Een 2de kans hond

Wat is een 2de kand hond?

Met 2de kanshonden wordt in dit artikel verwezen naar honden die, ooit, een andere eigenaar hadden. Te denken valt aan asielhonden, honden die via Marktplaats en andere verkoopsites als tweedehands “artikelen” worden aangeboden, honden die via organisaties vanuit het buitenland naar Nederland zijn gekomen of honden die via andere kanalen van de ene naar de andere eigenaar zijn overgegaan. We bedoelen hier dus geen puppy’s mee.

Het 2de kanshonden-spectrum is dus behoorlijk breed en veel honden hebben hun weg van de ene naar de andere eigenaar gevonden. Een aantal van die verhalen zijn echte succesverhalen, maar sommige verhalen zijn dat niet en het is belangrijk om ook deze verhalen te horen als je overweegt om een hond een 2de kans te geven.

Judith Eberson: “In mijn lange carrière als hondeneigenaar heb ik al heel wat honden gehad. Marktplaatshonden, honden die door organisaties naar Nederland zijn gehaald, honden die rechtstreeks van de fokker afkomen, honden die “via via” bij mij terecht zijn gekomen en honden uit het asiel. Deze praktijkervaring probeer ik in dit artikel uit te breiden met de ervaringen van anderen en statistieken. Niet alleen ben ik zelf de eigenaar van een aantal 2de kanshonden (geweest), ik kom ze ook regelmatig in de dagelijkse praktijk tegen op mijn hondenschool. Leuke en minder leuke verhalen, en ze dienen allemaal gehoord en verteld te worden.

Luka, geplaatst via een Nederlandse organisatie

Waarom een 2de kans hond?

Sommigen maken deze keuze vanuit de ideologie een ander levend wezen te willen helpen en een nieuwe kans willen geven, sommigen omdat het over het algemeen een stuk goedkoper is dan een rashond van een fokker te nemen en soms is de hond gewoon op hun pad gekomen.

In dit artikel gaan we niet uit van impulsaankopen, maar van het gegeven dat de nieuwe eigenaar bewust heeft gekozen voor een 2de kans hond. We kiezen ook bewust voor de term 2de kans hond, omdat het voor de hond een 2de kans op een leven elders is. Om een levend wezen te benoemen als 2de hands klinkt niet goed, deze term dekt de lading meer.

Een asielhond

Laat ik beginnen met mijn eigen ervaring. Ooit, lang geleden, haalde ik mijn eerste hond uit een asiel. Het was een zwarte herder en haar naam was Lady. Ik had geen enkele kennis, maar wilde vanuit een ideologisch standpunt een hond “redden” en een nieuwe kans geven. Dus toog ik naar een asiel en kwam terug met Lady… en werd hardhandig en ruw wakker geschud uit mijn ideologische droom!

Lady was een hond met een behoorlijke gebruiksaanleiding, die ik duidelijk niet had gelezen.

“Lady was te vergelijken met zo’n Zweeds bouwpakketje: het ziet er zo makkelijk uit, maar ondanks 10 keer lezen, houdt je altijd wat schroefjes en boutjes over.”

Lady was meteen ook mijn eerste kennismaking met het fenomeen gedragstherapeut, want na 2 weken doodsangsten te hebben doorstaan, belde ik naar een gedragstherapeut met de vraag me te helpen. Lady had extreme baknijd, gromde voortdurend naar me, staarde me de hele tijd aan, trok als een bezetene aan de riem en had tijdens een van de laatste wandelingen een fietser van haar fiets getrokken. Toen deze op de grond lag, met Lady’s bek om haar keel leek het me verstandig om deskundige hulp in te schakelen.

De gedragstherapeut trok als snel de conclusie dat we te maken hadden met een herder uit een werklijn die weinig tot geen socialisatie had genoten en waarschijnlijk in het asiel was gedumpt, omdat ze niet geschikt was voor het werk waar ze haar voor in gedachten hadden. Lady heeft nog een jaar geleefd, maar toen ze een kind aanviel hebben we besloten haar te laten inslapen. Alle training en therapie ten spijt bleef ze een oninvoelbare hond, bang voor het leven, en bereid om haar “demonen” met agressie te beantwoorden.

