Zweetwerk is teamwerk

Wat is zweetwerk precies?

Zweetwerk (ook natuurnazoek genoemd) is het speurwerk van een (jacht)hond met voorjager naar aangereden of aangeschoten grof wild. Het in ons land levend grof wild zijn het edelhert, damhert, ree, wild zwijn en moeflon. In Nederland verongelukken regelmatig grote hoefdieren. Ondanks de vele maatregelen, zoals afrasteringen en oversteekplaatsen gebeurt het toch dat deze dieren worden aangereden. Niet alle dieren zijn na de aanrijding direct dood. Het gewonde dier zal dan de dekking in vluchten. Als hier niets aan wordt gedaan zal een dier, dat gewond is, zich in die begroeiing schuil houden en een langzame dood sterven. Eveneens kan ditzelfde gebeuren als een dier geschoten is, maar niet dodelijk geraakt. Jagers die verantwoordelijk zijn voor het beheer van het wild kunnen door allerlei oorzaken ‘mis’ schieten. Het is daarom van groot belang voor het dierenwelzijn dat zowel aangeschoten als aangereden dieren gevonden worden en zo snel mogelijk uit hun lijden worden verlost.

Foto: Wondbed (start zweetspoor) wordt aangegeven door de voorjager.

Waarom zweetwerktraining?

Er zijn verschillende redenen om zweetwerktraining met je hond te gaan doen:

Om de hond te trainen voor een natuurnazoek
Om te beantwoorden aan de passie van de hond
Om gewoon lekker met je hond aan het werk te gaan
Om de relatie van jou met je hond te verbeteren.

Voorjager en zweethond aan het werk

Om het gewonde dier te vinden gaan vervolgens een zweethond met voorjager aan de slag. De hond is getraind om het spoor van een gewond dier na te zoeken en kan zowel op het verloren zweet (lees: bloed) werken als op de geur van hoef afdrukken.

De zweethond krijgt een speciale brede halsband of tuig om met daaraan een lange lijn van ca 10 meter. De zweethond wordt op het wondbed gezet en afhankelijk van de ervaring van de hond zal deze direct het zweetspoor oppakken en deze gaan volgen. Aan een lange lijn volgt de hond het spoor en controleert de voorjager het werk van de hond aan de hand van het ‘lezen’ van zijn hond en de verwijzingen (b.v. bloed of pootafdruk) op het spoor.

Foto Lonneke Musch: Op het spoor.

Teamwerk

Hond en voorjager zijn een team dat de nazoek verricht. Het is niet alleen de hond die het spoor volgt. Immers zodra de hond bijvoorbeeld van richting verandert, zal de voorjager moeten checken of hij inderdaad een verwijzing ziet waaruit hij kan opmaken dat het spoor inderdaad van richting is veranderd. Het kan nog wel eens gebeuren dat dwars over het spoor ander wild gelopen heeft en de hond dat spoor oppakt.

Uitwerken van een zweetspoor

Het zweetspoor uitwerken zoals dit werk wordt genoemd is een intensieve en tijdrovende bezigheid. Afhankelijk van de verwonding kan het een paar uur tot een dag, soms zelfs langer, duren voor het gewonde wild gevonden is. Eenmaal aangekomen bij het wild krijgt de hond van de voorjager een beloning en wordt het gewonde wild door de jager, die ook mee is gelopen, uit zijn lijden verlost.

Foto rechts: eindstuk van het zweetspoor.

De zweetwerktraining

Het zal duidelijk zijn dat in een training geen spoor wordt gevolgd van aangeschoten wild. In de training wordt vooraf een spoor uitgezet met runderbloed. Afhankelijk van de ervaring van voorjager en hond is het spoor dat uitgezet wordt een vers of een oud spoor.

Bij de start van het spoor is een wondbed gemaakt (foto rechts). De voorjager bespreekt met de trainer het wondbed en wordt vervolgens afgestemd of je een lang of korte nazoek kunt verwachten. Terwijl de voorjager het wondbed inspecteert, zit de hond op afstand en wacht op het eerste commando ‘zoek spoor’. Het is dus zaak dat de hond goed onder appèl staat.

Gedurende de training komt het appèl tijdens de nazoek, het ritueel bij de start en het leren lezen van je hond aanbod. Verder wordt er aandacht besteed aan de kennis over de vegetatie en het grof wild. Afhankelijk van de ervaring van de cursist worden de sporen opgebouwd tot een lengte van ca 600 meter.

Welke honden zijn geschikt voor het zweetwerk?

Zoals voor elke tak van hondensport geldt ook hier dat het ene ras er beter voor geschikt is dan het andere. Bekende zweethonden zijn o.a. de Hannoveraanse zweethond, de Beierse bergzweethond, de Dasbrak en Duitse wachtel. Ook geschikt zijn de brakken, Spaniëls, Dashonden, Continentale staande honden en Retrievers. Maar ook gaat hier de regel op dat alles te leren valt. Wij zijn inmiddels andere rassen tegengekomen die met succes de trainingen hebben gevolgd en nazoeken kunnen doen.

Gaat mijn hond nu elk spoor achterna?

Terecht wordt de vraag gesteld, “Ja, maar wat als mijn hond eenmaal de smaak te pakken heeft, volgt hij dan elk spoor?”.

Het antwoord is nee, wanneer jij jouw hond goed onder appèl hebt. Jouw hond leert gedurende de zweetwerktraining dat hij aan werk moet zodra het ritueel gestart is. Blijft het ritueel achterwege dan weet een hond dat het spoor zoeken niet gevraagd wordt en dus niet gewenst is.

Ervaring van de afgelopen jaren

Inmiddels is gebleken dat zweetwerktraining niet alleen voor jachthonden is. De neus van de hond is zijn beste zintuig en daar werkt hij graag mee. In de afgelopen jaren hebben we bij onze hondenschool mogen ervaren dat:

hele drukke honden rustig worden op het spoor;
baas-hond relaties groeien;
onzekere honden, zelfstandig initiatiefrijker, en zelfverzekerder worden;
doordat de hond individueel werkt er geen hindernis is door de aanwezigheid van andere honden, dus honden die nare ervaringen hebben met andere honden, kunnen geweldig aan zelfvertrouwen winnen;
deelnemers beter hun hond leren lezen, communicatie van de hond gaan begrijpen. In de training loop je om de beurt een spoor en lopen andere een stuk achter je mee en leren de hond te lezen. Hierdoor leer je ook op den duur beter naar je eigen hond te kijken.

Maar het mooiste van alles: je zult je verbazen met welke passie je hond dit werk gaat doen en jou enorm dankbaar is dat jij hem zijn passie laat uitvoeren.

Zweetwerktrainingen en workshops in Nederland

In Nederland kun je bij meerdere hondenscholen terecht die zich gespecialiseerd hebben in zweetwerktrainingen en workshops, o.a.:

In de media

Zweetwerktraining, opname met hoofdcamera op het hoofd van de voorjager:

Tot slot

Dit artikel is geschreven door Rosemarijn Gelauff, zij is gespecialiseerd in
jacht- en zweetwerktraining en heeft een eigen hondenschool:
Honden op het Spoor