Hoe leer je je hond alleen te zijn?

Stap voor stap alleen zijn

Wanneer je je volwassen hond (of puppy) zonder enige vorm van opbouw plotseling een lange tijd alleen achter laat, dan is de kans groot dat je hond dat niet gaat trekken. Verlatingsangst kan zich uiten in janken, blaffen, spullen slopen of onzindelijkheid. Dit is vooral voor de hond in kwestie erg stressvol, maar ook voor jouzelf en je buren absoluut geen pretje.

Lees hier over desensitisatie om meer inzicht te krijgen in het stapsgewijs opbouwen van iets wat spannend is. Hoe je je hond geleidelijk blootstelt aan het alleen zijn, kan op verschillende manieren. Je zult op internet allerlei verschillende adviezen vinden. Wij gaan in ons artikel uit van de laatste wetenschappelijke (bewezen) inzichten, zodat je het effectief kunt aanpakken. Belangrijk is dat je altijd blijft kijken naar je hond. Kan je hond het aan? Blijft je hond ontspannen?

Actueel: Corona en thuis werken

Veel mensen werken op dit moment thuis in verband met de corona-maatregelen, maar zij zullen op een dag weer parttime of fulltime naar hun werk gaan. Honden zijn gewend geraakt aan het dagelijkse gezelschap en komen dan plotseling weer alleen te zitten. Om ervoor te zorgen dat je hond dit aan kan, zul je het alleen zijn weer opnieuw moeten gaan trainen voordat je weer dagelijks van huis bent. Neem hier zeker een aantal weken de tijd voor.

Voorbereiding

Voordat je je hond alleen laat, is het raadzaam de volgende punten in acht te nemen:

• Zorg ervoor dat je hond kalm is.
• Maak de ruimte waarin de hond zich begeeft veilig en ‘puppyproof’.
• Wanneer je langere tijd van huis gaat: laat je hond van tevoren goed uit zodat hij moe en voldoen is. Voorkom wel dat er een te groot contrast ontstaat tussen het samen zijn en het ‘plotseling’ alleen zijn. Blijf na de wandeling dus nog heel even thuis en vertrek dan pas. Zorg er uiteraard voor dat je hond heeft gepoept en geplast.

Stimuleer je hond zichzelf te vermaken wanneer jullie thuis zijn

Naast jullie gezamenlijke activiteiten is het belangrijk dat je hond zichzelf kan vermaken en tot rust kan komen. Het lijkt een vanzelfsprekendheid, maar er zijn honden die hun eigenaar de hele dag in de gaten houden en het liefst ook achtervolgen. Je hebt een voorsprong in het leren alleen zijn als je een hond hebt die uit zichzelf ergens rustig kan gaan liggen en niet de hele tijd met jou bezig is.

Wanneer jouw hond de hele tijd bij jou wil zijn, dan is er wellicht sprake van ‘overbinding’. Het kan dan meer tijd en energie vergen om een dergelijke hond te leren alleen te zijn. Je kunt dan hulp inschakelen van een professional als je het zelf niet voor elkaar krijgt.

Om je hond te stimuleren in zijn mand (hondenbed, open bench) te gaan liggen, kun je hem op die plek bijvoorbeeld een Kong of een lekkere kauwstaaf te geven. Dit zorgt ervoor dat je hond het liggen op die plek associeert met iets positiefs.

Wanneer je hond zichzelf prima kan vermaken, dan kun je ook makkelijk even de kamer uit gaan en even iets voor jezelf gaan doen. Je hond leert dan dat je af en toe verdwijnt en weer terugkomt. Hij kan je ook nog gewoon horen en vindt het helemaal prima, hij ligt te slapen of is bezig met zijn snack. Zo leert hij al een beetje op zichzelf te zijn.

Leer je hond dat jouw vertrek niet iets vervelends is

Deze stap vraagt van jou een investering qua tijd en energie. Je zult hier weken mee bezig zijn, maar deze investering ga je dubbel en dwars terug verdienen! Want als je dit goed doet, dan zal jouw hond geen problemen hebben met jouw vertrek. Je voorkomt dat je hond verlatingsangst ontwikkelt óf je kunt op deze manier reeds bestaande verlatingsangst behandelen.

Met behulp van klassieke conditionering kun je je hond stapsgewijs leren dat er niets aan de hand is wanneer jij op het punt staat te vertrekken. Met deze vorm van conditionering kun je emoties en daardoor ook gedrag beïnvloeden d.m.v. het leggen van associaties. Hoe gaat het in zijn werk?

