Wat moet je doen als je hond is gebeten?

De impact van een bijtincident

In Nederland neemt het aantal bijtincidenten helaas toe. Vaak zijn andere honden het slachtoffer. Niet alleen de hond is dan slachtoffer, het hele gezin lijdt eronder. De maatschappelijke impact kan groot zijn. Veel verdriet en frustratie bij alle betrokken partijen, zeker wanneer het probleem niet serieus genomen wordt en de aanvallende hond na het incident nog steeds over straat gaat en mogelijk nog meer slachtoffers kan maken. Maar ook wanneer de bijtende hond in beslag genomen wordt, gaat daar veel leed achter schuil.

Foto bron: Instagram.

Welke stappen kun je zetten?

Voor veel mensen is niet duidelijk waar ze moeten aankloppen voor hulp, bij de politie of bij de gemeente of beide? Zelfs de diverse instanties weten niet altijd hoe de wetgeving omtrent bijtincidenten in elkaar zit en hoe te handelen. De Koninklijke Hondenbescherming pleit voor landelijk beleid, met om te beginnen een deugdelijke registratie van de bijtincidenten. Elke stad doet het nu anders.

Jasper: “Onze hond werd in een losloopgebied uit het niets aangevallen door 2 sterke honden. De eigenaar van deze honden deed alsof er niets aan de hand was en liep gewoon door. De aanval duurde een aantal minuten. De honden lieten op een gegeven moment toch los en gingen hun eigenaar achterna. Gelukkig was ik vlakbij mijn auto en droeg mijn hond naar de auto toe. Ze kon op dat moment niet goed meer lopen en bibberde over haar hele lijf. Die dag nog ben ik naar het politiebureau gegaan voor aangifte. Ik had een beschrijving van de andere eigenaar, zijn auto en het kenteken. De dienstdoende agent wilde niets noteren. Het was volgens hem niet erg genoeg.”

Dit horen we helaas vaker. De wetgeving is niet altijd duidelijk. Hoe zit het dan wel? Wat kun jij doen om hulp te krijgen?

Acute hulp: 112 of 144 bellen?

Mag je het alarmnummer 112 ook voor spoedeisende hulp voor dieren bellen?

Volgens de website van de politie bel je meldnummer 144 wanneer een dier betrokken is bij een ongeluk, mishandeling of verwaarlozing. Maar bij situaties ‘waar iedere seconde telt’ mag je ook 112 bellen en zal de politie in actie komen.

In de praktijk hangt het er echter vaak vanaf wie je aan de telefoon krijgt bij 112. De één vindt een bijtincident een noodgeval, de ander niet.

Aangifte doen

Je kunt bij de politie aangifte doen op grond van Artikel 425 lid 2 van het Wetboek van Strafrecht.

Met hechtenis van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie wordt gestraft:

• 1. Hij die een dier op een mens aanhitst of een onder zijn hoede staand dier, wanneer het een mens aanvalt, niet terughoudt;

• 2. Hij die geen voldoende zorg draagt voor het onschadelijk houden van een onder zijn hoede staand gevaarlijk dier.

Artikel 425 lid 2 Jurisprudentie

In december 2015 heeft een rechter besloten dat een hond ook als ‘gevaarlijk dier’ gezien kan worden zonder dat hij ooit eerder een andere hond heeft gebeten. Zie onder 2.2.3.

“Vooropgesteld dient te worden dat een hond niet eerst dan als “gevaarlijk” in de zin van artikel 425 van het Wetboek van Strafrecht kan worden aangemerkt als die hond bij eerdere bijtincidenten betrokken is geweest. Ook een hond waarvan op grond van andere feiten of omstandigheden kan worden aangenomen dat hij gevaren oplevert welke voormelde wetsbepaling in het algemeen heeft willen voorkomen, moet als gevaarlijk in de zin die wetsbepaling worden aangemerkt.”

In bovenstaande rechtzaak betrof het hond Annie, een mishandelde en verwaarloosde Amerikaanse Staffordshire, die op straat in conflictsituaties terecht kwam. Ook vertoonde Annie vlak voor het incident gedrag dat door een getuige als opgefokt werd omschreven. Op basis van de omstandigheden kan worden aangenomen dat er een aanmerkelijk risico bestond dat hond Annie gevaarlijk voor mens of dier kon zijn.