De discussie in deze gaat niet over het feit of dit laatste een goede keuze was. Met de kennis en ervaring van nu had ik wellicht andere keuzes gemaakt, maar dan nog… dit zou een hele klus zijn geworden, ook voor ervaren hondeneigenaren. Ik was toen jong, bleu eu en vol vertrouwen. Nu ben ik kritischer en kijk met getrainde ogen.

Zijn alle asielhonden probleemhonden?

Lady’s verhaal is het verhaal dat je vaak als argument hoort van mensen die per definitie geen hond uit het asiel willen hebben. “Je weet niet wat je in huis haalt”, hoor je vaak als argument. “Ze zitten er niet voor niets” is het andere veelgehoorde argument. Natuurlijk is daar veel voor te zeggen, maar het is absoluut niet waar dat alle honden die in een asiel zitten probleemgedrag hebben. En als ze probleemgedrag hebben, betekent dat niet dat het niet op te lossen is, of dat het tot een acceptabel en hanteerbaar niveau terug te voeren is.

Redenen tot afstand

Eigenaren die besluiten om afstand te doen van hun hond, geven daar vele redenen voor aan. Volgens de Sophia-Vereeniging zijn dit de meest gehoorde redenen:

• veranderde omstandigheden van de eigenaar (ziekte, sterfte, echtscheiding)
• het hebben van een hond valt tegen: het dier kost te veel tijd, ruimte, geld en energie
• de hond vertoond probleemgedrag door een verkeerde opvoeding

De crisis lijkt momenteel ook een belangrijke reden te zijn waarom honden worden afgestaan, of zelfs worden gedumpt. Er zijn, via dierenbeschermingsorganisaties, genoeg treurige verhalen te lezen van honden die gevonden worden. Zwervend, of aan een paal vastgebonden. Vaak oude honden, die kosten met zich meenemen of honden die kwalen hebben en dus ook kosten met zich meenemen, maar ook honden die probleemgedrag vertonen en waar de baas van af lijkt te willen.

Een asielhond is een hond in een stressvolle situatie

Er zijn onderzoeken gedaan naar de probleemgedragingen bij asielhonden. De meest voorkomende zijn:

• angst,
• overmatige activiteit,
• vernielzucht,
• trainingsproblemen in huis,
• weglopen c.q. dwalen,
• agressie naar andere honden en/of mensen,
• seksuele problemen zoals het steeds bestijgen van de eigenaar of anderen.

Dat zijn de probleemgedragingen die tot afstand hebben geleid, of die zich juist hebben ontwikkeld in het asiel, want, met alle beste bedoelingen van de wereld en diep respect voor het harde werk wat asielmedewerkers verrichten, het is geen thuishaven, maar enkel een plek waar de hond verblijft tot hij herplaatst wordt.

De saaie routine, het gebrek aan contact met soortgenoten en mensen, een lawaaiige omgeving, de tijd die een hond in het asiel moet doorbrengen…al dit draagt bij aan stress en daaruit voortvloeiend gedrag.

De honden hebben dan wel een dak boven hun hoofd, en hun natje en hun droogje, en er zijn wellicht ook nog mogelijkheden om even te spelen met andere honden of te wandelen met een vrijwilliger, maar uiteindelijk moeten ze gewoon weer het hok in, en wachten, wachten, wachten, tot er misschien een nieuwe eigenaar hen komt ophalen.

Wetenschappelijk onderzoek

Van de herplaatste honden die terug werden gebracht naar het asiel, werd als probleemgedrag angst aangegeven. Uit een onderzoek, gedaan in 1994 (A.Jagoe), kwam naar voren dat honden die vanuit een asiel of dierenwinkel werden geplaatst meer (sociale) angst vertoonden dan honden die van andere bronnen kwamen. Dit  suggereert dat honden die in  een “vorm van gevangenschap” leven ontvankelijker zijn  voor het ontwikkelen van angsten voor het onbekende.

