Rugpijn bij honden

Casus

Dapper (foto rechts) is een Boomer reu van 6 jaar. Een week geleden kreeg hij pijn, maar het was niet duidelijk wat de oorzaak was. Het enige ongewone was dat hij een paar dagen eerder heel hard achter een paar honden aan was gerend. De dierenarts constateerde veel spierspanning in zijn nek en een mogelijke nekhernia en schreef pijnstilling voor. In het verleden is Dapper eens onder een auto gekomen. Een aantal dagen na het dierenartsbezoek viel hij ineens om, had hij moeite zijn kop op te tillen en hij sleepte over de grond met zijn nagels. De neurologische signalen van en naar zijn poten waren op de één of andere manier verstoord. Met verloop van tijd leek dit te herstellen, echter was bekend dat hij vóór deze recente problemen ook al last van zijn rug had.

Dapper was niet heel dapper bij aankomst in mijn praktijk: hij vond het erg spannend en dook in elkaar. Het bleek dat Dapper tijdens het lopen zijn poten niet hoog genoeg optilde, waardoor hij soms struikelde. Hij had geen warme plekken over zijn rug of over andere gewrichten en was niet gevoelig bij aanraking. Wel kon ik bij Dapper een aantal bewegingsbeperkingen vinden over zijn gehele rug. Deze werden op een zachte wijze gecorrigeerd. Bij de vervolgbehandeling was Dapper enorm opgeknapt: hij sprong en rende weer en was weer een vrolijk hondje.

Rugpijn?

Hoe diagnosticeer je nou eigenlijk rugpijn bij een hond? Aan mensen kun je vragen waar de pijn zit. Dieren kunnen je dat uiteraard niet vertellen, maar hun lichaamstaal spreekt vaak boekdelen:

de houding is veranderd,
ze lopen kreupel of willen niet meer springen,
ze janken of bijten bij aanraking
of ze willen bepaalde bewegingen niet meer maken.
Maar ook asymmetrische slijtage van de nagels, een puppyzit en verminderde prestaties kunnen voorkomen.

Neurologische verstoringen veroorzaken de bewegingsbeperkingen in de gewrichten: functioneert een gewricht niet juist, dan verandert de houding en wordt het lichaam asymmetrisch gebruikt om de pijn te vermijden. Wat ook kan gebeuren is dat een hond herhaaldelijk gaat likken aan een plek op de poten of op de rug. Hierdoor kan vervolgens likeczeem ontstaan. Dit kan een losstaande irritatie van de huid zelf zijn, maar een hond kan ook gaan likken als er uitstralingspijn vanuit de rug aanwezig is. Net zoals uitstralingspijn naar de armen of benen bij mensen! Ter vergelijking: mensen gaan de pijnlijke plek vaak masseren, honden likken! Anaalklierontsteking kan ontstaan, doordat de informatiestroom van de hersenen via het ruggenmerg naar de anaalklieren verstoord is geraakt wat ook een bewegingsbeperking in de wervelkolom veroorzaakt. Dit heeft een slechte coördinatie en/of disfunctie in organen tot gevolg.

Therapie

Chiropractie bestaat voor mensen al sinds 1895. In de jaren dertig van de vorige eeuw werden er ook al dieren behandeld, eigenlijk voornamelijk als een primitieve vorm van effectiviteitsonderzoek: er werd ontdekt dat kippen meer eieren legden na een chiropractische behandeling.

Een chiropractische behandeling heeft als doel om de beweeglijkheid van de gewrichten te verbeteren en de functie van het zenuwstelsel te optimaliseren om onbeperkte informatie-uitwisseling tussen de hersenen en de rest van het lichaam te bewerkstelligen. Deze communicatielijn loopt via het ruggenmerg. Als er een verstoring van de beweging van een wervel is, dan heeft deze invloed op de communicatielijn en daarmee de functie van de spier, het gewricht of het orgaan.

Behandeling

Hoe verloopt een chiropractische behandeling van een hond? Eerst wordt het verhaal van de hond besproken: wat is de klacht, hoe lang bestaat de klacht al, wat is er aan gedaan, wat is de leeftijd van het dier, wat doet het dier zoal aan beweging, zijn er gedragsveranderingen geweest? Ook wordt er altijd gevraagd of de dierenarts al geraadpleegd is.

Vaak wordt er vervolgens gekeken naar de beweging van de hond. Dit gebeurt vaak ook al tijdens het gesprek. De rug en de gewrichten worden vervolgens zacht aangeraakt om te zien of er een pijnreactie is of dat de huid warm aanvoelt of trilt bij aanraking. Het chiropractische onderzoek volgt. Alle gewrichten worden gecontroleerd op voldoende bewegelijkheid. Vaak vinden honden dit wat gek, maar staan ze het prima toe, net zoals Dapper eerder in dit verhaal.

Een chiropractische behandeling van een onvoldoende bewegelijk gewricht vindt plaats door een kleine, snelle, gecontroleerde beweging in de richting van het gewrichtsvlak (correctie). Soms kan je amper zien dat er iets gebeurt, maar zie je aan het eind van de behandeling wel degelijk dat de hond hierop reageert: de hond is vaak moe en soms schudt hij zich uit. Bij sommige klachten zie je gelijk verbetering, bij andere zie je eerst verandering: de hond kan bijvoorbeeld eerst wat stijf gaan lopen.

Chiropractie

Chiropractie is een natuurlijke geneeswijze en is ontstaan in 1895. Het woord chiropractie is afgeleid van de Griekse woorden “cheiros”: hand en “pratto”: beoefenen. Het betekent dus: “met de hand beoefenen” en beschrijft dus de algemene werkwijze van een chiropractor. Wetenschappelijk onderzoek stond in die tijd nog in de kinderschoenen, maar ook toen al stelde de grondlegger Palmer het zenuwstelsel centraal in zijn theorie over gezondheid: een gezonde wervelkolom is cruciaal voor een gezond lichaam. De meeste klachten die een chiropractor behandelt, betreffen dan ook (pijn)klachten van de wervelkolom en de problemen die daaruit voort kunnen komen.

Chiropractor

Veterinaire chiropractie (chiropractie voor dieren) bestaat al heel lang, maar is pas sinds kort in opkomst in Nederland. De chiropractoren zijn opgeleid in het buitenland aan de International Veterinary Chiropractic Association. Dit is ook de organisatie die de kwaliteitsbewaking op zich neemt. Deze opleiding kan pas gevolgd worden nadat een opleiding tot humaan chiropractor of tot dierenarts is afgerond. De opleiding kan pas gevolgd worden na een universitaire opleiding en bestaat uit een minimum van 210 uur klassikaal les met daarnaast nog extra thuisstudie.

Wanneer behandelen?

Chiropractische behandeling is geen vervanging van reguliere diergeneeskunde. Het kan echter wel een aanvulling zijn op traditionele medische zorg als er sprake is van functiestoornissen van de wervelkolom en ingewanden. Chiropractie kan ingezet worden bij vele acute en chronische aandoeningen van mechanische oorsprong. Er is dus geen leeftijdsbeperking: puppy’s kunnen nagekeken en behandeld worden om mogelijke toekomstige problemen te voorkomen en senioren kunnen geholpen worden om hun kwaliteit van leven zo hoog mogelijk te houden.