Als aangifte doen niet lukt

Inmiddels zijn er al meerdere gemeenten actief in hun aanpak van gevaarlijke honden en bijtincidenten. Zo hebben Tilburg en Amsterdam al mooie stappen voorwaarts gezet.

Helaas is het in veel gemeenten nog niet zover en kun je geen aangifte doen. Wat kun je doen om gehoord te worden? De Koninklijke Hondenbescherming geeft de volgende adviezen:

1. Print Artikel 425 lid 2 uit en neem deze mee als je aangifte gaat doen bij de politie.
   Printen kan hier
2. Als je pech hebt, tref je een politieagent die geen aangifte wil opnemen. Dring er dan op aan om minimaal een melding op te nemen. Deze komt in het systeem en zo kan toch een dossier worden aangelegd van de bijtincidenten die door dezelfde hond worden veroorzaakt.
3. Als je het gevoel hebt dat de politie incorrect gehandeld heeft (geen actie heeft ondernomen) dan kun je een klacht indienen bij de politie zelf.
4. Werkt ook dat niet? Dan kun je je ook richten tot de Nationale Ombudsman en daar een klacht indienen. De Nationale ombudsman is er voor iedereen die een probleem heeft met de overheid. Hier vallen politie en gemeenten ook onder.
5. Of de aangifte bij de politie wel of niet gelukt is; je kun het bijtincident ook melden bij je gemeente. Bij de balie kun je je melden bij de afdeling ‘wonen en omgeving’ of ‘orde en veiligheid’.
6. Het allerbeste kun je een brief richten aan het college van burgemeester en wethouders. Beschrijf hierin het bijtincident (waar, wanneer, situatie, schade etc.) en geef eventueel ook aan dat de politie geen aangifte (of melding) heeft willen opnemen.

Mocht je vragen hebben, stuur dan een e-mail naar info@hondenbescherming.nl

Wat doet de gemeente?

In de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) staat de gemeentelijke regelgeving op het gebied van openbare orde en veiligheid. Dit biedt de gemeente de mogelijkheid om maatregelen te treffen tegen overlast door dieren. Elke gemeente heeft een eigen APV, welke je meestal kunt vinden op de website van de gemeente. Zoek dan naar:

• Uitvoeringsbesluit Gevaarlijke Honden artikel 2.59

De gemeente kan maatregelen nemen ten aanzien van de bijtende hond door een muilkorf en/of aanlijnplicht op te leggen.

Inbeslagname agressieve hond

Volgens Wetboek van Strafvordering Artikel 96 kan de bijtende hond alleen op heterdaad in beslag worden genomen:

• 1.
  In geval van ontdekking op heterdaad van een strafbaar feit of in geval van verdenking van een misdrijf als omschreven in artikel 67, eerste lid, is de opsporingsambtenaar bevoegd de daarvoor vatbare voorwerpen in beslag te nemen en daartoe elke plaats te betreden.
• 2. De opsporingsambtenaar kan, in afwachting van de komst van de rechter of ambtenaar die bevoegd is ter inbeslagneming de plaats te doorzoeken, de maatregelen nemen die redelijkerwijs nodig zijn om wegmaking, onbruikbaarmaking, onklaarmaking of beschadiging van voor inbeslagneming vatbare voorwerpen te voorkomen. Deze maatregelen kunnen de vrijheid van personen die zich ter plaatse bevinden beperken.

Is er opzet in het spel?

Heeft de eigenaar van de bijtende hond met opzet zijn hond opgehitst en opdracht gegeven te bijten? Dan is er sprake van opzet. Vaak wordt helaas de aangifte niet serieus genomen, omdat er geen opzet in het spel was.

Echter er bestaat ook nog zoiets als ‘voorwaardelijke opzet’. Dit is de lichtste vorm van opzet. Het wil zeggen dat de eigenaar van de bijtende hond niet met opzet een andere hond heeft laten verwonden of doden, maar dat het hem niets uitmaakt als dat wel gebeurt. Hij wist dat er een aanmerkelijke kans was dat zijn hond een andere hond zou aanvallen en heeft die kans aanvaard.

Nu is het niet altijd eenvoudig om aan te tonen of iemand weet dat de kans bestaat dat zijn hond een andere hond aanvalt en die kans voor lief neemt. Hoe toon je dat aan? Heeft deze hond in het verleden al vaker andere honden gebeten? Betreft het een hoog-risicohond die genetisch de aanleg heeft om te bijten? Staat de hond bekend als gevaarlijk?

