Wat is IGP?
IGP staat voor Internationale Gebruikshonden Prüfungsordnung. De meeste mensen denken bij IGP (wat vroeger IPO heette), aan het stuk waarbij een hond een pakwerker bijt aan een speciale mouw. Maar IGP is veel meer dan alleen het stuk bijten!
Bij IGP-sport heb je drie verschillende onderdelen: speuren, gehoorzaamheid en het bijtwerk. IGP heeft drie verschillende moeilijkheidsgraden: IGP 1, 2 en 3, waarvan 3 de moeilijkste categorie is. Voordat je IGP 1 mag doen, moet je eerst het examen VZH / BH halen, waarbij je kunt laten zien dat je hond de basisgehoorzaamheid onder de knie heeft. VZH = Verkeerszekere Hond, BH staat voor Begeleidingshond. Deze examens worden afgenomen door keurmeesters die zijn opgeleid door commissie werkhonden.
Onderdelen van IGP
Afdeling A: speuren
Afdeling A bij IGP bestaat uit speuren. Een spoorloper loopt een bepaalde route / figuur op een akker of weiland. Hij markeert het begin van het spoor met een spoorpiket, een soort markeerpaaltje. Tijdens het spoorlopen laat hij diverse kleine voorwerpen achter op het spoor. De hond moet het spoor erg nauwkeurig volgen en de kleine verloren voorwerpen feilloos aanwijzen aan zijn geleider.
Afdeling B: gehoorzaamheid
Bij afdeling B draait het om gehoorzaamheid. Je hond moet bijvoorbeeld gedreven en gemotiveerd links naast je volgen, blijven liggen en apporteren over verschillende toestellen om er maar een paar te noemen. Bij het IGP appèl draait het om precisie!
Afdeling C: pakwerk
Afdeling C is het derde onderdeel van het IGP-programma. In dit onderdeel moet de hond een pakwerker (die een speciale mouw draagt) lokaliseren en aanblaffen zonder te bijten. Wanneer de pakwerker probeert te vluchten of een dreiging uit richting de hond of geleider, moet dit wel.
De hond hoort midden op het onderarm te bijten met een volle grip, en niet tussendoor zijn bek te bewegen. Het lastige stuk is dat wanneer de pakwerker stil staat en niet tegen de hond in gevecht gaat, de hond direct de mouw moet loslaten.
Met welke honden kan je IGP doen?
IGP kan je trainen met elke hond die dat leuk vindt, maar deelname aan wedstrijden is uitsluitend voor honden die vallen onder werkhondenrassen binnen de FCI. Voorbeelden hiervan zijn onder andere Belgische herders, Duitse herders, Rottweilers en Dobermanns. Om IGP te doen is het wel belangrijk dat je hond fysiek topfit is!
Op welke leeftijd starten met IGP?
Met speuren, gehoorzaamheid en de basis skills zoals het bodytarget kan je speels en beloningsgericht al heel vroeg beginnen, uiteraard met korte sessies, zoals met alle puppytraining. De fysiek zwaardere training kan beter wachten totdat je hond 15-18 maanden oud is geweest. Het aanleren van vasthouden en loslaten kan natuurlijk wel al eerder op een speelse manier!
Gebruik van een marker (meestal een clicker) wordt steeds meer gebruikt, ook bij IGP. En uiteraard ga je een stevige basis leggen door de motivatie op voer en spel op te bouwen!
IGP Training
Wat kun je bereiken met IGP-training?
- Je hond wordt zelfverzekerder.
- Je hond kan zijn genetische aanleg op een gewenste manier gebruiken.
- Grotere mate van gehoorzaamheid.
- Je wordt een hechter team met je hond.
- Betere controle over het gedrag van je hond, ook in opwinding.
- Minder kans op verveling, wat resulteert in minder gedragsproblemen.
Is IGP hondvriendelijk?
Er is de laatste tijd enige commotie over bepaalde aspecten binnen de IGP-sport, met name over de stokslagen die de pakwerker aan de hond zou geven tijdens het bijtwerk. Er zijn echter strenge eisen gesteld aan het gebruik van de stokslagen. Hoewel het er spectaculair uitziet, wordt de hond nauwelijks geraakt. IGP is dus niet hondonvriendelijk (mits je hond daar geschikt voor is en het leuk vindt!) en de training kan ook op een hondvriendelijke manier plaatsvinden!
Het gebruik van hulpmiddelen zoals e-collars en prikbanden is een controversieel onderwerp. In Nederland is het gebruik van deze middelen verboden en dus strafbaar!
IGP en positief trainen
Welke bekrachtigers kan je gebruiken tijdens IGP training?
Welke beloningen kun je gebruiken tijdens IGP-training? Dit hangt af van de hond.
Sommige honden kunnen tijdens de training beloond worden met voer of een speeltje zoals een bal of een bijtrol. Bij andere honden is het bijten in de mouw zo belangrijk dat ze geen oog meer hebben voor andere beloningen. Bij positief trainen investeer je vanaf het begin dat je hond de basis begrijpt; zijn gedrag veroorzaakt een beloningssignaal, waarna de hond zijn gewenste beloning krijgt.