Het vertrekken van huis gaat gepaard met bepaalde, voorspelbare handelingen:

1. schoenen aandoen,
2. naar de kapstok lopen,
3. jas aandoen,
4. sleutels en tas pakken,
5. deur openen,
6. vertrekken

Deze handelingen kunnen als een soort trigger werken voor je hond. Hij ziet bijvoorbeeld dat je je schoenen aan doet en raakt dan al in de stress, want hij beseft dat je van huis weg gaat. Deze emotie wil je koste wat kost voorkomen! Met behulp van klassieke conditionering kun je ervoor zorgen dat je hond zich veilig voelt en er geen punt van maakt dat je vertrekt.

We starten de training!

We hebben als eerste een neutraal voorwerp nodig. We gaan in een trainingssessie dit neutrale voorwerp stapsgewijs koppelen aan de bovenstaande handelingen. Het is belangrijk dat de hond begrijpt dat dit een oefening is en dat je niet echt zult vertrekken, maar het moet er wel echt uit zien! Het neutrale voorwerp wordt samen met een woord ingezet als “veiligheidscue”. Het betekent dat alles wat nu volgt een trainingssessie is, het is niet echt.

Stap 1.

Het is belangrijk dat je hond ziet wat je doet. In ons voorbeeld kiezen we voor de woorden “bye bye”. Nu pakken we het voorwerp erbij. In ons voorbeeld kiezen we voor een geel vlaggetje en daar zwaaien we even mee (zwaai zwaai). Vervolgens doe je je schoenen aan, terwijl je hond naar je kijkt vanuit zijn mand. Zodra je je schoenen aan hebt, zeg je “klaar!”. Het vlaggetje verdwijnt en je gaat verder met andere dingen.

Dit herhaal je later op de dag nog een keer en je blijft dit herhalen totdat de hond geen interesse meer toont. Het boeit hem niet dat jij je schoenen aan doet en dat is goed! Het is belangrijk dat je hond ontspannen blijft!! Zodra je merk dat je hond argwaan krijgt, staak je de sessie meteen met “klaar!”.

Stap 2.

Wanneer je de eerste stap goed hebt doorlopen, voeg je een extra handeling toe. Nadat je je schoenen aan hebt gedaan, loop je naar de kapstok. Daar zeg je “klaar!” en de sessie is weer voorbij.

Stap 3 tot en met 6

Steeds wanneer een stap goed is gegaan, kun je het verder gaan uitbreiden. Je begint wel steeds met de stap waar je was gebleven, deze herhaal je dan nog een keer.

Opbouwen van afwezigheid

Stappen 1 tot en met 6 kun je in ongeveer een week doorlopen. Als dit goed gaat, dan kun je de duur van je afwezigheid gaan oprekken. Ook dit doe je weer in stappen. Je start met het opbouwen per minuut. Voorkom dat je te grote stappen zet! Heb geen haast. Het verschilt per hond hoe snel dit kan gaan. Ga ervan uit dat dit weken gaat duren, dus neem er de tijd voor. Blijf op je hond letten! Zet eventueel weer een stap terug als je merkt dat het te snel gaat voor je hond. Wanneer je hond steeds alert blijft, dan is dat een teken dat het hem nog te veel bezig houdt. De bedoeling is dat het hem op een gegeven moment niet meer boeit wat jij aan het doen bent.

Aandachtspunten

• Voorkom dat je je hond te lang alleen moet laten gedurende deze opbouw. Want dan bestaat de kans dat je training geen effect heeft. Vraag iemand om even op je hond te passen, breng je hond naar een oppas of neem je hond mee als dat kan.
• Wat als je écht een keer weg moet en je hond alleen moet laten? Doe dat dan zonder gebruik te maken van “bye bye” en het vlaggetje. De hond ziet dan wat het onderscheid is tussen de trainingssessie en een echt vertrek. Het vlaggetje is een signaal dat er geen enge dingen gaan gebeuren. Het voorspelt veiligheid.

Rustig thuis komen

Wanneer je weer terug komt, dan zal je hond (zeker na en langere tijd) blij zijn dat je er weer bent. Blijf ook in deze situatie rustig. Begroet je hond rustig en doe vooral niet hysterisch. De hond leert dat thuis komen geen big deal is. Het hoort er gewoon bij. Zodra je rustig op de bank zit met je hond, dan kun je natuurlijk heerlijk kroelen met je hond!

