gewandeld wordt en waar in huis de beste ligplek is. Honden leren ook door naar anderen te kijken, ze kijken naar wat anderen doen en doen dat dan na.

Een hond leert al gauw bij wie hij moet zijn om te gaan wandelen: “Wanneer gaan we nou?”

Het is zelfs zo dat alle dieren, zélfs eencelligen, volgens deze oeroude principes leren en dat doen ze al sinds het ontstaan van leven op deze planeet. Als ze dat niet zouden doen, dan zouden insecten, reptielen, vogels en alle andere levende wezens al lang zijn uitgestorven. Leren is noodzakelijk om te overleven.

Vogels leren in welke tuinen er voedsel te vinden is. Honden die graag van de straat eten, leren dat er bij de lokale snackbar altijd wel wat lekkers op de stoep ligt. Jouw hond kent uiteraard zijn hele omgeving op zijn duimpje. Hij weet waar de sappigste grassprietjes staan, waar zijn vriendje Bello woont, waar katten te vinden zijn en waar hij lekker kan gaan zwemmen. Allemaal geleerd tijdens voorgaande wandelingen.

Een ezel stoot zich niet 2x aan dezelfde steen

Een oud wijs gezegde, en dit geeft meteen de werking van de leerprincipes aan. Ook een hond stoot zich niet graag twee keer aan dezelfde steen. Mijn hond liep een keer per ongeluk tegen een stroomdraad bij een weiland aan. Geloof me, dat is sindsdien nooit meer gebeurd. Iedere keer als we nu bij dat weiland wandelen, blijft ze het liefst bij uit de buurt van de afrastering. Mijn hond had geleerd dat te dicht in de buurt van het weiland komen iets vervelends opleverde: pijn. Het gedrag is hierdoor veranderd: “een verandering in gedrag als gevolg van ervaring”.

In dit voorbeeld had het gedrag (dicht in de buurt van het weiland komen) een vervelend gevolg. Maar stel nu eens dat ditzelfde gedrag iets prettigs zou opleveren? Stel nu dat er in dat weiland altijd koeienvlaaien liggen en dat jouw hond het geweldig vindt om in koeienvlaaien te rollen? Yep, je raadt het al, dan zal je hond de volgende keer zijn gedrag gaan herhalen.

Iets waar jij dan op jouw beurt ook weer van leert, want jij zult je hond dan voortaan op tijd aanlijnen of een andere route kiezen. 😉

Pavlov is always on your shoulder

Bob Bailey is een wereldberoemde dierentrainer en zijn uitspraak Pavlov is always on your shoulder is inmiddels net zo beroemd als Bob zelf. Pavlov is bekend van de klassieke conditionering. Iedereen kent de hond en het belletje van Pavlov wel. Geconditionerende processen vormen de basis van alle menselijke en dierlijke leerprocessen. Bob Bailey wil met zijn uitspraak duidelijk maken dat deze processen altijd actief zijn, ongeacht de intelligentie van een dier(soort). Pavlov zit altijd op je schouder.

Bailey: “Pavlov is always on your shoulder” is one of the facts of life that can humble the best of trainers.”

Je kunt deze processen niet uitzetten. En, niet onbelangrijk, ze zijn gekoppeld aan de emoties bij het dier. Als opvoeder en als trainer dien je je hier altijd van bewust te zijn.

En zo ontstaat dus ook probleemgedrag

Met de beste wil van de wereld voed je je hond op en tóch sluipt er soms ongewenst gedrag in. Je krabt dan achter je oren, want hoe kan het toch dat je hond dit ongewenste gedrag vertoont? Heel simpel; in veel gevallen heeft je hond geleerd dat het gedrag iets oplevert. Eten stelen van het aanrecht zodra jij de keuken verlaat? Blaffen naar voorbijgangers? Krabben aan de deur om deze open te krijgen? Opspringen tegen bezoek? Om eten bedelen? Al deze gedragingen zijn ontstaan omdat ze voor de hond iets opleveren.

Gedrag werkt

Gedrag heeft een functie en als bepaald gedrag iets oplevert voor jouw hond dan zal hij dat gedrag blijven vertonen. Hij heeft geleerd dat dat specifieke gedrag werkt. Om eten schooien aan tafel? Je hond zal dit blijven doen, omdat hij heeft geleerd dat het vaak iets lekkers oplevert.

Kortom: Waarom doet een hond iets? Omdat het werkt.