Deel 1 van een drieluik over castratie en sterilisatie
In drie opeenvolgende artikelen wil ik je graag meenemen in het verhaal van de castratie / sterilisatie van de hond (de reu en de teef).
Er bestaan veel misverstanden over de effecten van een castratie / sterilisatie van een hond. Hieronder wil ik een en ander op een rijtje zetten, zodat je weloverwogen kunt beslissen of je je hond (reu of teef) wil laten castreren of niet. Om onduidelijkheid te voorkomen, wil ik hierbij melden dat ik geen voor- of tegenstander ben van castratie. Ik vind wel dat de overweging om hiertoe over te gaan zuiver moet zijn.
Inhoud van de 3 delen:
- In dit eerste artikel leg ik de redenen en alternatieven voor castratie van een reu uit.
- In deel 2 behandel ik de redenen en alternatieven voor castratie van de teef.
- In deel 3 behandel ik de mogelijke negatieve gevolgen van castratie op de langere termijn. Verder trek ik in dit derde deel een conclusie over castratie en noem ik de bronnen voor deze drie artikelen.
Terminologie: wat is het verschil tussen castratie en sterilisatie?
Mensen spreken meestal van het castreren van een reu en van het steriliseren van een teef. Bij beide wordt de operatie bedoeld waarbij (een deel van) de geslachtsorganen wordt/worden verwijderd. Officieel is de term “steriliseren” niet juist voor de operatie die hier bedoeld wordt. Bij het weghalen van (een deel van) de geslachtsorganen, is de correcte term “castratie”. Dus ook een teef wordt gecastreerd.
Bij een sterilisatie worden de eileiders of zaadleiders afgebonden, zodat er geen vruchtbaarheid meer is. De productie en werking van de geslachtshormonen blijven hierbij onveranderd.
Omdat het doel van de castratie van honden naast het onvruchtbaar maken haast altijd het opheffen van de invloed van de geslachtshormonen is, worden honden in de regel gecastreerd en niet gesteriliseerd.
Redenen voor castratie van reuen
Castratie geldt als een reguliere oplossing voor een aantal klachten van de reu.
Reuen worden voornamelijk om de volgende redenen aangeboden ter castratie:
- Agressie
- Hyperseksualiteit
- Cryptorchidie
- Weglopen
- Onvruchtbaar maken
- In huis plassen
- Vergrote prostaat
- Chronische voorhuidontsteking
- Druk gedrag
- Testikeltumoren en peri-anaalkliertumoren
Alternatieven voor castratie van reuen
Agressie
Agressie kent vele oorzaken. Alleen de door testosteron beïnvloede agressie kan verminderen na castratie, vooral als tegelijk professionele gedragsbegeleiding plaatsvindt. Andere vormen, zoals angst-agressie, kunnen zelfs verergeren na castratie.
Hyperseksualiteit
Het rijden op voorwerpen of mensen en dieren kan verminderen na castratie, maar is vaak aangeleerd gedrag. Homeopathie en gedragsbegeleiding zullen hier beter werken.
Cryptorchidie
Vroeger werd geadviseerd om een cryptorche (1 of 2 testikels bevinden zich nog in de buik) reu te castreren, omdat de binnenbal tumoreus zou kunnen ontaarden. In de praktijk blijkt de kans hierop niet zo groot en wordt cryptorchidie niet meer beschouwd als reden voor castratie. Bij een jonge cryptorche reu is door toepassing van homeopathie alsnog een indaling van de testikel(s) mogelijk, alhoewel dit niet gegarandeerd kan worden.
Weglopen
Het weglopen als er een loopse teef in de buurt is, zal in de meeste gevallen verminderen na castratie. Het weglopen door de aard van het dier of door een minder goede opvoeding kan beter aangepakt worden met gedragsbegeleiding, hoewel ook dit wel iets minder kan worden na castratie.
Onvruchtbaar maken
Onvruchtbaar maken wanneer er ook een niet-gecastreerde teef in huis is; uiteraard kan de reu vanaf 6 tot 8 weken na castratie niet meer voor nageslacht zorgen. Sommige reuen blijven ondanks castratie toch janken en zich opdringerig gedragen als de teef loops is. Dit gedrag is goed met homeopathie te behandelen.
In huis plassen
Castratie kan helpen bij in huis plassen, met name als er meerdere niet-gecastreerde reuen in huis zijn. Met homeopathie en/of gedragsbegeleiding kan dit probleem vaak ook opgelost worden.
Vergrote prostaat
Castratie zorgt er vrijwel altijd voor dat de prostaat kleiner wordt. Dit effect kan echter ook bereikt worden met homeopathie, of (tijdelijk) met hormooninjecties of een implantaat (zie deel 3 bij “chemische castratie van de reu”).