De gevolgen van opsluiting en isolement

Als je het vergelijkt met mensen dan zijn er wat onderzoeken gedaan naar het effect van detentie op (ex)gedetineerden. Het is in deze onderzoeken duidelijk geworden dat veel (ex)gedetineerden kampen met psychische problemen. Er wordt melding gemaakt van angsten, depressies, en suïcide, maar er is weinig tot geen onderzoek gedaan naar de vraag of deze problemen  al bestonden voordat de gedetineerde in de gevangenis terecht kwam of dat de problemen juist tijdens de detentie ontstonden.

Toch lijken er, door honden in gevangenschap (en daarmee wordt dan een asiel of dierenwinkel bedoeld), wel vergelijkbare emoties getoond te worden. Het mag duidelijk zijn dat dit zo ook geldt voor honden die in de broodfokhandel worden grootgebracht. Isolement, een gebrek aan contact, gebrek aan een veilige haven lijken ten grondslag te liggen aan deze probleemgedragingen.

Veerkracht en begeleiding

De veerkracht van de hond, in combinatie met zijn karakter, zijn bepalend voor hoe een hond hersteld van dit soort heftige ervaringen. De begeleiding die hij hierbij van zijn eigenaar krijgt  is bepalend voor de kans op wel/niet slagen van een plaatsing vanuit een asiel.

Een hond uit het buitenland

Het was geen bewuste keuze om een hond die uit een buitenlands asiel te adopteren, maar Mika kwam op ons pad. Ze was al in Nederland, omdat ze eerst bij iemand anders was geplaatst, maar door allerlei omstandigheden moest Mika daar weg, en kwam zo bij ons terecht.

Foto: Mika

De organisatie die voor Mika bemiddelde bestond uit een groep vrouwen die connecties hadden in Polen en daar honden uit wanhopige situaties probeerden te redden. Zo ook Mika. Ze wisten ons te vertellen dat Mika als zwervertje in een asiel in Polen terecht was gekomen. De eigenaar van dat asiel had de, door hem ontvangen subsidies, in zijn nieuwe auto gestoken en niet in voedsel voor de honden. De honden moesten maar zien te overleven, en dat deden ze ook. Sommigen waren overgaan tot kannibalisme, en werden meer dood dan levend door de vrouwen van de organisatie gevonden. Een aantal waren zo verzwakt dat ze de reis naar Nederland niet overleefden.

Mika werd bij aankomst in Nederland meteen geopereerd. Ze had proberen te overleven op zand en stenen, en dat had voor de nodige problemen gezorgd. Reuen en teven, alles liep in het Poolse asiel door elkaar, en Mika’s hangtepels getuigden van het feit dat het niet zonder gevolgen was gebleven.

En zo kwam ze dus uiteindelijk bij ons binnen wandelen… haar tepels nog tegen elkaar klappend als ze liep. En broodmager. Zelfs na al die weken dat ze al in Nederland was. Je kon haar ribben zien uitsteken.
Mika is lief, vriendelijk en zachtaardig, maar het is nooit een relaxte hond geworden ondanks alle training, liefde, aandacht en geduld.

Er valt iets, en Mika schrikt op en rent weg. Je verheft je stem, en Mika duikt met de oren naar achteren in de bank. Je pakt de stofzuiger, en Mika rent als een hazenwind naar de achterkant van de woonkamer. Je vraagt haar een commando, en ze gaat liggen met haar poten uit elkaar, totaal overvraagd.

En dat, terwijl ik oprecht kan zeggen dat ze zo enorm gegroeid is in de jaren dat we haar nu in huis hebben.
Mika heeft hier een goed leven, en dat is haar gegund, maar ik heb me vaak afgevraagd of Mika – als ze zelf de keuze mocht maken- gekozen had voor een leven bij ons of gewoon haar zwerversbestaan had willen voortzetten. Ze voelt zich nu, na zo’n 4 jaar hier te wonen, thuis maar het is absoluut anders dan met de honden die hier als jonge pup zijn binnen gewandeld.

