Kreupelheid bij honden

In dit artikel

Kreupele honden
Myofasciale triggerpoints
Pijnstilling
Looppatroon van een kreupele hond
Overbelasting
Kreupelheid en de wervelkolom
Telgang
Musculus Latissimus Dorsi
Sportblessures
Welke honden zijn gebaat bij dierfysiotherapie?
Waar vind ik een dierfysiotherapeut?
In de media
Gerelateerde links op Doggo.nl
Reageer op dit artikel

Kreupele honden

Veel honden zijn kreupel in lichtere of ernstigere mate. Een kreupelheid van je hond kan verschillende oorzaken hebben. Veel mensen denken dat een kreupelheid vanuit de poot komt. Dit is niet altijd het geval. Het kan namelijk ook vanuit de wervelkolom komen.

Enkele andere oorzaken van kreupelheden kunnen zijn:

spier en peesproblemen,
gewrichtsproblematieken,
ontstekingen,
overbelasting
en myofasciale triggerpoints.

Myofasciale triggerpoints

Een triggerpoint is een pijnpunt in een spier, die gevoeld kan worden als een strakke band. Door een triggerpoint kan de spier niet meer optimaal functioneren, doordat deze plaatselijk verkrampt raakt. Een triggerpoint verdwijnt niet spontaan of door rust. Ook al is de oorspronkelijke oorzaak al lang genezen. Een triggerpoint verdwijnt pas door een reflexmatige korte aanspanning en een uiteindelijke ontspanning van de spier. De spierstofwisseling herstelt daardoor en uiteindelijk zal de pijn veroorzaakt door de triggerpoint ook verdwijnen.

Een triggerpoint kan naast lokale pijn op de plek van de triggerpoint ook uitstralende pijn veroorzaken, genaamd referred pain. Andere symptomen kunnen zijn: stijfheid, bewegingsbeperkingen, verminderde kracht of pijn ontwijkend gedrag.

Door triggerpoints raken spieren verkort en kunnen ze niet meer op een juiste wijze contracteren (verlengen en verkorten) met name in het verlengingsmoment van de spier.

Pijnstilling

Veel honden die kreupel zijn hebben ook pijn. Een dierenarts kan je hond pijnstilling voorschrijven. Pijnstilling is en goede oplossing voor honden met pijn. Wel moet ermee worden opgepast. Pijn is namelijk een signaal vanuit het lijf dat er gevaar dreigt en belangrijk voor het behoudt van gezond weefsel. Bij lichamelijke pijn komen er stoffen vrij, genaamd prostaglandines, die de pijnreceptoren van de pijnzenuwen prikkelen. Vanuit de pijnzenuwen gaat er een signaal naar het ruggenmerg en naar de hersenen. In de hersenen wordt de bewustwording van pijn geregistreerd.

Wanneer honden pijnstilling toegediend krijgen wordt hun pijnreceptie onderdrukt, waardoor de kans bestaat sneller over hun grens te gaan. Hierdoor kunnen ze zichzelf juist weer overbelasten. Wanneer de pijnstilling dan is uitgewerkt zal het oorspronkelijke probleem wat pijn gaf mogelijk juist verergerd kunnen zijn.

Looppatroon van een kreupele hond

Wanneer een hond kreupel is valt deze op zijn gezonde poot in plaats van op zijn aangedane poot. Veel mensen denken juist dat het andersom is. Een hond die bijvoorbeeld rechtsvoor kreupel is valt dus op linksvoor, zijn gezonde poot.
Een kreupele hond wil zijn pijnlijke poot zo min mogelijk belasten. De aangedane poot zal dan ook een verkorte pas tonen, waarna het gewicht weer snel verplaatst wordt naar zijn niet-aangedane poot. En dit gebeurd enigszins met een val. Vaak zie je dan ook het hoofd mee knikken.