Is IGP training mogelijk met beloningsgericht trainen?
Jazeker! Bij IGP (net als bij elke vorm van hondensport) is het nuttig als je hond een goede motivatie heeft voor voer en spel. Dit kun je al vanaf de puppytijd opbouwen door tijd en energie te investeren.
Denk aan:
- Voeren tijdens trainingsessies uit je hand.
- Veel met je pup spelen.
- Een speciaal speeltje (bijvoorbeeld een bal) exclusief maken en alleen tijdens de training gebruiken.
- Voer (of spel) gebruiken bij het aanleren van speuren (nee, dat hoeft niet op het spoor, het kan ook als beloning voor het verwijzen van de voorwerpen).
- Je hond leren kennen en ontdekken wat zijn favoriete beloningen zijn.
- Je hond een duidelijk en exclusief beloningssignaal aanleren, zoals een clicker.
Positief trainen en bijten
Bij honden voor wie het bijten een extreme waarde heeft, is het begrijpen van het Premack-principe enorm van belang, evenals het opbreken van oefeningen in kleine stukjes en ze volgens het backchaining-principe aanleren. In het volgende stuk behandel ik een aantal oefeningen en handelingen uit afdeling C met een mogelijke trainingsopbouw op een positieve manier.
Revieren
Revieren, ook wel bekend als het rennen rondom de verstekken op het veld, waarbij de pakwerker een bijtmouw draagt. Het rondom de verstekken lopen is gemakkelijk aan te leren. Je kunt beginnen met het aanleren van het commando “revier” aan een puppy met behulp van verschillende objecten, zoals bomen, prullenbakken of keukenstoelen. Zodra je hond het concept begrijpt met verschillende objecten, kun je deze oefening uitvoeren met IGP-verstekken op het veld.
Aanblaffen
Bij de verstekken moet de hond de pakwerker aanblaffen zonder te bijten. Het aanblaffen kun je eerst oefenen zonder context, dus niet op het veld en niet bij een verstek, en vooral niet met de bijtmouw. Geleidelijk bouw je de oefening op, waarbij je hond naar een verstek gaat en vervolgens naar het verstek waar een helper staat. Deze beloont de hond voor het aanblaffen met voer, een bal of een ander speeltje.
Aan de voet roepen
Wanneer de hond de pakwerker bewaakt door te blaffen, moet de geleider op teken van de keurmeester de hond bij zich roepen. Voordat je dit in deze situatie kunt vragen, moet de hond de “voet”-oefening al beheersen. Je kunt dit gemakkelijk oefenen door iets wat waarde heeft voor je hond, zoals zijn eten, een bal of een kluif, op de grond te leggen en je hond in de buurt te laten zitten. Ga achter je hond staan, eerst dichtbij en stapsgewijs steeds verder weg. Roep je hond bij je en als beloning mag hij hetgene hebben wat je hebt neergezet.
LOS
Het loslaten van iets van waarde is voor honden altijd lastig. De bijtmouw heeft voor veel honden een extreem hoge waarde, dus het loslaten van de mouw kan een uitdaging zijn. Hierbij geldt: neem kleine stapjes! Een trainingsplan voor “LOS” kan er bijvoorbeeld als volgt uitzien:
- Een bal die je zelf vasthoudt loslaten voor een andere bal.
- Een bal die iemand anders vasthoudt loslaten voor een andere bal.
- Een bijtrol die je vasthoudt loslaten voor een andere bijtrol.
- Een bijtrol die iemand anders vasthoudt loslaten voor een andere bijtrol.
- Herhaal stappen 1-4 met verschillende objecten.
Transport
Bij deze oefening moet je hond naast je blijven lopen terwijl de pakwerker voor je uit loopt. Daarbij moet de hond zijn aandacht bij de pakwerker houden, want op het moment dat hij zich omdraait om jullie te bedreigen, moet de hond zonder aarzeling ingrijpen en bijten.
Deze oefening kan je al vanaf pup aan gaan aanleren door een body target (schouder tegen je aan houden) en focus op een voorwerp voor je aan te leren. Uiteindelijk kan je de body target en focus vragen en je vriend of vriendin voor je laten lopen met een speeltje in de hand.
Gebruik van correcties
Positief trainen helemaal zonder enige vorm van correcties binnen IGP (of welke sport dan ook) is vaak een streven, maar bijna nooit een realistische mogelijkheid. Wanneer je een hond hebt die erg opgewonden raakt bij het zien van een bijtmouw, kun je gebruik maken van negatieve straf. Stel je vraagt de “voet”-oefening en je hond voert deze perfect uit; markeren en bijten als beloning. Maar wat als je hond het niet doet? Dan zou je de helper met de mouw uit het zicht kunnen laten gaan, of de hond even weghalen bij de mouw (dus de beloning).