Wij zijn haar baasjes, maar ook weer niet. Ze is gek met ons, maar kan het leven ook wel zonder ons aan. Ze heeft ons nodig, maar ook weer niet. Ze kan het goed vinden met de andere honden hier, maar zal niet bij ze op de bank kruipen zoals de rest dat wel doet om als een kluitje hond bij elkaar te liggen.

Het is Mika, en de rest.

Het verhaal van Mika staat niet op zichzelf. Er zijn vele leuke honden uit barre omstandigheden naar Nederland gekomen en hebben hier een fijn bestaan weten op te bouwen. Een aantal daarvan kom ik in de dagelijkse praktijk tegen en zijn leuke, open en blije hondjes uit Spanje, Griekenland, Roemenië of Portugal. Maar er zit ook een andere kant aan het verhaal en dat dient ook verteld te worden.

Adoptieorganisaties

Adoptieorganisaties kunnen soms een ietwat eenzijdig verhaal vertellen, wat ook heel begrijpelijk is….zij zien de ellende in het land van herkomst en willen daar verandering in brengen. Het zijn redders met een missie en een hart vol vuur, en dat is lovenswaardig. Het is goed om te weten dat er zoveel mensen zijn die zich het lot van deze dieren aantrekken en ze een nieuwe kans op een hondwaardig bestaan gunnen.

Op hun sites zijn vaak de succesverhalen terug te lezen als motivatie voor anderen om ook een adoptie te overwegen, maar dit is maar 1 kant van het verhaal  en doet beroep op ons vertederde hart en ons maatschappelijke bewustzijn. Er is weinig tot niets te lezen over de mislukte adoptieverhalen, terwijl die er wel zijn. Mensen vinden het ook vaak moeilijk om toe te geven dat ze problemen ervaren met de hond die gered is, ervaren het als falen van hun kant. Alsof zij de zoveelste zijn die de hond in de steek laten.

Veel van de honden die uit het buitenland komen zijn zwervertjes, die in land van herkomst een hard bestaan hebben geleid. Het zijn vaak kruisingen die niet onderschat moeten worden. Denk dan aan kruisingen met berghonden in Zuid- of Oost Europa, maar ook  Podenco’s zoals die in Zuid Europese landen te vinden zijn.  Podenco’s zijn honden die er om bekend staan dat ze zelfstandig in staat zijn beslissingen te nemen, een enorm jachtinstinct hebben en niet altijd de makkelijkste karakters hebben.

Foto rechts: Galgo-Podenco kruising Canela, geadopteerd vanuit Spanje. Een hond met een zwerversverleden, een niet te stoppen jachtinstinct en een gebrek aan socialisatie, kortom: een hond met een gebruiksaanwijzing.
Doggo.nl is in het leven geroepen door deze hond.

Zwervers

Crisis en een andere mentaliteit als het gaat om hondenwelzijn, zijn 2 belangrijke redenen waarom honden een zwervend bestaan leiden in het land van herkomst. Soms worden ze door de gemeenschap gevoerd en bekommerd zich iemand (of meerderen) om de hond, maar vaker worden ze volledig aan hun lot overgelaten. Deze, vaak niet gecastreerde, honden kunnen zich met gemak voorplanten en zorgen dan ook voor veel ongewenst nageslacht dat hetzelfde lot wacht.

In hun strijd om te overleven raken de honden gehard. Vaak vechten ze om het weinige voedsel wat voor handen is en zijn ze – door alle ontberingen – ziek of (blijvend) verwond. De mensen die met deze honden worden geconfronteerd, beschouwen ze vaak als hinderlijk en een gevaar voor de gezondheid en zijn ze liever kwijt dan rijk.

Veel van deze honden worden op gruwelijke wijze behandeld. Soms uit onwetendheid, soms door mensen die simpelweg genieten van dierenmishandeling. Anderen worden aan hun lot overgelaten of op gruwelijke wijze om het leven gebracht. Het mag duidelijk zijn dat honden die dit meemaken een rugzak met zich meedragen.