Wanneer een hond kreupel is aan één van zijn achterpoten kun je dit soms ook terug zien in een kreupelheid bij één van zijn voorpoten. Dit wordt een diagonale kreupelheid genoemd. Een hond die bijvoorbeeld linksachter kreupel is, zal dan mogelijk ook kreupel kunnen zijn aan rechtsvoor.

Overbelasting

Een kreupele hond zal zijn overige poten zwaarder gaan belasten om de aangedane poot zo min mogelijk te hoeven belasten. Het gevaar daarin is dat de niet-aangedane poten, met name de poot waar de hond op valt, mogelijk ook klachten kunnen krijgen door deze overbelasting.

Spieren, pezen, botten, gewrichten en ligamenten worden extra belast, doordat zij meer gewicht moeten dragen of verkeerd belast worden. Overbelasting van het lichaam kan wel 5-7 dagen duren, voordat dit geheel herstelt is. En dit geldt voor een gezonde hond, die niet kreupel is.

Wanneer een hondeneigenaar niet erkent dat de hond een probleem heeft, doordat deze nog leuk meedoet, nog goed eet en lief kwispelt en de hond op oude voet door laat gaan zullen dergelijke problemen steeds groter worden. Uiteindelijk zal een kreupele poot ook effect hebben op delen van de wervelkolom.

Kreupelheid en de wervelkolom

Honden die kreupel zijn kunnen door compensatiegedrag, een ander looppatroon of een verkeerde houding hun wervelkolom ook overbelasten.
Ook kan een oorspronkelijke probleem vanuit de wervelkolom een kreupelheid aan één of meerdere poten geven. Vaak zien we toch wel dat zowel poot als rug aangedaan is bij kreupele honden.
Alles in het lijf staat namelijk in verbinding met elkaar. De spieren staan in verbinding met de gewrichten via de pezen en de gewrichten worden weer omgeven door ligamenten, kapsel en banden voor extra stabiliteit, wat weer in verbinding staat met de beenderen. Door deze verbindingen is er een sterk fundament, maar door trauma of overbelasting toch kwetsbaar.

Afbeelding: hondenskelet.

Telgang

Honden met kwetsuren van de wervelkolom kunnen dit gaan compenseren door in telgang te gaan lopen. Telgang is een gang waarin de hond beide poten van dezelfde kant gelijktijdig naar voren beweegt. Dit zien we vaak in stap en soms ook in draf.
Telgang is 75% van de tijd aangeleerd, waarbij de hond bijvoorbeeld als pup zijnde te hard moest lopen om de baas bij te houden. En 25% is gerelateerd aan een aandoening.
In stap lopen 9 van de 10 honden in telgang. In draf zou dit al niet het geval mogen zijn. Anders zou de hond eens nagekeken kunnen worden door een dierenfysiotherapeut. Deze kan een volledig onderzoek uitvoeren van de wervelkolom en poten om te zien waar het probleem zich bevindt en uitzoeken waarom de hond in telgang beweegt en of dit door een klacht komt of aangeleerd is.

Foto: Fysiotherapeutische check van de wervelkolom bij Guus, Friese stabij

Een hond loopt namelijk in telgang om zijn rug zo min mogelijk te hoeven bewegen. Normaliter zit er een cadens in het lijf van boven naar beneden, hierbij zie je de rug vanaf de zijkant omhoog en naar beneden deinen. En er behoort een zijwaartse beweging met een rotatie in de wervelkolom aanwezig te zijn, gezien vanaf de achterzijde van de hond. Honden in telgang willen deze laatste beweging niet maken, waardoor ze alle bewegingen vanuit het bekken of de heup halen.

Afbeelding: links correcte draf en rechts draf in telgang.