Chronische voorhuidontsteking
Castratie lost dit probleem iets op, maar het effect van castratie valt vaak tegen. Regulier zijn er middelen om de voorhuid te reinigen. Deze hebben een tijdelijk effect. Allergie voor deze middelen treedt regelmatig op.
Druk gedrag
Castratie helpt soms, net als gedragsbegeleiding, homeopathie of Bach bloesemremedy.
Testikeltumoren en peri-anaalkliertumoren
Als deze tumoren nog niet zijn uitgezaaid, is castratie aangewezen!
Operatierisico
Bedenk dat elke operatie een aanslag is op lichaam en geest, stress met zich meebrengt en dat er altijd een probleem kan optreden met de narcose of in de vorm van nabloedingen. Zeer jonge dieren, zeer oude dieren, zieke dieren en dieren van bepaalde rassen zijn gevoeliger voor complicaties dan gezonde, jong volwassen dieren.
Houd er bij de beslissing om je hond wel of niet te laten castreren rekening mee dat een castratie onomkeerbaar is. Als besloten wordt tot een castratie, is het goed om te weten dat er voor teven verschillende technieken zijn met ieder hun eigen voor- en nadelen.
Een castratie van een reu is op zich geen risicovolle operatie.
De operatie
In het algemeen wordt in Nederland bij een castratie gewerkt met gasanaesthesie; een veilige methode waarbij de diepte van de narcose snel kan worden aangepast.
- Bij de reu worden de testikels verwijderd via een snee tussen de penis en de balzak.
Wanneer kun je een reu het beste laten castreren?
Mijn advies is om in elk geval niet te castreren voor de leeftijd van anderhalf jaar. Zie ook deel 3. Ik adviseer alleen een castratie als daar een duidelijke noodzaak voor is.
In tegenstelling tot bij de teef, is er bij de reu geen cyclus waarmee rekening gehouden moet worden bij de planning van de castratie. Denk er wel aan dat een reu nog tot 8 weken na castratie vruchtbaar kan zijn.
Mogelijke complicaties kort na de operatie
- Nabloedingen; uitwendige bloedingen zijn meestal wel te stelpen of eventueel te hechten.
- Pijn; deze is meestal goed homeopathisch of regulier te behandelen.
- Een wondinfectie; ook deze is in het algemeen goed homeopathisch te behandelen. Ook een reguliere behandeling met antibiotica is mogelijk.
- Een gezwollen balzak; de zwelling trekt in het algemeen vanzelf weg. Eventueel kan dit homeopathisch ondersteund worden.
- Er ontstaan kale plekken in de vacht; dit is meestal goed homeopathisch te behandelen.
Chemische castratie van de reu
Chemische castratie is met name zinvol bij goedaardige prostaatvergroting en om te testen of het gedrag verandert na het wegnemen van de testosteroninvloed voordat men besluit tot operatieve castratie. Chemische castratie kan plaatsvinden met een injectie of een implantaat. Het mag alleen toegepast worden bij geslachtsrijpe honden. Een injectie werkt een aantal weken, een implantaat een aantal maanden tot twee jaar. Voordeel boven operatieve castratie is dat de reactie omkeerbaar is. Nadeel van de injectie is dat er acromegalie of diabetes kan ontstaan. Nadeel van het implantaat is dat sommige reuen in het begin drukker kunnen zijn en juist meer reuengedrag kunen laten zien. Ook kan er een tijdelijke zwelling optreden op de implantatieplaats. Er is niet onderzocht wat het effect is op het gedrag, met uitzondering van het effect op de libido. Verder staan er nog geen bijwerkingen vermeld op de bijsluiter.
Referenties
- Hondenbescherming is tegen castreren hond op zeven of acht weken [PDF]
- Standpunt KNMvD over de neutralisatie van pups en kittens op zeer jonge leeftijd
- Universiteit Utrecht, faculteit diergeneeskunde: Infobrief gedragskliniek nummer 2 | mei 2011 | Blz 4
Credits
Dit artikel is geschreven door dierenarts homeopathie Mariska Jansen.
Dierenarts Homeopathie Mariska Jansen kan niet aansprakelijk gesteld worden voor om het even welk initiatief de gebruiker op basis van de verstrekte informatie zou nemen. Eveneens kan Dierenarts Homeopathie Mariska Jansen de juistheid, noch de volledigheid, noch de geschiktheid van de informatie voor welk gebruik dan ook garanderen. Alle verstrekte informatie wordt zonder garantie van om het even welke aard verschaft. De informatie is in principe afkomstig van betrouwbare bronnen.