Probleemgedrag

De probleemgedragingen die worden gemeld door (ex-)eigenaren van zo’n hond variëren van verlatingsangst tot agressie. Ook blijken vele van deze honden een bijzonder zelfstandig karakter te hebben, haast alsof ze hun nieuwe eigenaar “niet nodig hebben”.  En waarom zouden ze ook, als ze in hun leven hebben geleerd dat contact met mensen hun, in het ergste geval, meestal ellende opleverde. In het minst erge scenario was het contact met mensen vooral functioneel en verschafte het de hond een (tijdelijke) plek om te slapen en eten. Foto rechts: Rakker, uit het buitenland.

Je zou het haast kunnen vergelijken met kinderen met een hechtingsproblematiek. Ook bij deze kinderen zie je probleemgedrag ontstaan als ze niet in een veilige situatie kunnen opgroeien, en zich kunnen hechten aan een vertrouwd iemand die hun baken is. Ze kunnen alleen op zichzelf vertrouwen en dat brengt een heel onveilig en ontheemd gevoel met zich mee. Aangezien honden ook emoties hebben is deze vergelijking nog niet eens zo misplaatst.

Een Marktplaatshond

Ook via Marktplaats zijn er honden in mijn leven gekomen. Op zoek naar een nieuwe hond dook ik het internet op, niet eens specifiek op zoek naar een website voor herplaatsers. Een van mijn honden was overleden en de hond die was achtergebleven had er veel moeite mee om alleen te zijn. Hij miste een maatje, dus ik ging op zoek naar een nieuwe huisgenoot. Omdat het opvoeden van een pup op dat moment niet in mijn drukke bestaan paste ging ik op zoek naar een volwassen hond. Al surfend kwam ik uit bij Roosje. De foto was niet al te duidelijk, maar ze had een wilde bos haren, en zag er grappig uit. Roosje was een Bearded Collie kruising en zocht dringend een nieuw thuis. Toen ik haar ging bezoeken bij haar eigenaren begreep ik ook wel waarom… het was er vies, de mensen leken honden te sparen en er was duidelijk geen plaats meer voor Roos.
Foto rechts: Kira, dochter van Roos.

Dus nam ik haar uit medelijden mee. Het was een leuke, lieve en leergierige hond maar absoluut ook een hond waar weinig tot niets mee was gedaan. Dus het was gewoon weer van voren af aan beginnen, maar dan met een volwassen hond in plaats van een pup. En daar had ik dus eigenlijk niet op gerekend… Ze plaste in de woonkamer, werd helemaal gek als ze een riem om kreeg, en blafte alles bij elkaar. Als ik te plots bewegingen maakte, dook ze in elkaar, en als het te druk voor haar werd kroop ze achter de bank. Toen ik verhaal wilde halen bij haar vorige eigenaren gaven die niet thuis. Na verscheidene pogingen kreeg ik ze eindelijk te pakken. Ze beweerden dat Roos dat gedrag bij hen nooit had vertoond en dat het dus allemaal aan mezelf lag. En of ik ze niet meer wilde bellen… tuut tuut tuut….

Bedonderd

Ik voelde me behoorlijk in de maling genomen, en nam me voor om nooit meer een hond via Marktplaats aan te schaffen, maar ook Jazzy (foto rechts), onze laatste aanwinst, is een Marktplaatshond.

De redenen tot verkoop van de aangeboden honden zijn heel divers, en de verkopers ook. Het is soms lastig het kaf van het koren te scheiden, en er zijn net zoveel serieuze verkopers op deze virtuele markplaatsen te vinden, als broodfokkers en charlatans. Sommige broodfokkers of charlatans zijn heel makkelijk te herkennen, maar een aantal van deze verkopers heeft de kunst van het verkopen goed verstaan en draait er zijn handen niet voor om om hun argeloze kopers voor de gek te houden. Zielige verhalen over moeders die naar verzorgingstehuizen moeten, kinderen met allergieën, honden die het onderling niet met elkaar kunnen vinden… deze verkooptactieken worden ingezet om hun honden te slijten. Er zijn wel wat dingen die je kunt doen om helder te krijgen met wat voor verkoper (en met wat voor bedoelingen) je van doen hebt.