De keerzijde van fysieke correcties
Uiteraard kun je er ook voor kiezen om fysieke correcties te gebruiken (of verbale schreeuw). Maar wat zijn de risico’s daarvan? Bij een hond die wat gevoeliger van karakter is, kun je door correcties nadelige invloed creëren op zijn prestaties.
Een angstig/onzekere hond binnen IGP wordt bestraft met aftrek van punten. Ook kan het bijten onrustiger worden (ook aftrek!) en vaak gaat de hond dan ook moeilijker loslaten. Klinkt tegenstrijdig, maar niet goed loslaten is vaak een teken van onzekerheid binnen de situatie.
Een andere keerzijde van het gebruik van fysieke correcties is het risico van toenemende agressie, en dan niet alleen op het trainingsveld. Redirectie-agressie is ook een risico wanneer de eigenaar pijn of intimidatie gaat inzetten.
Waarom werd er vroeger veel met fysieke correcties gewerkt in deze sport?
Vroeger was er minder kennis over emoties en cognitie, en het is misschien moeilijk te geloven, maar er werd lange tijd gedacht dat dieren (en baby’s) geen pijn konden voelen. Fysieke correcties werden niet alleen toegepast op honden, maar ook op kinderen. Zelfs een vrouw die niet luisterde, kreeg “gewoon” een pak slaag. En het werkte, omdat een dier of kind het ongewenste gedrag naliet als het geassocieerd werd met iets wat als pijnlijk ervaren werd.
Het gebruik van een opgerolde krant was een normale manier om een puppy op te voeden, en het pakken van een hond bij het nekvel was gebruikelijk. Het aanleren van “zit” gebeurde door met een hand op de achterste druk uit te oefenen en met de andere hand de riem omhoog te trekken. Als een hond niet deed wat je wilde, werd dit gezien als een ondermijning van jouw gezag, koppigheid en bewuste ongehoorzaamheid.
Destijds wisten “we” niet beter. Naarmate er meer kennis werd verzameld over leerprincipes, emoties en de nadelen van correcties, en de voordelen van positieve bekrachtiging duidelijker werden, heeft er een verschuiving plaatsgevonden in de sport. Als een hond nu niet doet wat je wilt, is het hopelijk gebruikelijk om eerst kritisch naar je eigen vaardigheden te kijken in het aanleren van het gedrag en te onderzoeken wat de motivatie van de hond is om het gedrag niet uit te voeren.
Worden honden agressief van IGP training?
Nee (behalve in bovengenoemde situaties). Voor de meeste honden is het bijten in de mouw een spel, en zijn ze gefocust op de mouw, niet op de persoon die deze draagt. Dit hangt af van de methodes die gebruikt worden bij de trainingen, maar ook deels van de hond zelf. Sommige honden zijn van nature scherp of hebben een neiging tot bezitsagressie, terwijl andere honden juist makkelijk in de omgang zijn maar een hoge prooidrift hebben. Met training kun je de al aanwezige karaktertrekken kanaliseren en/of versterken.
Is IGP politiehonden training?
Nee. IGP is een sport die is ontstaan uit de behoefte om verdedigings- en politiehonden te trainen. Uiteraard lopen er bij IGP ook honden die naast deze hobby werkzaam zijn bij de politie of het leger. Maar een goede IGP-hond is niet per se een bruikbare praktijkhond, en een goede praktijkhond is niet per se een topper bij IGP. Dat zijn twee verschillende zaken en taken.
Waarom dragen honden een slipketting tijdens IGP?
Waarom dragen honden een slipketting tijdens IGP? Vaak wordt gedacht dat dit komt omdat correcties met een slipketting bij de sport “horen”. Dit is niet waar. Wanneer een hond aangelijnd is, moet de lijn vast aan het “dode oog” van de slipketting worden bevestigd, zodat de ketting niet strak kan worden getrokken. Door een slipketting te dragen, kan de keurmeester in één oogopslag zien dat er geen verborgen middelen onder de halsband zitten.
Waarom dan helemaal geen halsband? Dat heeft ook te maken met veiligheid. Als het noodzakelijk is, kan de hond altijd nog aangelijnd worden. En bij een oefening “afstand stellen” mag de geleider bij aanvang de halsband licht vasthouden bij de lagere klasses.
Credits
Dit artikel is geschreven door Minna. Sommige van jullie kennen Kynologisch instructeur Minna al, anderen nog niet. In het kort: Minna geeft online hondentraining en coaching bij Van Maanen LOCA, van online puppy cursus en opvoedingscursus tot hondentraining en coaching over (reactief) gedrag.
Ze is daarnaast o.a. KPA Dog trainer professional, reddings- en speurhondengeleider, gecertificeerd als kynologische instructeur en heeft diverse certificaten bij DogVision, heeft diverse werkhonden-seminars gevolg van o.a. Bottaro / Hormila en heeft ruim 20 jaar ervaring met werkhonden.