Artikel 350 van het Wetboek van Strafrecht

Zie artikel 350 lid 2:

• 1. Hij die opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, vernielt, beschadigt, onbruikbaar maakt of wegmaakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.
• 2. Met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van de vierde categorie wordt gestraft hij die opzettelijk en wederrechtelijk een dier dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, doodt, beschadigt, onbruikbaar maakt of wegmaakt.

Aansprakelijkheid

De eigenaar van de bijtende hond is aansprakelijk voor de ontstane schade op grond van dieraansprakelijkheid. Dit is geregeld in artikel 6:179 van het Burgerlijk Wetboek (BW):

De bezitter van een dier is aansprakelijk voor de door het dier aangerichte schade, tenzij aansprakelijkheid op grond van de vorige afdeling zou hebben ontbroken indien hij de gedraging van het dier waardoor de schade werd toegebracht, in zijn macht zou hebben gehad.

De dieraansprakelijkheid is een risicoaansprakelijkheid. Op grond hiervan draait in principe de eigenaar/houder van de bijtende hond voor de schade op. Er kan wel een zekere matiging plaatsvinden op de aansprakelijkheid als er bijvoorbeeld sprake is van een zekere mate van eigen schuld aan de kant van diegene waarvan de hond is gebeten/verwond (hij/zij laat bijvoorbeeld de hond onaangelijnd op een aangelijnde hond aflopen en hij/zij heeft de hond niet goed onder appèl).

Aansprakelijk tenzij…

Ten aanzien van de ‘tenzij-formule’ van artikel 6:179 BW het volgende. De tenzij-formule luidt:

“De bezitter is aansprakelijk, tenzij aansprakelijkheid op grond van onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW) zou hebben ontbroken indien hij de gedraging van het dier waardoor de schade werd toegebracht, in zijn macht zou hebben gehad.”

Met andere woorden: indien hij het dier zijn gang zou hebben laten gaan, terwijl hij het dier had kunnen tegenhouden.

• Zo is de bezitter van een waakhond in het algemeen niet aansprakelijk als de hond een inbreker bijt, aangezien de bezitter geen fout zou hebben gemaakt als hij de hond had toegelaten te bijten (uit zelfverdediging, juridisch: noodweer, noodweer-exces).
• Dit zou ook kunnen gelden voor een politieagent waarvan de politiehond uit eigen beweging een persoon bijt die dreigend en agressief op de agent afstormt. Alhoewel de politiehond zonder het daarvoor gegeven commando de persoon bijt, is de agent niet aansprakelijk. Dit omdat de agent onder deze dreigende omstandigheden het commando om de persoon aan te vallen ook zou hebben gegeven. Een aangelijnde politiehond is dus niet altijd gerechtigd om te bijten. Dit hangt van de desbetreffende situatie af.

Dit geldt ook voor ‘gewone’ honden aan de lijn. De eigenaar van een aangelijnde, bijtende hond is in principe aansprakelijk voor de daardoor ontstane schade. Dit op grond van de dieraansprakelijkheid.

De aansprakelijkheid voor de eigenaar ontbreekt, als er zich een bijzondere situatie voordeed waarbij de hond bijvoorbeeld uit (zelf)verdediging (van zijn baas) heeft gebeten.

Het slachtoffer: fysiek en emotioneel

• Fysiek: laat je hond na het incident direct controleren door je dierenarts. Ook als er niets te zien is, kan er inwendige schade zijn.
• Emotioneel heeft je hond ook een klap opgelopen. Zijn gedrag kan veranderen na het incident. Als dit extreme vormen aanneemt, dan is het raadzaam om een gedragsdeskundige in te schakelen zodat je je hond beter te begeleiden.

In de media

• Bobby vecht voor zijn leven na aanval in Kampen – 11 augustus 2016
• Politie laat gevaarlijke hond in Moordrecht muilkorven – 9 september 2016
• Schoothondje Puk bijna doodgebeten: ‘Ik dacht dat hij in mijn armen ging sterven’ – 28 juli 2016

Informatieve links

• LICG: Bijtincident, wat nu?

Credits

Dit artikel is geschreven n.a.v. de lezing van politiemedewerker Aniek Hergers tijdens het seminar over Hoog-Risico Honden georganiseerd op 10 november 2016 door de © Koninklijke Hondenbescherming

Geschreven door Debby van Dongen van Doggo.nl.