Soms wordt nog wel eens geadviseerd de hond bij thuiskomst volledig te negeren. Dit raden wij af. Het is onnodig en voor je hond onprettig.

Kong?

De Kong wordt vaak gezien als dé oplossing bij verlatingsangst. Echter kan de Kong ook verkeerd worden gebruikt.

• Stel je geeft de Kong altijd vlak voordat je weg gaat. Voor een hond die problemen heeft met alleen zijn, kan de Kong een voorbode zijn dat er iets vervelends gaat gebeuren. De Kong betekent dan -> het baasje gaat zo weg -> ik wil niet alleen zijn -> Kong is niet leuk.
• De Kong kan ook tijdelijk een afleiding zijn tijdens jouw afwezigheid, maar zodra de Kong leeg is, heeft de hond alsnog last van verlatingsangst.

Gebruik de Kong dus alleen wanneer je zeker weet dat het voor je hond iets positiefs oplevert en hem iets te doen geeft wanneer hij even alleen is.

Naast de Kong kun je natuurlijk ook een voerpuzzel geven of een lekkere kauwsnack. Er zijn allerlei alternatieven op de markt.

Voor sommige honden is een remote voerdispenser een uitkomst. Je kunt dan op afstand voertjes geven en dit geleidelijk afbouwen zodat je hond op een gegeven moment niet meer afhankelijk hoeft te zijn. Bekende merken zijn de Manners Minder en de Treat & Train.

Hoe herken je verlatingsangst?

Let erop of je hond een combinatie van onderstaande gedragingen vertoont.

• De hond hijgt en loopt veel op en neer door het huis (stress),
• Grote pupillen,
• Blaffen, huilen, piepen, hijgen,
• Meer kwijlen dan normaal,
• Niet eten of drinken,
• Slopen van deuren of bench om te kunnen ontsnappen.

Er zijn ook honden die niet zozeer angst ervaren, maar zich vooral vervelen en zich gefrustreerd voelen. Deze honden gaan bijvoorbeeld spullen slopen of de vuilnisbak omgooien op zoek naar eten. Er is dan geen sprake van verlatingsangst, maar eerder een algeheel gebrek aan activiteit, uitdaging en beweging. Het is belangrijk om hier een onderscheid in te maken, want dan kun je beter naar een gepaste oplossing gaan zoeken. (Foto deur: Alexandra Stout)

Tips:

• Gebruik een camera om te controleren hoe het met je hond gaat tijdens je afwezigheid. Tegenwoordig kun je al met eenvoudige apps op je telefoon contact maken met een webcam. Er zijn ook camera’s die opnames maken, dat is nog beter!
• Voorkom dat je hond gestresst of opgewonden raakt door prikkels van buitenaf, zoals voorbijgangers of de deurbel. Jij weet zelf het beste waar jouw hond op kan gaan reageren. Probeer deze prikkels te beperken tijdens je afwezigheid. Doe bijvoorbeeld gordijnen dicht of zet de deurbel uit.
• Wanneer je wel thuis bent (bijvoorbeeld in de weekenden) probeer dan niet 24 uur met je hond bezig te zijn. Het is goed dat hij af en toe ook even alleen is en zichzelf kan vermaken. Bovendien hebben honden meer slaap nodig dan wij. Geef hem dus ook die rust. Het contrast met de weekdagen is op deze manier minder groot.
• Sommige honden worden rustig wanneer je de radio zachtjes aan laat staan en weer anderen hebben baat bij feromonen, geuren. Je kunt een kledingstuk met jouw geur achter laten of een feromoonverdamper gebruiken (Adaptil).
• Straf je hond niet wanneer bij thuiskomst blijkt dat hij binnen heeft geplast of iets kapot heeft gemaakt. Dit maak het allemaal nog stressvoller.

YouTube

Voorbeeld van verlatingsangst:

Fragment uit de BBC-serie “Dogs – Their Secret Lives episode 4: Sad Dogs” met Daniel Mills:

Credits

Dit artikel is geschreven door Debby van Dongen, eigenaar van Doggo.nl. Met zeer veel dank aan Laure-Anne Viselé / Gedragstherapeut en hondentrainer bij OhMyDog Hondenkenniscentrum Den Haag. Zonder haar kennis en inzicht had ik dit artikel niet kunnen schrijven.
Laure-Anne, thank you for letting me pick your brain.