Waar moet je op letten?

• Probeer zoveel mogelijk achtergrondinformatie te verzamelen. Is de verkoper niet bereid deze te geven of zijn de gegeven antwoorden niet consistent? Dan mag je je afvragen of deze verkoper ook de eigenaar van de hond is.
• Vraag de verkoper naar nieuwe, andere foto’s van de hond waar je interesse in hebt en vraag eventueel om een nieuwe foto te maken met daarin een specifiek, door jou aangegeven, voorwerp zodat je ook weet dat de hond echt bij de verkoper is.
• Vraag naar persoonlijke foto’s , waarop verkoper en hond samen te zien zijn.
• Heb niet alleen via de mail contact met elkaar, maar spreek de verkoper ook via de telefoon, bij voorkeur meerdere malen. Een serieuze verkoper, met de juiste intenties, heeft daar geen bezwaren tegen.
• Is de verkoper serieus, dan stelt hij jou ook gerichte vragen. Ben daar alert op.
• Vraag eventueel naar kopieën van het entingsboekje en/of paspoort van de hond ter inzage voordat je verdere beslissingen neemt.
• Laat de verkoper eventueel op schrift stellen dat hij garandeert dat de hond gezond is, zowel lichamelijk als geestelijk.
• Laat je niet manipuleren door uitspraken als “er zijn al heel veel reacties gekomen, dus u moet snel beslissen”. Een juiste match vergt tijd en als de verkoper die niet heeft kan dit een teken aan de wand zijn.

Foto: Jazzy, een ‘Marktplaatshond’.

Het karakter van je hond

De aanleg of het karakter van je hond is heel bepalend voor hoe hij met situaties om kan gaan. Is het een hond die van nature een open en onderzoekend karakter heeft, of juist een verlegen hond, of een hond die op gelaten wijze de situatie ondergaat?

Heb je een braniemaker in huis gehaald, die alles meent te moeten oplossen met een grote bek en bravoure? Of misschien wel een hond die geen flauwekul duldt en in no time de schrik van de straat is. En die enorm zelfverzekerde hond lijkt leuk,maar als je niet weet hoe je hier mee om moet gaan kun je zomaar een tiran in huis hebben.

Het is belangrijk om (het liefst al op voorhand) te weten wat voor karakter je in huis haalt, zodat je ook op juiste wijze anticipeert op zijn gedrag. Een onzekere hond vraagt weer een andere aanpak dan een angstige hond, en een hele zekere hond vraagt weer een heel andere aanpak dan de braniemaker.

Ben je niet helemaal zeker van het karakter van je hond, of weet je niet op welke wijze je moet omgaan met zijn gedrag? Schroom dan niet om de hulp van een deskundige in te schakelen. Het kan veel ellende voorkomen.

Wat voor ras is je hond? Of wat voor kruisingsvorm?

Ieder ras heeft zijn eigen rasspecifieke eigenschappen en kwaliteiten. Over het algemeen zijn deze ontstaan door jaren intensief fokken op dit specifieke gedrag en is het dus niet iets wat de hond zomaar “aan” en “uit” kan zetten. Bedenk je dat alle, als positief bestempelde, karaktereigenschappen ook een keerzijde kunnen hebben.

Jachthonden

Podenco’s bijvoorbeeld, hebben vaak een enorm sterk ontwikkeld jachtinstinct, waardoor niet alle Podenco’s los kunnen lopen. Zo’n jachtinstinct kan zo sterk ontwikkeld zijn dat de hond je niet meer ziet of hoort in zijn jaaggedrag, met soms fatale gevolgen voor de hond. Er hebben al heel wat honden de dood gevonden doordat ze – in wild fanatisme- onder een auto rennen. Uiteraard neemt het ook andere gevaren met zich mee. Een hond die jaagt en ook doodt kan behoorlijk in de problemen komen en zelfs in beslag genomen worden, soms met fatale afloop. Foto rechts: Kiki, een Podencokruising.