Musculus Latissimus Dorsi

Dit is een spier die vanaf de borst en lendenwervels naar de binnenzijde van de voorpoot loopt aan beide zijden van de hond. De functie van deze spier is het naar achteren brengen van de poot, in fysiotherapeutische termen retractie genoemd. Ook wordt de romp over de voorpoot heen gebracht, wanneer de poot gefixeerd op de grond staat. En stabiliseert deze spier het schouderblad.
Bij het naar voren brengen van de poot, ook wel protractie genoemd, wordt er rek op de spier gebracht.
Bij veel honden is deze spier aangedaan. Daarom is het ook niet onlogisch dat een kreupele hond kreupel is aan de voorpoot en beperkingen heeft aan de wervelkolom. Wanneer deze spier verkort is, is deze constant aangespannen. De trekkrachten die hierdoor ontstaan hebben weer hun effect op de op de aanhechtingsplaats van de voorpoot en wervelkolom. Hierdoor krijg je nog meer klachten en vooral pijn.

Sportblessures

Door een sportletsel kan een hond ook kreupel raken. Een hond draagt 60% van zijn lichaamsgewicht op de voorhand en 40% van zijn lichaamsgewicht op de achterhand. Sportletsels bij honden kunnen onder andere zijn: artrose door trauma, repetitieve bewegingen en overbelasting, kneuzingen, pees en spierletsels als rupturen of overrekkingen, voorste kruisband rupturen van de kniebanden door trauma en rug problematieken door trauma en/of overbelasting.

Sportblessures zijn goed te voorkomen door een goede warming-up, juiste trainingsopbouw en cooling-down.
Een warming-up is niets meer dan de hond voorbereiden op de hoofdtraining. Oefeningen die in de hoofdtraining aangeboden worden kunnen op lichtere wijze al in de warming-up doorgevoerd worden, zodat het lichaam van de hond al gewend is aan de inspanningen die later op volle kracht gedaan moeten worden. Denk hierbij aan sprintjes trekken, hiermee bereid je de hond voor op de snelheid die hij later moet leveren in de hoofdtraining of op een wedstrijd.
Andere oefeningen als slalommen, twisten en achterwaarts laten lopen zijn goed voor de mobiliteit van de wervelkolom en de souplesse daarvan en kunnen ook goed gebruikt worden in de warming-up.

Een juiste trainingsopbouw is het uitvoeren van een warming-up, het afwisselen van kracht en conditietraining en stabiliteitsoefeningen. Verder is het belangrijk om de hond ook goed rust te geven voor het herstel en sport-specifiek te trainen. Wat je op een wedstrijd met je hond moet doen, behoor je ook te trainen.

Een hond is pas na ongeveer 15 minuten goed opgewarmd, waarbij de bloedcirculatie optimaal is en de spieren voldoende zuurstof hebben om een krachtinspanning te kunnen leveren.

Blessures komen vaak voor door vermoeidheid. Door vermoeidheid treedt er een verminderde coördinatie en propriocepsis op, waardoor er sneller kans is op trauma’s. (Propriocepsis is de regulering van houding en beweging en de bewustwording daarvan.)

Welke honden zijn gebaat bij dierfysiotherapie?

Honden met klachten van het bewegingsapparaat zouden baat bij fysiotherapie kunnen hebben. Ook kan een dierenfysiotherapeut advies en voorlichting geven bij honden in de sport en oefeningen meegeven bij klachten voor de eigenaar om zelf uit te voeren met de hond. Dit wordt vaak als leuk ervaren door hondeneigenaren. Op deze manier kun je op een verantwoorde manier interactie aangaan met je hond.
Ook honden op leeftijd kunnen qua conditie op niveau blijven met fysiotherapie.
Ter preventie zou een dierenfysiotherapeut een check-up kunnen uitvoeren om eventuele klachten vroeg te kunnen achterhalen en te behandelen. Zodat klachten niet kunnen verergeren door overbelasting.
Een dierenfysiotherapeut kan je hond behandelen door middel van bewegingstherapie, zowel actief als passief, mobilisatietechnieken, massages van hypertone spieren en door het stretchen en rekken van spieren, die mogelijk verkort zijn geraakt.