Berghonden

Zo zijn Berghonden gefokt om hun kudde en herder te beschermen. Ze staan er om bekend dat ze zeer zelfstandig en territoriaal kunnen zijn. Als zo’n hond te territoriaal wordt kun je een behoorlijk probleem in huis halen. Leuk, een waakse hond, maar als diezelfde hond doorschiet is zijn bewakingsdrang dan heb je toch een behoorlijk probleem. Het gezegde “wat dijn is, mijn is” gaat bij zo’n hond dan echt niet op.

Uiteraard geldt dit bovenstaande net zo goed voor je “Marktplaatshond” of “asielhond”.

Drijvers

Onze “Marktplaatshond” Jazzy is een schat van een hond en is oorspronkelijk gefokt om o.a. kuddes op te drijven, maar toen ze net bij ons woonde, vertoonde ze dit gedrag ook bij andere honden. Dit werd haar niet altijd door deze andere honden in dank afgenomen en had kunnen uitmonden in een serieus probleem. Normaal gedrag voor het ras, maar wel buitenproportioneel, en dus uiteindelijk probleemgedrag dat aangepakt diende te worden. In het geval van Jazzy kunnen we veel bereiken met training en geduld, maar dat gaat niet in alle gevallen op.

Hoe verrijkt is de hond grootgebracht?

Honden doorlopen in de eerste maanden van hun leven een aantal heel belangrijke fases die mede bepalend zijn voor hoe hij de wereld ervaart en hoe hij de wereld tegenmoet kan treden. Een hond stopt nooit met leren, maar deze eerste maanden zijn bepalend voor de rest van zijn leven.

Is hij in die fases alleen maar opgegroeid met andere honden of heeft hij ook contact gehad met mensen? En hoe was dan dat contact met die andere hond of mensen? Groeide hij op in een woonomgeving met veel prikkels of juist heel prikkelarm. Dit zijn allemaal zaken die mede bepalend zijn voor zijn vermogen om zich aan te kunnen passen. Een hond die is grootgebracht in een dorp waar alleen nog een kip en een geit woonden, schrikt zich misschien wel helemaal rot als hij hartje Amsterdam op een flat terecht komt. En als diezelfde hond ook nog eens alleen maar vluchtige en functionele contacten met mensen heeft gehad, dan kan het een klus worden om een echte relatie met de hond aan te gaan. Honden die veel positieve ervaringen in hun jeugd hebben gehad, staan vaak zekerder in het leven dan hun soortgenoten die dat niet hebben meegemaakt.

Welke ervaringen heeft de hond opgedaan?

Is de hond zorgeloos groot geworden of heeft hij in zijn leven aangrijpende zaken meegemaakt? En hoe heeft de hond deze zaken ervaren? Hadden deze gebeurtenissen de kracht van een trauma, heeft het “littekens op zijn ziel” nagelaten en is hij nog wel in staat over deze gebeurtenissen heen te komen?

Kun JIJ dit allemaal aan?

Deze vraag is net zo belangrijk als alle anderen: kun jij een 2de kans hond aan?

Het ideaalbeeld en de werkelijkheid kunnen soms akelig ver van elkaar afliggen, blijkt uit al het bovenstaande, en je moet eerlijk naar jezelf kijken in dit soort situaties. Je doet uiteindelijk jezelf en de hond in kwestie alleen maar nog meer ellende aan als blijkt dat het tussen jullie niet werkt. Mijn eerste herplaatser Lady, overviel me. Ik was niet voorbereid op deze heftige hond en heb deskundige hulp moeten inschakelen om een zo goed mogelijke baas voor haar te kunnen zijn. Ik vond het moeilijk om toe te geven dat ik haar niet aankon, en ik was ergens ook wel een beetje verbolgen over haar “ondankbaarheid”: ik had haar toch gered, en dit was haar dank?

Het is lastig om dit soort emoties onder ogen te zien, hoe begrijpelijk ze ook zijn. Rationeel wist ik dat ze er simpelweg niets aan kon doen, maar soms was ik ook gewoon boos en gefrustreerd. Ik ben immers ook maar een mens… Haar laten inslapen was een hele rationele keuze, ze was een gevaar, en daar kon ze helemaal niets aan doen. Ik ben er lang stuk van geweest, en ik moet nog regelmatig aan haar denken. Toch heb ik mijn belangrijkste “hondenlessen” van haar geleerd, en haar dood en leven zijn niet zinloos geweest.

Lady, en nog een aantal andere herplaatser die de revue passeerden, hebben er namelijk toe bijgedragen dat ik de behoefte voelde om me meer te verdiepen in honden en hun gedrag en om die kennis te delen met anderen. Op Jazzy was ik voorbereid, wat echter niet wilt zeggen dat het allemaal een makkie was. Ze heeft me met momenten grijze haren bezorgd, maar ik zou haar niet meer willen missen.

Het verschil tussen Lady en Jazzy was wel dat ik bewuster heb gekeken naar mijn eigen mogelijkheden en onmogelijkheden en ook eerlijk heb gekeken naar die van Jazzy. Waren we een match? Zou ze een faire kans krijgen en zou ik het aan kunnen? Was ik in staat om al die energie in haar te steken?

Laatste noot: de deskundige mening

Op een aantal herplaatsingsites staat te lezen dat de honden die ter herplaatsing worden aangeboden beoordeelt zijn door een gedragstherapeut of gedragsdeskundige. Het is belangrijk om voor jezelf helder te hebben hoe deskundig deze persoon daadwerkelijk is, en eventueel inzage te krijgen in rapporten omtrent de hond van je keuze, als die zijn opgesteld.

Iedereen mag zichzelf namelijk een kynologisch gedragstherapeut noemen, deze titel is niet beschermd. Indien je twijfelt vraag dan naar eventuele diploma’s of opleidingen van de gedragstherapeut in kwestie. Jarenlange ervaring is zeker een zwaarwegend feit, maar niet altijd een garantie dat mensen ook echt kennis in huis hebben. In de afgelopen jaren is er namelijk heel veel veranderd in onze kijk op honden en zijn er vele wetenschappelijke studies gedaan naar het gedrag van honden, wat onze kijk op trainen en begeleiden enorm heeft veranderd.

Het gebruik van de term kynologisch gedragstherapeut kan mensen dus een vorm van (schijn)veiligheid geven. Geloven is leuk, weten is beter.
Een gedragsdeskundige komt tot zijn beoordeling door middel van observatie, vraaggesprekken en/of eventuele testen en is in staat om normaal (probleem)gevend gedrag te onderscheiden van afwijkend (probleemgevend) gedrag.

Ook hoort een gedragstherapeut  in staat te zijn om vermoedens van lichamelijke oorzaken van probleemgevend gedrag te herkennen, en  vind hij het geen probleem om samenwerkingsverbanden met dierenartsen aan te gaan.
Zijn adviezen zijn gebaseerd op de laatste kennis en inzicht en hij kan zijn adviezen of mening altijd onderbouwen.

In de media

• Prevalence of behaviour problems reported by owners of dogs purchased from an animal rescue shelter, Deborah L. Wells, Peter G. Hepper. Canine Behaviour Centre, School of Psychology, The Queen’s University of Belfast
• Management and Rehabilitation of inter-dog aggression in animal shelters, door Jane S. Orihel, University of Winnipeg, 2006
• Owner Characteristics and interactions and the prevalance of canine behavior problems, Andrew Jagoe, James Serpell. Universaty of Cambridge, University of Pennsylvania
• Ismay Boshuizen, HBO Dier- en Gezondheidszorg Christelijke Agrarische Hogeschool, te Dronten

Gerelateerde link

• Hier vind je een overzicht van dierenasiels in Nederland, gesorteerd op provincie en plaatsnaam.

Credits

Tekst en fotografie: Judith Eberson, www.hondenvorming.nl